‘Er is ruimte, nu nog de mentaliteit’

Voor een helikoptervisie van West-Vlaanderen kan je bij de topondernemer Christian Dumolin terecht. Altijd vrij en vrank. “We moeten het ondernemersvuur warm houden.”

Christian Dumolin mag dan al de zeventig naderen, aan zijn enthousiasme en dynamiek is niets veranderd. Gepokt en gemazeld in de wereld van de bouwmaterialenproductie (met Koramic, opgeslorpt door Wienerberger), neemt hij vandaag met zijn investeringsportfolio Koramic Holding vooral participaties in andere bedrijven, groot of klein, in eigen land of daarbuiten. De Vlaamse Albert Frère, zoals hij weleens werd genoemd, is sinds zijn jeugd vergroeid met zijn geliefde West-Vlaanderen.

Wat zijn de grote uitdagingen voor de West-Vlaamse bedrijven?

CHRISTIAN DUMOLIN. “West-Vlaanderen heeft bijzonder succesvolle bedrijven. Ik denk aan Barco, Bekaert, IVC van Filip Balcaen, Thermote & Vanhalst, Picanol van Luc Tack of Vandewiele van Charles Baudouin. De dynamiek vergaat nooit, zelfs niet als die bedrijven een andere aandeelhoudersstructuur krijgen, zoals IVC onlangs. De grootste uitdaging is dat ondernemersvuur warm te houden. Voorlopig zit dat wel nog goed. Hier zijn lang niet alleen familiebedrijven in de tweede of de derde generatie aanwezig. Ik merk ook veel nieuw ondernemerschap in de eerste generatie.

“Ondernemerschap komt altijd en overal voort uit de passie van één persoon. Natuurlijk staat achter die persoon een team. Maar het is één persoon, de ondernemer, die de zaak trekt, de beslissingen neemt en het risico neemt. Het is zaak dat te blijven stimuleren en naar waarde te schatten.”

Stimuleert de context voldoende? Het beleid of de publieke opinie?

DUMOLIN. “In West-Vlaanderen aanvaardt men nog dat een ondernemer succesvol is en boven de korenmaat uitsteekt. Bijna elke West-Vlaamse ondernemer is in zijn regio verankerd en woont er ook. Deze provincie telt relatief weinig multinationals. Het zijn de eigen mensen die het doen, en die hier investeren in hun zaak of in het welzijn van de regio.

“Het beleid, dat is een andere kwestie. De overheid maakt het de ondernemers almaar moeilijker. Er is te veel regelgeving en onzekerheid. Mensen die hier toegevoegde waarde en tewerkstelling creëren, mogen niet worden afgestraft door een of andere vermogensbelasting. Een speculatietaks vind ik wel aanvaardbaar.”

De industrie en de diensten gaan in een goed draaiende economie samen als communicerende vaten. Blijft dat zo, nu de industrie in heel Vlaanderen dramatisch terugloopt?

DUMOLIN. “Ik denk dat we af moeten van die oude tweedeling van de industrie en de diensten. Het gaat om het creëren van toegevoegde waarde en tewerkstelling. Hier wordt nieuwe business in het leven geroepen. Dat is iets anders dan goederen aankopen in China en ze hier verkopen.

“Ik ben met Koramic Investment Group aandeelhouder in een aantal callcenters. Dat is een fameus groeiende business. In die sector help ik tot 2500 mensen aan werk. Maar ik ontken niet dat er in de klassieke industrie, zoals in de bouw, veel jobs verdwijnen door automatisering.”

Een oud zeer is het gebrek aan ruimte om te ondernemen, met het gevolg dat bedrijven over de provinciegrenzen of de landsgrenzen trekken.

DUMOLIN. “Er is geen ruimtegebrek, tenminste als we leren de beschikbare ruimte en grond maximaal te gebruiken. Bedrijven hebben ook almaar minder behoefte aan ruimte om hun ding te doen. De gigantische fabrieken worden vervangen door moderne, kleinere kantoorruimtes.

“Kijk eens naar buiten (wijst door het raam). Hier ligt een zone die ingekleurd is als researchpark. U ziet het, dit zijn uitgestrekte groene velden en dat is al jaren zo. Aan de andere kant van de E17 ligt het Evolis Park, een industriezone voor hightechbedrijven. Ook daar is het geen overrompeling. Ruimte om te ondernemen zal er altijd zijn. De bedrijvencentra voor starters zijn daarvoor een grote hulp.”

De competitiviteit staat onder druk door de hoge loonkosten en de weinig soepele arbeidswetgeving. Een liedje dat al lang wordt gezongen, maar waarvoor geen oplossing komt.

DUMOLIN. “De loonkostenhandicap in vergelijking met Frankrijk of Nederland loopt op tot 20 procent. Tot daar het minder goede nieuws.

