Geen kwaakspraak

Het is er altijd lente en er kan worden genoten van een reeks vanzelfsprekendheden: vele feestdagen, geen ruzie of vijandschap, een verjongingsbron, slapend geld verdienen. Wie zijn handen uitstrekt of zijn mond openspert, krijgt de wijn, de geroosterde vis, de gebraden ganzen en het gebak gratis naar binnen. Economisch België beantwoordt niet aan deze dromen van Cocagne. Maar voor ondernemers is het er wel best aardig.

Op zijn congres van 13 juni 2001 uit het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) geen kwaakspraak (zie blz. 50). De werkgevers en werknemers neigen naar alarmistische kreten als ze op het publieke forum staan en leggen de problemen waarmee ze worden geconfronteerd volgaarne bij externe krachten. De andere is fout, zij niet. Voor de andere kan staan: de syndicraten, de olieproducenten, de regering, de mutualiteiten, de multinationals, de dioxine, het MKZ, de kapitalisten, de EU-Commissie…

Het VBO kijkt in de spiegel en ontdekt de vuile vegen in het eigen gelaat. Dat doet deugd. België is een behoorlijke plek voor mensen met initiatief. Als op die plek ondernemingen onder een redelijk peil van hun talent blijven, ligt dat uitsluitend aan henzelf.

Bain & Company Benelux schreef de basistekst van het VBO-congres. Het uitgangspunt is: België heeft een kleiner aantal succesvolle ondernemingen dan economisch en qua bevolkingsaantal vergelijkbare landen zoals Zwitserland, Finland en Zweden. Hoe kan men dus grotere en meer internationale bedrijven bouwen in België? Bain kijkt naar de drie sleutelfactoren voor groei, de zogenaamde value builders: de houding/karakter (‘guts’) van de onderneming, haar pot aan talent en de financiële middelen/investeringen. Slechts één op zeven van de Belgische ondernemingen is een value builder omdat zij sterk scoort voor de drie factoren. Tel daarbij de high potentials en men geraakt met enige moeite aan 40% van onze ondernemingen.

De recepten van Bain zijn: word wakker, eerbiedig de creativiteit, durf acquireren, wees ambitieuzer, ontdek vreemde continenten, wees serieus in de omgang met en de honorering van de medewerkers, open het kapitaal voor externe aandeelhouders.

Gelukkig valt het woord globalisering niet: voor syndicalisten én ondernemers vandaag een codewoord om te jeremiëren. Beide groepen vergeten dat de globalisering zo oud is als de moderne economie, dat de nationale regeringen nog steeds de bron zijn van hervormingen en dat de sleutel voor internationale ondernemingen de productiviteit is en niet het aantal Einsteins in het lab.

Gelukkig wordt creativiteit niet gelijkgesteld met hightech. Spitstechnologie als exclusief synoniem van groei en creativiteit is baarlijke nonsens. Dany Jacobs, een Vlaamse expert van de concurrentiekracht in Nederland en een columnist van Trends, ligt aan de basis van de ogen openende studie ‘De economische kracht van Nederland’ (1990). Het begrip concurrentiekracht van landen is besmet, toch was het meer dan leerzaam om in de topvijf van de internationaal competitieve sectoren van Nederland te vinden: snijbloemen, eieren, levende varkens, planten/bloembollen, melk.

Voilà. Ons bier, onze chocola, onze fijnkost, onze luxeproducten zouden in een vergelijkbare studie voor België hoger scoren dan de chips van Alcatel Microelectronics. Hightech is sympathiek, maar bijlange niet het hele verhaal. Het VBO voelt voor die visie.

Frans Crols