De auteur is partner-hoogleraar management aan de Vlerick Business School.
Twee boeken strijden om de eretitel ‘beste managementboek van het begin van de 21ste eeuw’ en de strijd is beslecht. Het eerste boek is de absolute bestseller Good to Great van asceet Jim Collins. Het tweede boek is The Black Swan van provocateur Nassim Taleb.
Jim Collins baseerde zich op tienduizenden pagina’s materiaal om elf ‘grootse’ bedrijven te vergelijken met elf ‘gewone’ bedrijven en lering te trekken uit het verschil. Zijn aanbevelingen waren glashelder, fris van de lever en vooral geschreven in tempore non suspecto: voor het barsten van de internetzeepbel en het casinokapitalisme met zijn grote ego’s. Collins houdt een vurig pleidooi voor diepe nederigheid, op stap gaan met de juiste mensen en niet te hard van stapel lopen. De beste bedrijven worden geleid door hardwerkende vaklui, niet door showmensen.
Nassim Taleb baseerde zich vooral op… zichzelf, op zijn eruditie, zijn grondige kennis van de klassieke Griekse en Latijnse schrijvers, zijn ervaring als belegger in zeer exotische producten. Zijn waarschuwing is heel duidelijk. Voor je het weet, duikt een zwarte zwaan op, een gebeurtenis die zo onverwacht en zo omvattend is dat ze alle gevestigde waarheden onderuithaalt. De beste bedrijven zijn die die ervan uitgaan dat het onverwachte toch zal gebeuren. En vooral: geloof geen enkele voorspelling van mensen met ronkende titels. Want geloof in die onmogelijke voorspellingen zal je veel te zelfverzekerd maken. En je zal fatale fouten maken.
Het verhaal van Collins was fundamenteel een positief verhaal: bewonder deze sterkhouders, leer van hen en volg hun pad naar grootsheid. Taleb is een filosoof, een scepticus. Van hem krijg je geen positieve aanbevelingen. Hij waarschuwt vooral voor wat niet werkt, voor wat je zeker niet mag geloven.
Collins had maar elf ‘grootse’ bedrijven geïdentificeerd. Eén ervan, Circuit City, is ondertussen failliet. Een ander, Fannie Mae, staat nu zowat synoniem voor vervalsing van de boeken, corruptie en verkwisting van belastinggeld. In zijn jongste boek maakt Collins het nog bonter: daar plaatst hij Apple bij de gewone bedrijven. Collins is de gevangene geworden van zware methodologische fouten: toen hij gegevens verzamelde, wist hij al welke bedrijven ‘groots’ en welke ‘gewoon’ waren. Niet alleen in de geneeskunde is dubbelblind onderzoek aangewezen. Zijn verhaaltjes zijn boeiend, zijn aanbevelingen sprekend en geloofwaardig, maar ze zijn op niets gebaseerd en hebben geen voorspellende waarde.
Bij Taleb is het anders gelopen. De inkt van zijn boek was nog maar nauwelijks droog en de banken waren nog maar net bijgekomen van de slagen onder de gordel die hij had uitgedeeld, of er streek een zwarte zwaan van wel 10 ton neer op de banksector. Wie had die zien komen? Niemand. Wie had gewaarschuwd dat het vooral in de zelfverzekerde banksector wel eens echt goed scheef zou kunnen zitten? Nassim Nicholas Taleb. En toen de energiesector zijn boek als stemmingmakerij bestempelde en verzekerde dat ingenieurs veilige centrales bouwen, gingen zwarte tsunamizwanen op de koeltorens van Fukushima zitten. De man die zich in alle hevigheid verzet tegen voorspellingen, bleek de meest effectieve voorspellingen te hebben gemaakt.
Wie is de winnaar? In verkochte exemplaren ongetwijfeld Collins. In buzz ongetwijfeld Collins. Maar op alle andere niveaus is hij de verliezer. Een gril van het toeval wil dat Taleb in zijn nieuwe boek Antifragility (ongewild) uitlegt waarom. Sommige dingen zijn veel te kwetsbaar, veel te breekbaar. Laat een porseleinen kop vallen en ze gaat stuk. Bij een kleine schok valt een planeconomie in elkaar. Andere dingen zijn het omgekeerde: ze worden sterker als ze onder druk staan. Een vrije markt laat ook in moeilijke tijden de beste bedrijven winnen. Volgens Taleb laten we ons veel te veel misleiden door al die pretentieuze betweters die vooral zeer kwetsbare systemen uitwerken. Onder druk begeven die systemen het. Welk criterium kan je hanteren om het verschil tussen beide te zien? Eenvoudigweg tijd. Als de dingen beter worden met ouder worden, zijn ze schokbestendig. Als ze enkel afbrokkelen bij het ouder worden, zijn ze niet veel waard. Van Collins blijven alleen wat oneliners over, al de rest is gebakken lucht. Van Taleb hebben we een nieuw boek dat op eenzame intellectuele hoogte staat. Daarover volgende week meer.
MARC BUELENS
De man die zich in alle hevigheid verzet tegen voorspellingen, bleek de meest effectieve voorspellingen te hebben gemaakt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier