Geen politieke sinterklazen meer

Voor zowel Wetstraat-watchers als het grote publiek blijft dit een merkwaardige tijd. Er wordt ongelooflijk gecommuniceerd. Te veel. Te weinig. Slecht. Minder geslaagd. Ook dat is een teken van deze tijd. Na de uitzonderlijke verkiezingsuitslag in mei en de onuitgegeven formaties van de deelstaatregeringen en de federale regering — waarbij in Vlaanderen en nationaal de socialisten aan de kant werden gezet — zijn wij een nieuw tijdvak ingestapt. Het is voor iedereen duidelijk nog even wennen. Dat daarbij meer dan gebruikelijk communicatieve ongelukken gebeuren, is niet ongewoon.

De eerste politici die uit de toon vielen, behoorden eigenaardig genoeg niet tot de nieuwe meerderheid. Gewoonweg du jamais vu was de aanval van Elio Di Rupo in september. Die vond het als regeringsleider nota bene doodleuk kunnen in interviews de nieuwe regering de volle laag te geven, nog voor die beëdigd was. Zo mogelijk nog een graad erger was de vertoning van Laurette Onkelinx tijdens het investituurdebat in de Kamer. De gewezen vicepremier maakte kabaal als een schreeuwend viswijf. Zowel inhoudelijk als vormelijk waren die taferelen ondermaats, onder de gordel en onmenselijk. Ongeschreven regels dat aftredende ministers zich een bepaalde tijd publiekelijk afzijdig houden over het beleid van hun opvolgers, werden door de Parti Socialiste met de voeten getreden.

De Vlaamse socialisten doen het communicatief niet veel beter. Boven op de eigen blunders — de pijnlijke uitspraken van Bruno Tobback die krampachtig vasthoudt aan zijn voorzittersstoel — worden de sp.a’ers geconfronteerd met de kwalijke gevolgen van hun ongebreidelde sinterklaaspolitiek. Het gratis stroom weggeven aan zonnepaneelhouders en het lege Zilverfonds zijn exemplarisch.

Hoewel centrumrechtse coalities een uitstekende inspiratiebron zouden moeten vormen, lijkt het of de traditionele linkse partijen daar geen gebruik van kunnen maken. De kopstukken die de dienst uitmaakten, kunnen blijkbaar geen afscheid nemen van de macht. Terwijl in Vlaanderen de partijen worden geleid door politici van de nieuwe generatie volhardt de PS in de boosheid door de 63-jarige Di Rupo te herverkiezen.

Wil de sp.a straks weer een rol van betekenis spelen, dan zal zij dat met andere leiders moeten doen dan Tobback jr., Freya Van den Bossche, Johan Crombez of Ingrid Lieten, die of de hoge verwachtingen niet konden waarmaken en/of het vermaledijde verleden vertegenwoordigen.

Ook de nieuwe regeringen — zowel de federale als de Vlaamse — blonken in hun wittebroodsweken niet bepaald uit in communicatie. Maar dat heeft eerder te maken met enkele objectief waarneembare factoren. Ten eerste zijn centrumrechtse coalities een politiek fenomeen waar wij sedert lang niet meer mee vertrouwd zijn. Logischerwijze moeten de partijen die daar deel van uitmaken nog hun draai vinden. Ten tweede weten ervaren politici dat met een aankondigingsbeleid geen blijvende punten te verdienen vallen. Getuige daarvan de onheuglijke herinneringen aan de paarse regeringen die met hun beruchte opendebatcultuur eerst de lachers op hun hand kregen en nadien de electorale rekening gepresenteerd kregen.

De financieel-economische situatie is dramatisch. In tal van internationale overzichten presteert België slecht. In pijnlijke hitparades — belastingdruk, arbeidslasten, overheidsuitgaven — zijn en blijven wij wereldkampioen. Een twijfelachtige eer.

Zowel de regering-Michel als de regering-Bourgeois moet beseffen dat zij enkel kan slagen door eensgezind en krachtdadig te regeren. Alleen indien zij de tering naar de nering zetten en de lasten verlagen, de overheid afslanken en het bedrijfsleven de noodzakelijke adem verschaffen, zullen er resultaten worden geboekt. Er is geen alternatief. Vanzelfsprekend is duidelijke communicatie noodzakelijk. De burgers hebben het recht te weten waarom de ingrepen nodig zijn, voor hen én voor hun kinderen. De burgers moeten goed geïnformeerd worden over wat de veranderingen inhouden en hoe die zullen helpen ook in de komende decennia onze welvaart en welzijn te bestendigen. Dat alles vereist naast moedige beslissingen evenzeer intelligente, hoopvolle en op de toekomst gerichte communicatie. De tijd van de politieke sinterklazen is voorbij.

De auteur is expert in reputatiemanagement, CEO van A&A en gastdocent aan diverse universiteiten.

PETER FRANS ANTHONISSEN

Zowel de regering-Michel als de regering-Bourgeois moet beseffen dat zij enkel kan slagen door eensgezind en krachtdadig te regeren.