FOUTEN OF FRAUDE?

Datamining is een detectie van abnormaliteiten,” vindt Erwin Vercammen, ondervoorzitter van het Instituut van Accountants en Belastingconsulenten (IAB). “Maar het probleem is dat de machine geen onderscheid maakt tussen fouten en fraude. Belastingontduiking moet bestraft worden, maar voor menselijke vergissingen gelden verzachtende omstandigheden. Als de computer uw dossier selecteert, gaan de belastingcontroleurs er nu standaard vanuit dat u een bedrieger bent. Maar dat hoeft niet het geval te zijn. De huidige vooringenomenheid is te groot, terwijl de ambtenaren vroeger goed wisten welk vlees ze in de kuip hadden. Daarom pleit ik voor voorafgaandelijk overleg tussen fiscus en belastingconsulent. Zo kunnen heel wat misverstanden en tijdverlies vermeden worden.”

“Zonder menselijke tussenkomst is datamining een blind systeem,” bevestigt belastingadviseur Jos De Blay, professor aan de Fiscale Hogeschool. “Gelukkig spelen de controleurs nog een rol bij de uiteindelijke selectie. Maar de opgang van het gebruik van gelinkte databanken is nog maar pas begonnen. Je mag dus verwachten dat de fiscus in de toekomst het systeem nog zal uitbreiden en verfijnen. Dat is ook nodig, zo blijkt uit onze eerste ervaringen. Een afwijkend profiel duidt immers lang niet altijd op fiscale fraude. Nu dreigen de zeer goed of zeer slecht presterende bedrijven – vaak starters – de dupe te worden. Ook KMO’s lopen een hoger risico, omdat zij veel gemakkelijker een winst- of kostenstijging genereren dan grotere ondernemingen. Hopelijk is er het voordeel dat de nodeloos lange controles bij gewone belastingplichtigen nu verdwijnen. In tegenstelling tot de valse beschuldigingen, die de jongste tijd in de pers opduiken, houden bedrijfsleiders en cijferberoepen zich niet bezig met fiscale fraude. Zij concentreren zich op hun kernactiviteiten.”

“Alles hangt af van de databanken, waarop de algoritmes toegepast worden,” besluit advocaat Didier Van Laere (De Broeck Van Laere Van Camp Coopman). “Ik vrees echter dat de echt complexe fraude de dans zal ontspringen. Automatisering is een stap in de goede richting, maar niet voldoende om de belastingontduiking aan te pakken. In de eerste plaats moet de controle verhoogd worden, want de pakkans in België ligt te laag. Door de loontrekkenden vrij te stellen van een aangifteplicht, zullen de ambtenaren veel meer ruimte krijgen hun taak goed uit te oefenen.”

E.P.