Eindelijk slimme QE van de ECB op komst: ik nodig Ivan Van de Cloot uit in mijn bachelorscursus economie zodat hij niet langer dwaalt.

De Leuvense hoogleraar economie Joep Konings is een nieuweling op Twitter, en dat was te zien aan zijn eerste tweet vorige week: een stevige tackle op zijn collega-econoom Ivan Van de Cloot, niet op de bal, maar op de man. Dat gaf Konings zelf toe in zijn tweede tweet.

De inzet van het relletje was de zogenoemde quantitative easing (QE) door de Europese Centrale Bank (ECB). Tot september 2016 zal de ECB elke maand 60 miljard euro aan overheidsobligaties opkopen. Dat komt neer op een massieve geldinjectie in de economie. Konings is voorstander, Van de Cloot is tegen.

Al dat geld zal opnieuw zeepbellen doen ontstaan op de financiële markten, vindt Van de Cloot. Die les moeten we nog kennen van de vorige financiële crisis. “Vandaag is het probleem net omgekeerd”, countert Konings. “We kampen met deflatie. De ingreep van de ECB moet een gevaarlijke deflatiespiraal vermijden. Met die zeepbellen zal het nog wel meevallen. Drastische prijsstijgingen zullen we niet zien. Dat zie je al aan de marktreacties. De koers van de euro is gezakt, maar niet drastisch. De huidige depreciatie van de euro zal hooguit 0,2 tot 0,3 procentpunt extra inflatie met zich brengen.”

Het meeste geld van de ECB zal terechtkomen bij investeringen, en niet bij speculanten, volgens Konings. Komt het toch tot zeepbellen, dan zullen ze niet veel schade berokkenen. “Als ze barsten, zal er een beetje paniek zijn, en misschien een korte recessie. Maar dat zal zijn voorafgegaan door een jarenlange groei, en dat is veel belangrijker.”

De vergelijking met de financiële crisis van 2007-2008 gaat niet op, volgens Konings. “Toen liep het mis doordat banken overdreven risico’s namen en te kleine kapitaalbuffers hadden. Nu zijn banken voorzichtiger geworden. Ze moeten grotere buffers aanleggen, wat de risico’s verkleint als er zeepbellen barsten.”

Een belangrijk deel van die buffers bestaat uit overheidsobligaties. “Een speculatieve aanval op Frankrijk bijvoorbeeld zou de waarde van Franse overheidsobligaties doen zakken. Sinds vorige week zijn de banken gerust: bij een speculatieve aanval zal de ECB de getroffen obligaties opkopen. Dat geeft de banken een grotere zekerheid over hun kapitaalbuffer. Daardoor zullen ze meer investeringskredieten toekennen, wat goed is voor de groei.”

De overheid krijgt meer budgettaire marge. “Als de ECB bijvoorbeeld Belgische overheidsobligaties opkoopt, vloeit de coupon terug naar onze staatskas, in de vorm van dividenden. Want België is aandeelhouder van de ECB. België zal dus per saldo geen intrest meer betalen op zijn schuld. Bovendien zal het opkoopprogramma de langetermijnrente drukken. Nieuwe schulduitgiftes worden daardoor goedkoper, zodat de overheid meer ruimte heeft om te investeren en de belastingen te verlagen, en zo de groei aan te zwengelen.”

Wordt het infuus van de ECB voor de lidstaten geen excuus om de budgettaire teugels te vieren? “Ik zie het als een zuurstofkuur. Als lidstaten zich laten gaan, moet de Europese Commissie hen maar op de vingers tikken.”

@JOZEFVANGELDER