Filip in Lubumbashi

Werken van zes tot elf

“De dagen op kantoor in Lubumbashi probeer ik tot een minimum te beperken. Ik begin dan om zes uur ‘s ochtends en werk tot elf uur ‘s avonds aan de administratie, ik handel afspraken met klanten af, maak offertes en tref voorbereidingen. Meestal bezoek ik onze werven, die in een straal van 200 kilometer rond Lubumbashi liggen. Onze klanten zijn meestal Amerikaanse, Australische of Canadese bedrijven uit de koper- en kobaltmijnindustrie. Voor hen leggen we wegen, bruggen en volledige mijnsites aan of doen we de ontginning. Sinds een paar maanden werken we ook voor Indiase bedrijven die industriële hoeves aanleggen. Dit past in een regeringsplan om de voeding minder afhankelijk te maken van invoer uit Zambia en Zuid-Afrika. Met de Congelezen spreek ik Frans, met klanten meestal Engels.”

Een spoedlevering duurt vier weken

“De Congolese bedrijfscultuur is net als de samenleving heel complex. Zonder een lokale vertrouwenspersoon krijg je niets gedaan, en commissielonen zijn noodzakelijk. Zakendoen met Congolezen betekent cash betalen in dollars. Facturen of krediet worden niet gebruikt. Het grootste probleem is de logistiek. Bijna alles wordt geïmporteerd via Zuid-Afrika en gaat door de trage douanecontrole aan de grens via een slecht wegennet naar het binnenland. Een spoedlevering van Europa naar hier duurt vier weken. Corruptie is overal, post en vaste telefoonlijnen nergens. Het contact met collega’s en werknemers beperken expats tot een puur professionele relatie. Hiërarchie is heel belangrijk.”

Vlees is driemaalduurder dan in België

“Polygamie, bruidschatten, gearrangeerde huwelijken en kroostrijke gezinnen zorgen samen met de lage lonen en de verplichting om familieleden te onderhouden voor veel armoede. Alleen wie een job heeft, krijgt voordelen, want de werkgever moet alle sociale lasten dragen. Een Congolese werknemer verwacht dat zijn werkgever hem helpt met begrafeniskosten voor familieleden, geboortegeschenken, een bruidschat enzovoort. De Congolese keuken is vooral gebaseerd op maïs en maniok. De gelukkigen kunnen zich een geit of kip veroorloven. De meeste expats kopen Europees eten in de Griekse, Belgische of Libanese winkelketens. Vlees is hier drie keer duurder dan in België.”

Businessidee?

“Hoewel de bevolking zo goed als niets heeft, bewonder ik hun vindingrijkheid. Haast iedereen drijft handel, van klein tot groot. Zelfs het wegennet is een bron van inkomsten. Tijdens het regenseizoen wordt het soms kapotgemaakt, waarna de dorpelingen de gestrande jeeps of vrachtwagens voor een vergoeding weer vrij trekken.”

door Benny Debruyne

“Een Congolees verwacht dat zijn werkgever helpt met begrafeniskosten voor familieleden”