Gangs of New York

M artin Scorsese maakte ooit ‘The Big Shave’: een korte film waarin een man zich tot bloedens toe schoor. In de openingsshot van ‘Gangs of New York’ wordt op de klankband het schurende geluid weergegeven van een scheermes dat over een stoppelbaard glijdt. Het beeld wordt gevuld met een grote close-up van Liam Neeson. Hij snijdt zich bewust in de wang, geeft het mes aan zijn zoon en gebiedt de jongen het bloed op het lemmet te laten zitten.

Zelfverminking, zelfopoffering en boetedoening zijn steeds terugkerende motieven in Scorseses oeuvre. Scorsese is katholiek. ‘Gangs of New York’ situeert zich tijdens de Amerikaanse burgeroorlog in de Ierse buurt van New York. Van de Ierse immigranten werd anno 1863 gevreesd dat ze hun geloof boven de ‘groeiende’ natie zouden stellen. De Ieren werden door de zogenaamde ‘nationalisten’ (op hun beurt ook immigranten natuurlijk) als kanonnenvoer opgevoerd (ze werden bij aankomst soms direct bij het leger ingelijfd).

Tijdens de eindgeneriek zingt de Ierse band U2 ‘The Hands that Built America’. De ontstaansgeschiedenis van de VS was bloederig. En Scorseses visie op de mens wordt er met de jaren niet rooskleuriger op. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Griffith of John Ford, die in hun films over dezelfde periode het heroïsme en het patriottisme bezongen, verkent Scorsese de zelfkant van de maatschappij. Als je Scorsese mag geloven, zijn politieke corruptie, racisme, gangsterisme en geweld de pijlers van de Amerikaanse samenleving. De gemiddelde Amerikaan zal dit misschien niet graag horen. Maar Scorsese maakt dan ook geen films voor een publiek dat zweert bij Disney-entertaiment en Hollywood-sentiment. ‘Gangs of New York’ is hondsbrutaal, naturalistisch (personages en situaties stammen zo uit een roman van Emile Zola), wreedaardig (er wordt bij voorkeur gevochten met de blote vuist, messen, knuppels en hakbijlen) en… bloedmooi.

De fotografie van Michael Ballhaus en het productiedesign van Dante Ferretti verdienen een oscar. Leonardo DiCaprio, Cameron Diaz en Daniel Day-Lewis worden niet van hun meest glamoureuze kant getoond. Ze spelen wel de pannen van het dak. En Martin Scorsese? Die maakte een nieuw meesterwerk. ()

Piet Goethals [{ssquf}]