FRANKENSTEIN BUITEN?

Frankenstein, or the Modern Prometheus (1818) is een griezelverhaal voor volwassenen. De filosofiestudent Frankenstein creëert een vies monster dat zijn schepper vermoordt. Het monster slaat aan het zwerven in Arctica.

Activisten van de Vlaamse verenigingen voor organische landbouw Velt en Wervel, Oxfam-Wereldwinkel en Agalev’ers ontdekten gelukkig en tijdig de verrijzenis van Frankenstein en de verhuis van zijn monster naar Aalter. Het creatuur werkt op de proefvelden voor biotechnologisch koolzaad van het hightechbedrijf PGS.

Het kon niet uitblijven. Het actionisme is besmettelijker dan Genetisch Gewijzigde Gewassen (GGG’s). De manifestatie in Aalter luidt de opgedreven Vlaamse bijdrage in van een internationale actie tegen de biotechnologie. Gaia is de onschuldige voorkant van de verdedigers van de dierenrechten, de criminelen van het Animal Liberation Front de achterkant. De betoging in Aalter was braaf en klein. Verwacht mag worden dat, zoals in Groot-Brittannië, mafkezen met maskers en brandende fakkels zich klaar maken om in de Gentse Biotechnology Valley velden in de fik te steken. Dat ter verlichting van het geëiste Brede Maatschappelijke Debat over GGG’s. Men kent de jarenlange stormloop tegen kernenergie en kijkt benieuwd uit naar wat de regering met Agalev-ministers van de GGG-koorts zal maken.

Activisten moeten thema’s hebben om zich over te kunnen opwinden, om er vergaderingen aan te besteden, om er brandbrieven over te zenden naar hun favoriete krant, om er met gezel, gezellin en kind tegen te betogen. Kernenergie en atoomwapens waren onderwerpen van de voorbije decennia. Het probleem van de kernwapens verdween naar de achtergrond. De vredesactivisten transformeerden in strijders voor dierenrechten, in redders van zeehonden, in bekampers van GGG’s, in weerstanders tegen internationale kapitaalstromen, in menselijke schilden tegen extreem-rechts. Soms zijn de militanten van de vijf geciteerde Nobele Problemen verschillende mensen, dikwijls gaat het over dezelfden. Leden van de middenklasse en hun kinderen hebben een edel doel van doen om de saaiheid van hun burgermansleven te bezweren. Zij houden niet van zoiets vulgairs en plats als commercie en bedrijfsleven. De maatschappij moet functioneren volgens hun agenda.

De socioloog Vilfredo Pareto doorzag de tweeslachtigheid van de menselijke motieven. Pareto heeft een theorie over bezinksels (fundamentele vooringenomenheden) en afgeleiden (de aanvaardbare publieke argumenten). De diepe drijfveer van de internationale campagne tegen GGG’s is de ommekeer van de maatschappij naar een Utopie ontworpen door de profeten van de verlichte actiegroepen; de afgeleide is het bang maken van de bevolking.

Het modebeeld is dat de landbouw er zou moeten uitzien en blijven uitzien zoals de Duitse nazi’s of de Russische collectivisten deze uitbeeldden in de jaren dertig: taferelen vol met stevige, rozige mensen die met volle armen korenschoven snijden met de hand. Wij worden wijsgemaakt dat het verleden de toekomst is en dat die toekomst organisch zal zijn. Is het wel wijs om de toekomst te zoeken door weg te gooien wat we in de voorbije vijftig jaar over vooruitgang in de landbouw geleerd hebben?

Innovatie op de velden heeft meegebracht dat een deeltje van de vroegere landarbeiders vandaag in staat is om meer gevarieerd, kwalitatiever en goedkoper voedsel te kweken voor de steeds veeleisender stedelijke consument. Een huisvrouw van de jaren dertig die vandaag in de fruit- en groenteafdeling van een Vlaamse supermarkt zou verdwalen, waant zich in Luilekkerland. De variëteit en het uiterlijke van de waar is het meervoudige van wat het was. De blozende appel op een schilderij van Antoon Van Dyck was een uitzondering, meestal zat hij onder de wormen. Vandaag is elke appel bij de kruidenier en de GB een schildersmodel.

Nieuwe landbouwtechnieken bieden de enige oplossing om de groeiende wereldbevolking adequaat te voeden. De wereldbevolking bestaat uit 5,7 miljard mensen en wordt geraamd op 9 tot 10 miljard in 2035. Gelijklopend met de stijging van de bevolking, stijgt eveneens de levensstandaard in de landen in ontwikkeling. In China, een goede barometer voor de veranderingen, is er meer vraag naar voeding met een hogere proteïne-inhoud. Daardoor stijgt de productie van varkens en kippen die op haar beurt, onafgezien van de bevolkingstoename, een expansie veroorzaakt van het graanverbruik. Van 1950 tot 1995 groeide de jaarlijkse wereldconsumptie van proteïne van 30 tot 195 miljoen ton. De landoppervlakte voor landbouw bleef daarentegen vrij gelijk. In 1975 werd graan wereldwijd verbouwd op 705 miljoen hectaren, in 1995 op 679 miljoen hectaren. De wereldbevolking verdubbelde van 3 miljard in 1950 tot bijna 6 miljard vandaag, het graanverbruik over dezelfde periode van 631 miljoen ton tot 1841 miljoen ton. Een verdrievoudiging.

De biotechnologie is de hoop voor een stijgende productiviteit van de landbouw voor de volgende generaties. Een spreekwoord zegt dat een man met een volle maag veel problemen heeft, een man met een lege maag slechts één.

FRANS CROLS