“Het goede nieuws is dat we die handicap nog altijd deels kunnen compenseren met onze efficiëntie, onze productiviteit en onze flexibiliteit. Het zou daarom een historische vergissing zijn het systeem van tijdelijke werkloosheid aan te tasten.

“We mogen ons zeker niet neerleggen bij de loonkostenhandicap. Laten we beginnen met het staatsapparaat te ontvetten. Vindt u het normaal dat de democratie in dit land niet meer werkt? Want wat kan je anders zeggen over de houding van de vakbonden? Het is een drukkingsgroep en dus hebben ze wel het recht hun stem te laten horen. Maar dat ze zuiver politieke stakingen organiseren is onaanvaardbaar. Het is gevaarlijk voor het ondernemerschap, in deze provincie en elders. De vakbonden zijn niet gekozen door het volk. Politici zijn dat wel.”

Terug naar West-Vlaanderen. De haven van Zeebrugge ziet haar containertrafiek teruglopen. Verrast het u dat West-Vlaamse bedrijven nog altijd massaal richting Antwerpen trekken?

DUMOLIN. “Ik ben geen havenspecialist, maar probeer de zaken in een breder geheel te zien. Rotterdam in Nederland en Duinkerke in Frankrijk zijn de meest directe concurrenten van onze havens. Antwerpen en Zeebrugge hebben alle belang bij een nauwere samenwerking.”

Waar staat de Westhoek vijftien jaar na het Lernout&Hauspie-debacle?

DUMOLIN. “Een van de grote problemen in de Westhoek is de braindrain. Jonge mensen gaan studeren in Kortrijk, Gent, Antwerpen, Brussel of Leuven, en blijven er hangen. Dat is jammer, want de Westhoek heeft de ruimte om te ondernemen, nu nog de mentaliteit. De streek rond Roeselare was ook een landbouwstreek, net als de Westhoek. Maar daar heeft men de weg van het ondernemerschap veel gemakkelijker gevonden. Ik vind dat de Westhoek, en bij uitbreiding West-Vlaanderen, dagelijks kansen blijft missen door te weinig te focussen op Noord-Frankrijk. Dat is een markt van 2,5 miljoen mensen die binnen handbereik ligt en waar nog heel veel te doen is voor jonge kmo’s van bij ons.”

West-Vlaanderen heeft heel goede bedrijven, maar doorgroeien naar een multinationaal niveau of naar de beurs trekken blijkt niet gemakkelijk. Hoe komt dat?

DUMOLIN. “Dat weet ik niet. Gelukkig zijn er uitzonderingen. Unilin (Quick-Step), Omega Pharma en IVC zijn na de wijziging in de aandeelhoudersstructuur toch maar mooi wereldtoppers. De West-Vlamingen zitten in de raad van bestuur en het beslissingscentrum is hier gebleven. De toekomst van die bedrijven is verzekerd. Ze investeren ook veel geld in andere ondernemingen. Dat is beter dan een overname door een private-equityspeler.

“En dat weinig of geen West-Vlaamse bedrijven naar de beurs trekken? De beurs is speculatief en weerspiegelt niet de echte waarde van een bedrijf. Het verwondert me niet dat ze liever een beroep doen op andere financiële hefbomen, zoals obligaties.”

Zijn West-Vlaamse ondernemers einzelgängers?

DUMOLIN. “Het ‘alleen je ding doen’ is inherent aan het ondernemerschap. Ik schoot vroeger bijvoorbeeld heel goed op met mijn concurrent Aimé Desimpel. Ik wilde op een bepaald moment zijn groep overnemen en consolideren in een groter geheel. Maar nee hoor, dat wou hij niet.”

Welke boodschap heeft u voor de universiteit en de hogescholen in West-Vlaanderen?

DUMOLIN. “Het onderwijs is top, maar de universiteit en de hogescholen zijn te veel binnen de eigen muren actief. Spin-offs zijn nog te zeldzaam. Dat is een gemiste kans.”

Ziet u veel nieuwe starters?

DUMOLIN. “Ja, ik zie veel moois. Ook mijn zoon heeft een bedrijfje. Ik zie ook dat de jongere generatie anders onderneemt. Ze zoeken meer evenwicht, ze zijn gelukkiger met minder, ook met minder werken, ze zijn ook minder competitief ingesteld dan wij. Maar ook jonge ondernemers willen graag het verschil maken in de markt, boven het korenveld uitsteken en voor welvaart zorgen.”

Karel Cambien, fotografie Lies Willaert

“Hier wordt nieuwe business in het leven geroepen. Dat is iets anders dan goederen aankopen in China en ze hier verkopen”

“De havens van Antwerpen en Zeebrugge hebben alle belang bij een nauwere samenwerking”