Een ondernemer in de politiek (dat wordt lachen – of griezelen)

Ondernemer Christian Leysen blikt terug op zijn korte tocht door de turbulente Antwerpse politiek. Over Visa en andere schandalen.

W erken voor de Antwerpse Waterwer- ken (AWW) moet een zegen geweest zijn: betaalde middagpauze, stipt om 16 uur rinkelt de bel oorverdovend om zeker geen seconde langer te zwoegen, om de twee weken op maandag vrijaf, vrijwel automatische promoties (bijvoorbeeld tot hoofd van een pool van drie typistes) en het loon twee maand op voorhand op de rekening. Net voor de pensionering volgde er een extra bevordering, wat het loon fors de hoogte injoeg en dus ook het ambtenarenpensioen. Erin geraken was zelfs makkelijk, althans als je familie al vertegenwoordigd was en/of met de steun van de vakbond. De vakbonden beslisten over zowat alle aanwervingen, het oude Engelse closed shop in een eigentijdse versie. “Verworven misbruiken,” noemt Christian Leysen (1954) dat arbeidsethos bij AWW in Kiezen voor Antwerpen. Op een blauwe maandag liet Christian Leysen (zoon van Vlaams ondernemersboegbeeld André Leysen en topman van de logistieke en maritieme groep Ahlers) zich door Guy Verhofstadt overhalen om in de Antwerpse politiek te stappen. Bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen haalde hij als liberale lijstduwer opvallend veel voorkeurstemmen. Het leverde hem het voorzitterschap van het gescleroseerde AWW op. Met veel zweet en geduld slaagde hij erin AWW grondig te hervormen.

Voor zo’n enthousiaste doordouwer moeten vele politieke deuren wijd openzwaaien, denk je dan. Correctie: zou je tegen beter weten in willen denken. Niet dus, zo werkt de politiek nog altijd niet. Het voorzitterschap van AWW was trouwens al een troostprijs. Op basis van zijn stemmenaantal leek Leysen zeker van een schepenambt. Dat liep al meteen mis. In zijn boek reconstrueert hij hoe hij in zijn politieke naïviteit door zijn Antwerpse partijgenoten in de val gelokt werd. Een ondernemer (lees: een financieel onafhankelijke) is beroepspolitici sowieso een doorn in het oog. Daar heb je geen vat op.

Als gemeenteraadslid stootte Leysen op grove wantoestanden in de stedelijke boekhouding, de pensioenkas en nog een rist schandalen. In 2003 wierp hij de handdoek in de ring. De afwikkeling van de Visacrisis en de manier waarop de VLD door interne verdeeldheid de burgemeesterssjerp moest laten aan de handige SPA’er Patrick Janssens, vormden de directe aanleiding tot zijn ontslag. Hij insinueert zelfs dat VLD’er Guy Verhofstadt en SPA’er Steve Stevaert het toen misschien (hij blijft voorzichtig) op een akkoord gegooid hebben. Janssens moest Antwerpen krijgen en Stevaert zou Verhofstadt geen duimbreed in de weg leggen om weer premier te worden.

Ook de macht en arrogantie van enkele Antwerpse topambtenaren klaagt Leysen aan in zijn wat brokkelige boek, waarin hij evengoed een beknopte politieke geschiedenis van Antwerpen verwerkt. Vreemd, maar Leysen blijkt zeker niet verbitterd na zijn onthutsende politieke ervaring. Hij is nog altijd VLD-lid en roept op tot politiek engagement.

Christian Leysen, Kiezen voor Antwerpen. Van Halewyck, 248 blz., 19,50 euro.

Luc De Decker