Een verloren wereld

© GF

Trostniki is een gehucht in Kaliningrad, het meest westelijke deel van Rusland en een enclave tussen Polen en de Baltische staten. Tot 1946 heette Trostniki Schakenhof en behoorde het tot de Duitse provincie Oost-Pruisen. Na de Tweede Wereldoorlog werd de ene helft van Oost-Pruisen geannexeerd door Polen en de andere door de Sovjet-Unie. De Duitse bevolking die nog niet gevlucht was, moest vertrekken. Van de 2 miljoen mensen die in Oost-Pruisen woonden, bleef in 1950 niemand meer over. Tot die inwoners behoorde de Nederlandse familie Hoogendijk, die van 1922 tot 1945 eigenaar was van het grote landbouwdomein op Schakenhof.

Over haar wedervaren is nu een meeslepend boek verschenen. Het is samengesteld op basis van de honderden brieven die de familieleden elkaar schreven in die roerige tijden. Het boek is geschreven door Ingrid Hoogendijk, de kleindochter van de Rotterdamse stoffenhandelaar Michiel Hoogendijk, die in 1922 in het bezit van landgoed Schakenhof kwam.

Hoogendijk bouwde Schakenhof uit tot een bloeiend landbouwdomein. Oost-Pruisen was in die tijd de graanschuur van Centraal-Europa. Uit de brieven van de gezinsleden – Michiel, zijn echtgenote Johanna en hun zeven kinderen – leren we hoe iedereen leefde op het ritme van de seizoenen in Oost-Pruisen, een land dat uit ons collectieve geheugen verdwenen is. Tegelijk leren we hoe ze omgaan met de opkomst van het nationaalsocialisme en de dreigende oorlog. Michiel blijft overtuigd Nederlander, terwijl de kinderen sterk beïnvloed worden door de nazipropaganda. Dat de dochters trouwen met aanhangers van Adolf Hitler, vinden de ouders maar niets. Op een bepaald moment hoopt Michiel Hoogendijk zijn landgoed te verkopen en naar Nederland terug te keren, maar door de oorlog is niemand geïnteresseerd.

Ingrid Hoogendijk, Ons gaat het in ieder geval nog goed. Een Nederlandse familie in Oost-Pruisen, Thomas Rap, 415 blz, 22,99 euro
Ingrid Hoogendijk, Ons gaat het in ieder geval nog goed. Een Nederlandse familie in Oost-Pruisen, Thomas Rap, 415 blz, 22,99 euro

Het strijdgewoel blijft veraf, tot de Russen in de herfst van 1944 Oost-Pruisen binnenvallen. De familie vlucht. Michiel Hoogendijk wordt gevangengenomen en sterft in 1946 in Rusland. Zijn echtgenote kwam al een jaar vroeger om. De oudste dochter, haar Duitse man en hun vijf kinderen plegen zelfmoord. De rest van het gezin bouwt moeizaam een leven op in West-Duitsland en Nederland. Enkel een paar aquarellen van het landgoed in hun woonkamer herinneren nog aan Schakenhof.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content