Geen rentemirakel

De Europese Monetaire Unie zal de renteverschillen tussen de deelnemende landen verkleinen. Maar van een gelijkschakeling zal er geen sprake zijn. Dat bewijst het Canadese voorbeeld.

Zullen bij de definitieve installatie van de Europese Monetaire Unie ( EMU) de renteverschillen tussen Duitsland en de andere landen kleiner worden ? Waarschijnlijk wel. Zullen er überhaupt nog renteverschillen blijven ? Zeker en vast.

Tot deze conclusie komt de econoom Ravi Bulchandani, die verbonden is aan de researchafdeling van de investeringsbank Morgan Stanley. Geen onbelangrijke conclusie voor een land als België met een schuldratio van ruim 130 % van het bruto binnenlands product (BBP) en rentelasten die bijna 10 % van dat BBP opslokken en ruim 21 % van de totale overheidsuitgaven.

De basisredenering achter Bulchandani’s argumentatie is vrij eenvoudig. Wat bepaalt het renteverschil tussen twee landen ? In essentie twee elementen : enerzijds de verwachte evolutie van de wisselkoers van de ene munt ten opzichte van de andere en anderzijds het politieke risico, namelijk het risico dat de overheden van een land niet meer aan hun verplichtingen kunnen voldoen. In een goed georganiseerde EMU zal het eerste element vervallen aangezien de onderlinge wisselkoersen van de deelnemende landen onherroepelijk zullen vastliggen.

Grafiek 1 ( Het Geloof van de Markt) geeft voor de rentevoeten op tien jaar het verschil weer tussen België en Duitsland. De rentespreiding lag begin 1990 nog boven de 200 basispunten 1 %-punt renteverschil is gelijk aan 100 basispunten. Vandaag bedraagt de rentespreiding nog 10 basispunten. De markt gelooft dus dat er tussen de Duitse mark en de Belgische frank nagenoeg geen wisselkoersverandering zal optreden én dat de Belgische overheid geen betalingsproblemen zal hebben.

BRUSSEL IS OTTAWA NIET.

Ravi Bulchandani bestudeerde het voorbeeld van Canada om tot inzichten te komen inzake de te verwachten rente-evolutie na de inwerkingtreding van de EMU. Grafiek 2 ( Schuldkosten) geeft voor elk van de Canadese provincies een cijferpaar weer : op de horizontale as staat de schuldratio en op de verticale het renteverschil in basispunten tussen het rentepeil waarvan de Canadese federale overheid geniet en het rentepeil dat geldt voor de individuele provincies.

Alhoewel de rechte lijn in grafiek 2 opwaarts loopt, is Ravi Bulchandani enigszins verbaasd over het geringe verschil in rentespreiding tussen provincies met een lagere schuldratio en landen met een hogere schuldratio. Ravi Bulchandani : “De markten gaan er duidelijk vanuit dat, als één van de provincies in betalingsmoeilijkheden zou komen, de federale overheid in Ottawa zal bijspringen. In dit verband merk ik op dat het Verdrag van Maastricht expliciet voorziet dat de Europese Unie onder geen beding tussenbeide mag komen als één van de EMU-lidstaten in budgettaire problemen komt ( nvdr de zogenoemde no bail-out-clausule).”

Hoe moeten we het Canadese voorbeeld dan interpreteren naar de EMU toe ? Ravi Bulchandani : “Er zullen rentevoetverschillen blijven tussen enerzijds landen met hoge schulden als België en Italië en anderzijds Duitsland. Het zou mij echter verbazen dat die verschillen structureel boven de 100 basispunten zouden komen te liggen. Ik heb trouwens een sterk vermoeden dat de markten geen geloof hechten aan de no bail-out-clausule van het Verdrag van Maastricht. Ze gaan er dus impliciet vanuit dat, als bijvoorbeeld de Belgische overheid niet meer aan haar verplichtingen zou kunnen voldoen, er dan wel op één of andere manier Europese hulp zou komen.”

Dit laatste punt maakt meteen de actuele discussie duidelijk rond het stabilisatiepact dat moet gelden eens de EMU een realiteit is geworden. Ravi Bulchandani : “Vooral de Duitsers tillen daar zwaar aan. Ze beseffen immers goed dat eventuele ‘Europese’ reddingsoperaties in hoge mate op hun rug zullen terechtkomen. Vandaar dat ze steeds opnieuw de noodzaak van blijvende discipline beklemtonen.”

JVO

RAVI BULCHANDANI (MORGAN STANLEY) Ook na de inwerkingtreding van de EMU zullen er rentevoetverschillen blijven tussen België en Duitsland.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content