Gele golven in de tuin

Gele bloemen blijken meer en meer in de smaak te vallen. Ze trotseren de rijm van de laatste koude nachten en brengen de beloftevolle boodschap van een nieuwe lente.

Langzaam maar zeker beginnen de vroege bloeiers te voorschijn te komen, als een voorbode van de lente. En zodra de stralen van de zon wat breder worden, zullen de bloeiende bloesems weer grillige golven van levendig geel uitspreiden over de tuin.

In vaste borders worden veelal bloemen geplant die na hun lentebloei verdwijnen om plaats te maken voor de zomerbloesems. Grasvelden met de charme van een oud Engels parklandschap smukken zichzelf in de lente op met krokussen en narcissen. De bollen van deze bloemen, die de prettige eigenschap hebben dat ze de kop opsteken bij de eerste zonnestralen, zijn dan ook ideaal om in een gazon te planten.

Het ontdekken van de eerste akonieten is elk jaar opnieuw zoiets als het vinden van goud. De minst kouwelijke soorten hebben een gele bloem, ondersteund door een korte stengel met een kraagje van minuscule blaadjes. Ze dragen namen als winterakoniet, nieskruid en monnikskap. In februari zijn ook de eerste krokussen verschenen, die met hun spitse blaadjes het grasbed doorboren en hun bloemkelken openvouwen. Als de zon erop schijnt, onthullen de brede kelken hun gulden helmknoppen.

Gele narcissen nestelen zich aan de voet van de bomen en vullen de bloemperken. Niets contrasteert zo mooi met het groene gras als hun stralende blaadjes. Maar weinig planten kunnen de majestueuze schoonheid evenaren van de dichtersnarcis met haar rood omrande kroon (N. poeticus), die inheems is in Centraal-Europa en het bekken van de Middellandse Zee. Ze verspreidt een intense geur, te vergelijken met het fraaie aroma van seringen en van de eerste boerenjasmijn.

Sinds de 13de eeuw

werden Turkije en Perzië opgefleurd door ‘winterbloemen’ zoals narcissen, hyacinten en ook een soort die ‘tulipan’ genoemd werd. De variëteit Tulipa clusiana chrysantha heeft spitse kroonbladeren en een gele basis. De T. sylvestris vertoont kleine delicaat geurende gele bloempjes. De T. urumiensis heeft een gele bloem met bronskleurige basis en is bijzonder geschikt voor een zonnig en goed gedraineerd plekje. Bellona (enkelvoudige vroege tulp), Golden Apeldoorn (een hybride Darwin-tulp, afgezoomd met rood en met een zwarte knop), Mr. Van der Hoef (dubbele vroege tulp) en West Point (lelie-achtige tulp met spitse blaadjes) flonkeren met hun goudgele lentetooi.

Het enige nadeel is dat het geel van de delicate bloemen na de bloei verdrongen wordt door het verdorrende loof van de planten. Men moet namelijk een aantal weken wachten om dat af te snijden, zodat het grasveld niet onderhouden kan worden. En dat dreigt al snel te ontaarden in een verwilderde weide…

Weldra zullen de bladverliezende gele azalea’s (Rhododendron luteum) een welriekende symfonie van geuren verspreiden. Bij het ontluiken van deze bloemen is hun parfum zo sterk dat één enkele struik volstaat om een kleine tuin te vullen met geuren. De felgele margrietjes van de doronicum (Doronicum orientale) met hun lange stengels brengen licht in de tuin zowel als in huis, waar ze omwille van hun lange houdbaarheid uitstekende snijbloemen vormen. De Euphorbia fulgens is bijzonder expressief, dankzij de zeer donkere bladeren die sterk contrasteren met de geelachtige schijn van de bloemen.

Het levendige en glanzende geel van het speenkruid (Ranunculus ficaria) bezaait de onderkant van de hagen met sterretjes. Deze plant voelt zich goed thuis in een eenvoudige tuin, zelfs in de meest koele streken, maar wordt jammer genoeg vaak tot het onkruid gerekend.

Zacht en fel geel

gaan in de tuin hand in hand. Het uitbundige intense geel van de forsythia, de narcis, het duizendblad en sommige tulpen kan soms de meer subtiele tinten verdringen. Het getuigt dan ook van goede smaak om niet te overdrijven en het kleurenpalet niet te overladen. Het algemene beeld kan wat afgezwakt worden met het zachtere geel van de corylopsis of sommige bremsoorten.

Citroengele tinten ronden met hun groene zweem de scherpe kantjes af. Roomkleurig geel is plezieriger in de omgang: het past zich overal zonder problemen aan, ook in de nabijheid van heftig roze.

In de tuin schitteren de gele kamille en de gele margrieten als heldere zonnetjes. De Rusbeckia fulgida var. sullivantii ‘Goldsturm’, de Anthemis tinctoria, de Bidens ferufolia met kleine lancetvormige blaadjes en de Osteospermum ‘Buttermilk’ brengen subtiele vormvarianten in alle denkbare geeltinten. Een echt lentedecor wordt samengesteld met ‘Golden Melody’ tulpen en tweejarige anjelieren (Erysimum ‘Golden Bedder’), die ondanks de verwijzing naar goud in hun naam veeleer een zwavelachtige kleur vertonen.

In borders met overwegend gele tinten kan ook wit op zijn plaats zijn, om een harmonieus geheel te vormen van zuivere bloemen en stralende bloesems. Een huwelijk van beide vinden we bij witte bloemen met een gele toets, zoals de margrieten met hun gouden hart of de blanke lelie met gele meeldraden (Lilium regale).

In de lente

krijgen de bladeren van de vaste planten een koperen of bronzen schijn; het prille licht van de eerste zonnestralen benadrukt de roest- en kaneeltinten van schors en naakte takken. De avondzon doet de tuin baden in een warm goudkleurig licht. Geel of naar geel neigend lover overweldigt de tuin.

De gouden zwaardvormige bladeren van de gele lisbloem (Iris pseudacorus ‘Variegata’) nestelen zich aan de waterkant. Planten met een opvallend gebladerte, zoals de klimop en de hosta, doen het goed op een schaduwrijk plekje waarvan de randen beplant zijn met goudkleurige grassen. Ze bieden een fraaie achtergrond voor de schermvormige lenteprimula’s.

Grasachtige planten, valeriaan en kamille dienen als klankbord voor de bloemen van de ganzerik. Het dichte geelachtige bladerdek bevat uiteraard ook bladgroen, dat de gele pigmenten bedekt en opgewekte tonen creëert.

Helaas kan het bij sommige variëteiten, of wanneer het grondwaterpeil bijzonder laag staat, gebeuren dat de bladranden lelijk bruin worden. Andere soorten verliezen dan weer hun intense kleur en neigen naar groen als ze in de schaduw staan. Gelukkig weet een goede tuinman precies waar hij zijn bloemen moet planten…

RÉGINE CERFONTAINE / Bloembollen Centrum & Bloemenbureau Holland