Geen zwart gat

Zondag 9 juni vertrekt een ruime BDBH-missie naar Kazachstan en Oezbekistan. In het eerste land zullen de meegereisde zakenlui heel wat raakpunten ontdekken. De Gimv is er al thuis.

Van de 17 miljoen inwoners van de ex-sovjetrepubliek Kazachstan is 42 % Kazak en 38 % Rus. Bijna alle Kazakken spreken perfect Russisch, maar niet van harte. Let dus op, en bedenk dat het Engels neutraler is. Zo’n taalgevoeligheid, die teruggaat op de “overheersing” door de Russen… dit is een gedroomd terrein voor Vlamingen.

Er is niet alleen dit culturele herkenningspunt, er zijn ook economische parallellen. “De sleutelsectoren van Zuid-Kazachstan komen goed overeen met de sterkten van de Vlaamse economie : textiel, voeding, bouwmaterialen,” zegt Jan De Wijngaert, senior investeringsmanager van de Gimv. De Wijngaert concludeert dit uit een marktstudie die de Gimv verrichtte nadat ze bij de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBWO) het beheer van het Kazachstan Post Privatisation Fund verkreeg.

Dat Fonds kreeg voor zijn hele levensduur van tien jaar van de EBWO een investeringsbudget van 1,1 miljard frank. De Gimv zal in elk project voor 10 % meespelen. Die 110 miljoen frank komt uit het Fonds Nieuw Europa (kapitaal 600 miljoen, twee derde al geïnvesteerd in Centraal- en Oost-Europa). De EU brengt (via Tacis) in het Kazachstan Fonds 775 miljoen frank binnen. Geld dat voor de helft dient om de werkingskosten van de Gimv te dekken, voor de andere helft om de geselecteerde bedrijven vooraf te onderzoeken en achteraf te assisteren. Wat mogelijkheden opent voor Vlaamse consultants, volgens Jan De Wijngaert.

Het Kazachstan Fonds heeft een kantoor in de hoofdstad Almaty. Er werken twee Belgen, een Duitser, een Amerikaan en drie Kazakken. De Belgen zijn Frank Masson (53 j.) ex- Kredietbank en ex- Indosuez en Johan Vanderplaetse (27 j.) ex- Lenbell. Hier in Vlaanderen is Jan De Wijngaert de verantwoordelijke.

Het Kazachstan Fonds richt zich op geprivatiseerde kmo’s. Het actieterrein is vooral het zuiden en oosten (het Kazak-gebied waar de lichte en de agro-industrie gevestigd is ; in het noorden, waar de meeste Russen wonen, zit de zware industrie de zeer rijke olie-, gas- en mineralenvoorraden).

RAAKPUNTEN.

De marktstudie van de Gimv onderzocht achttien bedrijven. Een aantal werd geklassificeerd als A-bedrijf : producenten van onder andere kleding, tapijten ( Beaulieu is trouwens al actief in Kazachstan), gips, fruitsap, pasta’s en bier ( Interbrew heeft contact gehad). “Eigenlijk allemaal zaken waar Vlaanderen sterk staat,” concludeert Jan De Wijngaert.

En hij ziet nog andere lichtpunten. Bijvoorbeeld het recente akkoord met Rusland en Wit-Rusland om een vrijhandelszone te creëren. Tot nog toe was export naar Kazachstan vanwege het zeer moeilijke douaneregime erg complex. Ook belangrijk is de opening van de spoorwegverbinding van Almaty naar de Iraanse havenstad Bandar Abass. Sneller dan de vijftien dagen die de vrachtwagens erover doen, zal het traject niet worden, maar wel goedkoper en zekerder.

“Materiaal en uitrusting in Kazachstan zijn vijf tot tien jaar oud,” zegt Jan De Wijngaert. “Dat is jonger dan in Rusland en bovendien wordt het materiaal beter onderhouden, maar wel slechter dan in Centraal-Europa.”

De Wijngaert werd ook “prettig verrast” door het management. “De Kazak-manager heeft hetzelfde enthousiasme als de doorsnee manager van een Vlaamse kmo.”

MAFFIA.

Maar er zijn natuurlijk ook problemen. Kazachstan heeft een zeer zware crisis gekend (een BNP-verlies van 25,4 % in ’94), waarvan de uitlopers nog verder duren. Pas volgend jaar zou het BNP weer bescheiden groeien. De inflatie moet dalen van 1900 % in ’94 naar 45 % volgend jaar. De munt is gestabiliseerd.

De inflatie heeft het kapitaal van alle firma’s aangetast, waardoor er onvoldoende goederen kunnen worden gekocht. Daardoor draait de fabriek niet, worden er mensen ontslagen, daalt de koopkracht, waardoor de vraag daalt. Een vicieuze cirkel. Alleen nieuw kapitaal kan voor een uitbraak zorgen.

Voorts is er de geringe aandacht voor verpakking en marketing. Een tomatensapproducent bijvoorbeeld die de Gimv bezocht, verkoopt zijn waar in verpakkingen van enkele liters.

Onvermijdelijk duikt de vraag op : Hoe sterk is de maffia in Kazachstan ? “Die is er veel minder sterk dan in Rusland, maar ze kan wel in kracht toenemen,” analyseert Jan De Wijngaert. En er is de toename van de drugshandel, Kazachstan ligt op de Aziatische route. Ook zijn er geruchten over de smokkel van nucleair materiaal, richting Iran.

En tenslotte de hamvraag : Wat als de communisten de verkiezingen in Rusland winnen ? Dan zal de druk op Kazachstan toenemen om de belangen van de Russen sterker te behartigen. Of dat ook economische gevolgen zal hebben ? Wie wil investeren in landen als Kazachstan mag niet verwachten alle antwoorden vooraf te kennen.

G.M.

JAN DE WIJNGAERT (GIMV) De sleutelsectoren van Zuid-Kazachstan komen goed overeen met de sterkten van de Vlaamse economie.