Een verscheurende keuze

Door de lange regeringsvorming laat het voorbije jaar weinig grote fiscale sporen na. Er zijn wel een paar wetswijzigingen geweest, maar die waren nooit spectaculair. Het meest in het oog springend, is allicht de nieuwe wettelijke uitzondering op het fiscale bankgeheim.

Tot voor kort kon de belastingadministratie zich slechts in uitzonderlijke omstandigheden tot een bank wenden om met fiscale doeleinden informatie in te winnen over klanten. Door een wetswijziging die in de loop van het jaar werd doorgevoerd, schiet nauwelijks nog iets van het fiscale bankgeheim over. Dat dit niet zonder horten of stoten zou gaan, was voorspelbaar. De Belgen zijn verknocht aan hun fiscaal bankgeheim, en ze zijn blijkbaar bereid het met hand en tand te verdedigen. Getuige daarvan een verzoek dat inmiddels bij het Grondwettelijk Hof is ingediend om de nieuwe wettelijke regeling nietig te verklaren.

De wetgever gaat niet vrijuit. Vanop de regeringsbanken klonk het weliswaar in koor dat de wetgever goed werk heeft geleverd en dat de nieuwe wettelijke regeling over het doorbreken van het bankgeheim goed in elkaar zit. Maar de waarheid is net iets anders. De oorspronkelijke wetswijziging was op verschillende punten gebrekkig. Na amper enkele maanden moest de nieuwe wettekst al worden bijgestuurd. En zelfs nu vertoont hij nog gebreken.

De relatieve luwte op fiscaal wetgevend vlak vormt slechts de spreekwoordelijke stilte voor de storm. De drastische maatregelen die bij de vorming van de nieuwe regering afgesproken werden, zullen begin volgend jaar het daglicht zien.

Blikvanger zijn ongetwijfeld de bedrijfswagens. Die konden maanden geleden al op bijzondere belangstelling van de fiscale wetgever rekenen. Hij voerde begin dit jaar een nieuwe btw-behandeling door. Maar daar is toen nauwelijks aandacht aan besteed. Pas toen de belastingadministratie twee maanden geleden in een omzendbrief de gevolgen van de wetswijziging beschreef, gingen de poppen aan het dansen. Daarbovenop komt nu het plan van de nieuwe regering om de berekening van het voordeel van alle aard in verband met bedrijfswagens op een heel nieuwe leest te schoeien.

Dat lijkt een nieuwe trend op gang te brengen. Vroeger was het bon ton een vennootschap op te richten en daar alle mogelijke fiscale voordelen van te plukken, het gebruik van bedrijfswagens inclusief. Vandaag wint de omgekeerde vraag veld: of het niet voordeliger is (dure) bedrijfswagens buiten de vennootschap te houden.

De vraag of men aan bepaalde maatregelen kan ontsnappen, rijst bijvoorbeeld ook op het gebied van de invoering van een bijzondere taks op effecten aan toonder. Verschillende jaren geleden werd beslist dat effecten aan toonder moeten verdwijnen. Tegen eind 2013 moeten ze omgevormd zijn in effecten op naam of in ‘gedematerialiseerde’ effecten. Daar wordt nu – in het kader van de begrotingsmaatregelen – aan toegevoegd dat een bijzondere taks van 1 procent verschuldigd zal zijn op omzettingen die volgend jaar gebeuren, en een taks van 2 procent als die omzetting pas in 2013 gebeurt.

De aankondiging van die belasting werkt blijkbaar als een magneet. Geen boekhoud-, accountants- of notariskantoor dat dezer dagen niet overstelpt wordt met vragen om de omzetting van bestaande effecten aan toonder nog dit jaar te doen. Kwestie van alsnog aan de nieuwe belasting te ontsnappen. Het antwoord is dat ontsnappen nog kan, maar dat men zich wel moet reppen. Of voor aandelen van niet-beursgenoteerde vennootschappen een omzetting in ‘gedematerialiseerde’ aandelen dit jaar nog mogelijk is, is niet helemaal duidelijk. Een omzetting in aandelen op naam kan in ieder geval nog wel. Dat duurt maximaal vijf werkdagen. De week tussen Kerstmis en Nieuwjaar volstaat.

Let wel, anders dan bij de omzetting in ‘gedematerialiseerde’ aandelen heeft de omzetting in aandelen ‘op naam’, in die gevallen waar de aandelen tot nog toe recht gaven op toepassing van het verlaagd tarief van de roerende voorheffing, wel het verlies van die verlaging tot gevolg. Een verscheurende keuze.

De auteur is advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog. www.fiscoloog.be

JAN VAN DYCK

De omzetting in aandelen op naam heeft ook gevolgen voor het tarief van de roerende voorheffing.