Europa wenkt zonder Vlaamse verankering

Brantano moet het voortaan stellen zonder Vlaamse verankering. Het bedrijf wordt een volle dochter van een Nederlandse distributieholding. Maar misschien kan de Vlaamse schoenenverkoper nu eindelijk zijn Europese expansie waarmaken?

Zelden verliep een overname vlotter. Op dinsdag 22 januari beëindigde de Nederlandse distributeur Macintosh Retail Group zijn bod op de Belgische schoenenverkoper Brantano.

Het was de laatste fase in een biedproces dat eind oktober vorig jaar werd gelanceerd. Na Nieuwjaar volgde nog een uitkoopbod, zodat Brantano definitief van de beurs verdwijnt. Macintosh betaalde de ruim 2,9 miljoen aandelen cash: 158 miljoen euro (zonder de aandelen in eigen bezit). De biedprijs per aandeel van 55 euro lag 29,4 % boven de slotkoers vóór de aankondiging. Tegen 8,2 keer de bedrijfskasstroom lag de biedprijs ook flink hoger dan bij een vergelijkbaar staal van zes Europese schoenenverkopers. Hun gemiddelde klokte af op 5,1.

Waar blijft Ikea?

Macintosh Retail Group was dus bereid een fikse premie te betalen. Het toont dat de Nederlanders optimistisch zijn over positieve effecten van de samenwerking. Niet te verwonderen dat de raad van bestuur van Brantano zich achter het bod schaarde. Al moet de voorzitter, entrepreneur en bezieler Joris Brantegem, zijn droom van een ‘Ikea van de schoenendistributie’ nu misschien wel definitief opbergen (zie kader: Jong en euromiljonair). De Oost-Vlaming wou van Brantano een Europese marktleider in schoenen maken. Maar voorlopig blijft het bij een marktleiderschap in België, elf franchisewinkels in het Midden-Oosten en een aanwezigheid in het Verenigd Koninkrijk. De 147 winkels bij de Engelsen staan voor slechts 1,8 % marktaandeel.

Brantano heeft er bovendien mislukte avonturen opzitten in Denemarken en Nederland. Frankrijk, dat als testland fungeerde voor de buitenlandse expansie, werd al vroeger de rug toegekeerd. En het is ook nog lang niet zeker of de expansie in het Verenigd Koninkrijk wel lukt. Brantano noemt er zich de grootste schoenenverkoper in winkelparken aan de stadsrand. Maar het bedrijf is wel al aan een herpositionering en een herstelplan toe. Brantano kreunde onder een prijzenslag en een geringe naambekendheid. De reclamecampagnes waren voordien té regionaal gericht. Een herpositionering als nationale speler in het mid- denmarktsegment met een focus op mode zou de kering moeten brengen.

Maar de rol van Joris Brantegem in het overgenomen Brantano is dus uitgespeeld. Hij verdwijnt uit de raad van bestuur. Maar onder de nieuwe en sterkere vleugels van Macintosh, kan er nog aardig wat vuurwerk volgen. De merknaam Brantano blijft behouden. Ook het zeskoppige directiecomité blijft overeind, en leidt voort vanuit Erembodegem de operaties. Dat directiecomité houdt een gezamenlijke bonus van anderhalf miljoen euro over aan de overname. CEO Kurt Moons verwerft daarnaast een aardig eigen minizilverfonds, met de verkoop van zijn circa 30.000 aandelen en opties. Moons krijgt zelfs een zitje in de nieuwe raad van bestuur. Want Macintosh werkt sterk gedecentraliseerd. Elke dochter heeft een eigen resultaatverantwoordelijkheid. Als het filiaal de afgesproken rendementsnormen haalt, mag het vrij autonoom managen. Het directiecomité van Macintosh, onder leiding van de Belg Frank De Moor, heeft een superviserende rol. Het tekent de strategie en de winkelformules uit, en waakt over de investeringen en budgetten.

Die over de schouders meekijkende moeder zou Brantano wel eens vleugels kunnen geven. In een vorig leven, van 1990 tot 1994, leidde Frank De Moor trouwens al Brantano. De Belgische schoenenketen belandt bij Macintosh in een schoenendivisie die een omzet van 650 miljoen euro zal halen. Dat betekent ruim een verdubbeling voor de Belg, die daarmee een van de grootste spelers van Europa wordt.

