GEFACTUREERDE SENIORENZORG

Stockholm, Zweden.

DE PRAKTIJK.

In Brommagården, een rusthuis in één van de groene buitenwijken van Stockholm, speelt een kat ongewild een therapeutische rol. “Als de bejaarden het dier strelen terwijl het op hun schoot zit, komen vervlogen herinneringen uit hun leven op”, zegt directrice Åsa Fasth. “Zo herinneren ze zich de woorden van oude liedjes.” Åsa Fasth is geen “directrice” in de klassieke zin van het woord. Zij is werkneemster van de Deense schoonmaakmultinational ISS die via een Zweeds kleindochterbedrijf ( Privatomsorg) Brommagården runt. In ’92 heeft Zweden immers zijn bejaardenzorg hervormd : de gemeenten moeten instaan voor rusthuizen, thuishulp en zo meer, maar mogen die taken uitbesteden aan de privé-sector.

Brommagården telt 38 bejaarden, waarvan 15 dement. Op zijn factuur aan de gemeente rekent Privatomsorg 675 Zweedse kroon (3037 frank) aan per demente bejaarde per 24 uur en 630 kroon (2835 frank) per niet-demente per 24 uur. Met dat geld moet Privatomsorg voorzien in maaltijden en in zorg (wassen van de bejaarde en zo meer). De bejaarden betalen daarvoor niet aan Privatomsorg, maar aan de gemeente. Voor de maaltijden betalen ze maandelijks bijna 10.000 frank en voor de zorg tussen de 9000 en 36.000 frank, afhankelijk van hun inkomen en benodigde hulp. “Als de bejaarde het geld niet heeft, komt de gemeente tussen, wat meer regel dan uitzondering is,” zegt Åsa Fasth. Regelmatig ondervragen gemeenteambtenaren de bejaarden en hun familie over de kwaliteit van de Privatomsorg-diensten.

Tenslotte betalen de bejaarden maandelijks 21.600 frank huurgeld voor hun studio aan de aannemer die het rusthuis bouwde en nog steeds bezit. De gemeente huurt de overige ruimten van het rusthuis.

De hervorming van ’92 maakte veel creativiteit los. Åsa Fasth zegde toen haar job als bejaardenhelpster bij de gemeente Stockholm op en richtte samen met twee andere collega’s Privatomsorg op om mee te dingen naar contracten. In mei ’95 kocht ISS hun firma.

Ook de gemeentebesturen deden duchtig mee. Sedert in het stadje Nacka de bejaarden thuishulp kunnen kopen met vouchers, ontstonden er 14 privé-bedrijfjes in deze sector.

In welke mate de hervorming van ’92 de kost van bejaardenzorg deed dalen, daar zijn de Zweden nog lang niet uit. Ongeveer gelijktijdig met de hervorming sloeg in Zweden de recessie toe en moesten de gemeenten flink besparen op het totale budget. “Daarom is het moeilijk het effect van de hervorming af te lijnen”, zegt Äke Svenson, coördinator ouderenzorg van de stad Örebro. Toch heeft de uitbesteding van bejaardenzorg in Örebro de kosten met 10 tot 20 % doen dalen, volgens Svenson. “Örebro diende echter zo grondig te saneren dat de gemeentelijke bejaardenzorg vandaag goedkoper is dan de uitbestede. In hun prijs aan de gemeenten bedongen de privé-bedrijven immers compensaties voor de inflatie en de stijging van lonen. De meeste contracten belopen 2 tot 3 jaar. Bij de onderhandelingen over de hernieuwing zal de privé lagere prijzen moeten bieden.”