Focus op de pasgeborenen

De auteur is medeoprichter en copresidente van de Bill & Melinda Gates Foundation.

Ieder jaar in september maken de statistici van de Verenigde Naties verschrikkelijke cijfers bekend over hoeveel miljoen kinderen in het voorgaande jaar gestorven zijn. Vreemd genoeg maakt die mededeling mij telkens weer optimistisch. Want het is nu al minstens de 41ste opeenvolgende september dat het cijfer daalt.

In september 2012 vernamen we dat er in het jaar voordien 700.000 minder kinderen gestorven waren dan in 2010. Dat komt bijna overeen met de bevolking van Amsterdam. In 2010 lag het cijfer 200.000 eenheden lager dan het jaar tevoren en dat komt ruwweg overeen met de omvang van een stad als Bordeaux.

Bekijk het ook eens op langere termijn: sinds 1970 is het aantal overleden kinderen met meer dan de helft gedaald, terwijl de bevolking bijna verdubbeld is. Was het sterftecijfer constant gebleven, dan zouden meer dan 31 miljoen kinderen gestorven zijn in 2011. In werkelijkheid waren het er minder dan 7 miljoen.

Of bekijk het per land. In 1999 stierf in Rwanda een op de vijf kinderen vóór de leeftijd van vijf jaar. De gemiddelde Rwandese vrouw schonk toen het leven aan vijf kinderen. Tegen 2005 was de kindersterfte evenwel gehalveerd. Toen stierf nog een op de tien Rwandese kinderen. In 2011 was dat een op de twintig. In dezelfde periode besloten de Rwandese moeders ook minder kinderen te krijgen. Een soortgelijk patroon tekent zich af in de meeste Afrikaanse landen.

In 2013 daalt de kindersterfte opnieuw. Hoeveel, dat hangt af van hoezeer de wereld tracht levensreddende innovaties te bezorgen aan de kinderen die ze nodig hebben. Als alle kinderen in de ontwikkelingslanden gevaccineerd worden, onder muskietennetten slapen en vitamine A-supplementen krijgen, dan zouden er bijna een miljoen meer overleven.

Er is nog een andere vitale variabele. Gaan we eindelijk leren het leven van pasgeboren baby’s te redden? Sterfte onder de pasgeborenen — in de eerste dertig levensdagen — kan niet vermeden worden met vaccinaties, muskietennetten of andere maatregelen om oudere kinderen te redden. De sterfte onder de pasgeborenen is dan ook hardnekkig hoog gebleven. Het aantal pasgeborenen die overlijden in Subsaharaans Afrika is in de voorbije jaren toegenomen, ook al is de algemene kindersterfte fors gedaald. Overlijdens van pasgeborenen maken nu meer dan 40 procent uit van het totale kindersterftecijfer en dat percentage blijft stijgen.

Ik voorspel dat 2013 het jaar wordt waarin we ernstige vooruitgang boeken in het redden van deze pasgeboren levens. Dat moet kunnen, want de oplossingen zijn beschikbaar. Ik geef maar twee voorbeelden: Kangaroo Mother Care en corticosteroïden zijn goedkope en eenvoudige innovaties, die echter nog onvoldoende bekend zijn. Maar zodra dat gebeurt, wordt elk jaar het leven van bijna 700.000 borelingen gered.

Kangaroo Mother Care houdt in dat moeders aangemoedigd worden hun baby’s tegen hun huid te houden. Dat regelt de lichaamstemperatuur, de hartslag en de ademhaling. De resultaten zijn haast miraculeus. Onderzoekers zijn tot de vaststelling gekomen dat als een moeder haar verkleumde baby vastneemt, zowel de temperatuur van de moeder als die van de baby stijgt. Huidcontact is zo weldoend dat medische instellingen in de ontwikkelde landen het beginnen aan te raden als de beste manier om baby’s warm te houden, beter dan couveuses.

Corticosteroïden kunnen worden toegediend aan moeders met premature weeën om de longen van de foetus te ontwikkelen zodat hij kan ademen als hij geboren wordt. De meeste ziekenhuizen hebben altijd corticosteroïden voorradig tegen maagzweren, maar veel dokters zijn niet op de hoogte van hun mogelijkheden in de verloskunde. Duizenden baby’s sterven tijdens de bevalling bij gebrek aan een geneesmiddel dat in de kamer daarnaast ligt.

De economische opgang van Subsaharaans Afrika is algemeen bekend. De regio groeit elk jaar met ongeveer 5 procent. De drijvende krachten achter die groei zijn een grondstoffenboom en verstandig economisch beleid. De langetermijnvooruitzichten hangen echter af van investeringen in de gezondheidszorg en de opleiding van de mensen die er wonen.

Als kinderen overleven en gezond blijven, dan betekent dat meer kinderen die op school de kans krijgen om te leren en later productieve arbeidskrachten te worden. Om voort te bouwen op de recente vooruitgang van Afrika moeten we de overlevingsrevolutie voortzetten en beginnen met het leven van pasgeborenen te redden.

MELINDA GATES

Duizenden baby’s sterven tijdens de bevalling bij gebrek aan een geneesmiddel dat in de kamer daarnaast ligt.