Brantano kan met Macintosh anticiperen op een eventuele consolidatiegolf in de Europese schoenendistributie. Macintosh is al schoenenmarktleider in Nederland, met 17 %. De Nederlander koopt er nu de Belgische marktleider bij, die 12 % bezit. Brantano moet blijven groeien, want Macintosh plant de opening van tien nieuwe winkels in België (naast de bestaande 125) in de volgende drie jaar. Dat is een grotere expansie dan wat Brantano zelf van plan was. En uiteraard stijgt ook de gezamenlijke aankoopkracht. Beide partijen kochten voordien afzonderlijk schoenen in het Verre Oosten.

De krachtenbundeling leidt ook tot kostenbesparingen in advertentieruimte, verzekeringen en kantoormateriaal. Samenwerking is mogelijk voor vastgoedprojecten en financiering. Alleen kan de Nederlander daar nog geen concreet cijfer op kleven. “Macintosh heeft één en ander, bij gebrek aan individuele gegevens voor deze posten, nog niet becijferd”, leest het prospectus voor de Brantano-overname. Pas vanaf 2010 zou Brantano een substantiële bijdrage tot de nettowinst van Macintosh leveren. De bedrijfswinst moet bijna verdubbelen. Van 3,3 % van de omzet in 2006, naar 6 % in 2010.

Vakbonden zonder pleinvrees

Een rondvraag in het Belgische schoenwereldje levert weinig verrassend nieuws op. De overname wordt als niet spectaculair ervaren. Ze kweekte geen onrust. Er vielen geen grote bommen in het land. Het vakblad Shoes Magazine merkt een Belgische markt die al twintig jaar stabiliseert langs twee fronten. De zelfstandige schoenenwinkeliers behouden de helft van de markt. Op de andere 50 procent voeren de grotere ketens een onderlinge, vaak bittere, strijd.

Zelfs bij de vakbonden was er weinig pleinvrees te bespeuren. De ondernemingsraad schaarde zich achter de overname. Voor de werknemers worden geen negatieve gevolgen verwacht, want Macintosh wil de expansie van Brantano voortzetten. “We zijn gematigd positief”, oordeelt Sven Descheemaeker van het ACV. “Macintosh spreekt over het volledige behoud van de werkgelegenheid. Bovendien wil het bedrijf investeren in de groei in België. Het ziet er niet slecht uit.” In een interne communicatie kreeg het personeel te horen dat er niets verandert. Macintosh krijgt van de christelijke vakbond ook goede punten voor zijn uitgebreide aandacht voor verantwoord en duurzaam ondernemen.

Macintosh Retail Group heeft in België trouwens al een schoenenketen: Scapino. Het commerciële concept en het doelpubliek zijn anders. Brantano biedt een uitgebreid gamma aan schoenen in het middensegment voor het hele gezin. Van klassiek over sportief tot trendy. Een gemiddelde winkel heeft 15.000 paar schoenen. Per seizoen worden 2500 nieuwe artikels gelanceerd. Niet dat Brantano een grote trendsetter is. Het is veeleer de brave volger, met een uitgesproken gezinsprofiel. Het gemiddelde gezin neemt niet zoveel risico’s in zijn schoenenkeuze.

Net als Brantano, is ook Scapino aan de stadsrand gevestigd. De Nederlander biedt eveneens schoenen voor het hele gezin. Maar daar zou de vergelijking ophouden. Al was het maar omdat de Scapinowinkel slechts iets meer dan de helft van zijn omzet uit schoenen put. Sportkledij is zeer belangrijk, en zorgt voor een derde van de omzet. Tassen en allerlei accessoires maken nog eens ruim een achtste van de verkoop uit. De winkels mikken ook meer op de jeugd. Macintosh heeft zo 31 winkels in België. Maar Scapino bespeelt toch meer het goedkope segment. Brantano is dus hoger in de markt gepositioneerd. Het zou een extra stimulans betekenen voor complementariteit van de beide bedrijven.

Met de overname van Brantano treden de Nederlanders echt via de grote poort België binnen. De schoenenverdeler haalde in 2006 een omzet van ruim 295 miljoen euro. De nieuwe volle dochter moet haar ‘Vlaamse verankering’ laten varen. Maar de Vlaams-Nederlandse tandem kan nu wel écht een rol gaan spelen op het Europese schoenentoneel. (T)

y Door Wolfgang Riepl