EENHEIDSWORST

Twaalf jaar geleden schreven Milton Friedman en zijn vrouw Rose het boek Tyranny of the Status Quo. Deze tirannie, aldus de Friedmans, wordt uitgeoefend door een ijzeren driehoek die bestaat uit belangengroepen, bureaucraten en politici. Of men de zaken nu bekijkt vanuit de invalshoek macht dan wel uit die van geld, inkomen en jobs alle drie deze groepen halen hun levenssappen uit de vrucht die alleen kan gedijen in de teelaarde van het status-quo. Men kan zich nauwelijks inbeelden dat de Friedmans de Belgische situatie voor ogen hadden toen ze dat boek schreven, maar toch dekt hun analyse op een merkwaardig nauwkeurige manier die Belgische realiteit.

Het onlangs afgesloten Toekomstcontract voor de Werkgelegenheid is de ultieme illustratie van die totaal vastgeroeste situatie waarin ons land verzeild is geraakt. Dat een gewezen SP-minister dit akkoord in De Zevende Dag op de BRTN “historisch” noemde, mag beschouwd worden als de aanzet tot een nieuwe aanpak in de geschiedenisleer : de analyse van de geschiedenis als een aaneenschakeling van gebeurtenissen zonder de minste inhoud noch relevantie (leidend tot de absurde conclusie dat er überhaupt geen geschiedenis bestaat). Het enige belang van dat “toekomstcontract” is dat er een contract is anders gezegd : alle betrokken partijen vonden een inhoudsloos akkoord oneindig veel beter dan helemaal geen akkoord.

De analyse van de Friedmans leert ons waarom dat zo is. Vanuit de reeds genoemde invalshoeken (macht, geld, inkomen en jobs) hadden alle betrokken partijen er het grootste belang bij dat dit akkoord, hoe leeg ook, er kwam. Het houdt immers de volstrekte illusie in stand dat het zo geroemde Belgische overlegmodel nog levenskansen heeft, en dat dus de partijen die dat model uitmaken nog belangrijk zijn voor onze verdere welvaart en welzijn. Wat blijft er bijvoorbeeld voor het VBO nog over als zinvolle taakinvulling, wanneer dit gecentraliseerd sociaal overleg van de tafel verdwijnt ? Hoe moeten de vakbonden hun kassen spijzen als ze de hun willekeurig toegemeten taken in ons herverdelingssysteem verliezen ? Hoe moeten onze kneuterpolitici nog aan klantenbinding doen als er geen 1001 uitzonderingen op 101 regeltjes bestaan ? Die (gewilde) ondoorzichtigheid is dodelijk voor een vlotte werking van onze economie, zoals bepaalde ministers van de Vlaamse regering eindelijk beginnen te beseffen in verband met de milieuwetgeving.

En het belang van de individuele burger dan ? Op basis van de beleidsacties kan men niet anders dan concluderen dat dit voor de regerende partijen en de hen voedende belangengroepen uitsluitend meetelt in verkiezingscampagnes. Ook de oppositie stelt terzake niet veel voor. Onder Herman Decroo degenereerde de VLD tot een partij waarin nog slechts één instinct primeert : de regeergeilheid. Wat Agalev, Volksunie en Vlaams Blok uitkramen inzake sociaal-economisch en monetair beleid, stelt ook al weinig voor. Stop al onze politici in één zak, schud ermee en je krijgt een eenheidsworst die als je het dunne velletje van de principiële drukdoenerij en de politieke schijnheiligheid wegsnijdt stilaan echt onverteerbaar wordt voor een land als België.

We mogen immers niet vergeten dat deze “elite” er maar niet in slaagt de overheidsschuld terug te brengen tot een redelijk niveau, en dat bijgevolg de kans blijft bestaan op destabiliserende infarcten inzake de financiering van die schuld. We mogen niet vergeten dat deze regering de 3 %-norm van Maastricht slechts (en misschien) kan halen dankzij eenmalige maatregelen en een greep in de trukendoos enerzijds, en anderzijds door een voortdurende toename van de belastingdruk die het groeipotentieel van ons bestel op lange termijn grondig aantast. Met haar wanbeleid heeft zij ervoor gezorgd dat ruim een miljoen werkbekwame Belgen niet meer aan een job zullen geraken, dat de criminaliteit in België almaar hogere toppen scheert, enzovoort.

Het zogeheten progressieve alternatief van Maurits Coppieters en Norbert De Batselier is niets meer dan een aardig verpakte poging om de tirannie van het status-quo niet alleen te bevestigen, maar er tevens een goed klinkende rechtvaardiging aan te geven. (In het omslagverhaal van dit nummer wordt één en ander uitvoeriger toegelicht). Het plan van Coppieters en De Batselier is boerenbedrog, net als de “derde weg” van Jacques Chirac trouwens. Voor wie politieke democratie, sociale rechtvaardigheid, zinvolle tewerkstelling en economische efficiëntie verdedigt, is de vrijemarkteconomie de enige weg die duurzame perspectieven biedt. De vrije markteconomie verdedigen, zoals dit blad met overtuiging en zonder schroom doet, is echter helemaal niet hetzelfde als blind de belangen van ondernemers dienen, zoals dit blad niet doet en ook in de toekomst niet zal doen.

JOHAN VAN OVERTVELDT