Even slikken

Melatonine duikt opnieuw op als mogelijke remedie tegen jetlags. Maar het gebruik ervan is niet ongevaarlijk, de dosering is ingewikkeld.

Melatonine, de stof die voorheen onder meer werd onderzocht als remedie tegen jetlags, wordt opnieuw onder de loep genomen. Melatonine is een lichaamseigen hormoon dat de mens normaliter ‘s nachts aanmaakt en afscheidt. Proefondervindelijk is bewezen dat er een verband bestaat tussen dit hormoon en serotonine, een neurotransmitter, die mee helpt uitmaken of wij ons al dan niet goed in ons vel voelen. Verschuivingen (in tijd) van de melatonineproductie zou de mens uit zijn evenwicht halen en zelfs leiden tot fysieke en psychische stoornissen.

Maar noch over serotonine, noch over de juiste rol en werking van melatonine zijn alle waarheden achterhaald. Begin jaren negentig werd melatonine al eens aangekondigd als een toekomstig wondermiddel tegen allerhande depressies, slaapstoornissen en eveneens als een uitstekende jetlagbestrijder. Midden jaren negentig kwamen er verscheidene melatoninepreparaten op de Belgische markt en in februari 1998 verbood de federale minister van Gezondheid de verkoop ervan als medicijn. Het voorlopig verbod geldt nog tot begin februari van dit jaar.

Pleitbezorgers van melatonine blijven er intussen bij dat het hormoon in staat is onze biologische klok – het cruciaal mechanisme bij jetlag – bij te regelen.

Een Brits onderzoek met 500 proefpersonen wees eerder uit dat melatonine effectief onze biologische klok kan bijstellen, maar dat er bij langer gebruik nevenwerkingen kunnen ontstaan, zoals bijvoorbeeld een vermindering van het reactievermogen.

Bovendien moeten de gebruikers rekenen met een vrij ingewikkelde dosering, die niet alleen afhangt van het uurverschil tussen de plaats van vertrek en die van bestemming, maar bovendien van de richting waarin ze vliegen. En: ze moeten rekening houden met het licht. Twee voorbeelden.

Voor een vlucht in westelijke richting met een tijdsverschil tot zes uur, begint alles met een halve milligram melatonine één dag voor het vertrek, idem de dag van het vertrek. Na de eerste nacht ter plaatse, bij het ontwaken, is dezelfde dosis vereist. De volgende twee dagen ten slotte is opnieuw een halve milligram noodzakelijk, maar iedere keer twee uur later dan het inname-uur na de eerste nacht. Bij aankomst in de voormiddag is licht te vermijden, in de namiddag is daglicht aanbevolen.

Voor een vlucht in oostelijke richting met een tijdsverschil van zes tot negen uur, is het belangrijk, behalve het naleven van de innamevoorschriften, daglicht te vermijden ‘s morgens en ‘s avonds en licht op te zoeken tijdens de middag. Eenvoudig is dat niet.

Marleen Fynhoudt