Een mba voor gastarbeiders

Een op de vijf werkzoekenden die een cursus bedrijfsbeheer volgen bij Syntra, heeft twee jaar later een zaak. Bij allochtonen is dat zelfs een op de vier. “We hameren sterk op zelfkennis en de haalbaarheid van het plan”, zegt Luc Neyens.

Dat Syntra Vlaanderen met succes kansengroepen aan het werk krijgt, schrijft afdelingshoofd Draaischijf Ondernemerscompetenties Luc Neyens niet zomaar toe aan zijn eigen werking. “Kansengroepen hebben een enorme motivatie om te slagen en dat is hun grootste troef. Bovendien deden allochtone nieuwkomers vaak al de nodige ervaring op in hun land van herkomst.”

Ook het maatwerk en de realiteitszin van het Vlaams Agentschap voor Ondernemersvorming – Syntra Vlaanderen dragen bij tot het succes. Het agentschap vormt een netwerk voor arbeidsmarktgerichte competentieontwikkeling van ondernemers en hun medewerkers. Het ontwikkelt in overleg met de sectoren gecertificeerde opleidingen. Er zijn 26 campussen in Vlaanderen.

De cursus bedrijfsbeheer (bbh), het klassieke verplichte nummer voor al wie een onderneming wil opstarten, grijpt Syntra Vlaanderen aan in zijn doelgroepenbeleid. Veel van de cursisten uit de kansengroepen ronden met brio die cursus af. Van de 423 werkzoekenden die zich in 2009-’10 inschreven, slaagden er 319 voor het examen, driekwart dus. Zonder vroegtijdige afhakers komt Syntra tot een slaagkans van 86 procent. Bij de 279 allochtone nieuwkomers liggen de slaagkansen op 85 en 91 procent.

Van de werkzoekende deelnemers uit academiejaar 2007-’08 had 53 procent na een jaar en 70 procent na twee jaar een baan als werknemer of zelfstandige. Een op de vijf werkzoekenden uit academiejaar 2006-’07 had na twee jaar een eigen zaak. Bij de allochtone cursisten is dat zelfs een op de vier.

Spiegeltest

De ondernemersopleiding bestaat uit beroepskennis en bedrijfsbeheer. De cursus bedrijfsbeheer is verre van een saaie weetjescursus. Hij beperkt zich niet tot een opsomming van fiscale wetten en brengt meer dan de structuur van een betalingsbalans. Een bbh-cursus ligt diep in de praktijk en moet de cursist vooral doen nadenken over de haalbaarheid van de zaak die hij wil oprichten. “De cursisten willen vooral kennis in de praktijk omzetten. Syntra wijst daarbij op de kansen, maar ook op de bedreigingen. We willen de nodige zin voor realisme bijbrengen”, zegt Neyens.

De cursus bulkt van de reality checks. De cursist maakt als eerste werk een Entre-spiegel op: hij komt er via een wetenschappelijk opgestelde vragenlijst achter in welke mate hij al over ondernemerscompetenties beschikt. “We testen doorzettingsvermogen, zelfkennis, overtuigingskracht, besluitvaardigheid, toekomstgericht plannen, inzicht in de markt, networking, zelfstandig werken en samenwerken”, somt Neyens op.

“De cursist bespreekt de resultaten van die test met de begeleider, ziet zo op welke terreinen hij zich nog kan verbeteren, maar ook welke sterke competenties hem kunnen doen slagen. Iemand die een innovatief product op de markt wil zetten, is gediend van zijn doorzettingsvermogen en overtuigingskracht.” Op basis van de uitslag van de Entre-spiegel en het bijhorende gesprek maakt de cursist een persoonlijk ontwikkelingsplan op.

Liever dan veel lopers in de startblokken, wil Syntra frisse en conditioneel sterke atleten in de baan die dankzij een goede voorbereiding blessurevrij wegschieten. Met een zoveelste horecazaak die na een jaar over de kop gaat, is niemand gediend. Van begin tot einde werkt de cursist een haalbaarheidsplan uit. Hij leert uitzoeken of er een markt is voor zijn product of dienst, hoeveel zijn zaak zal kosten, hoeveel personeel hij nodig zal hebben, enzovoort. Met behulp van de feedback schaaft hij dat plan voortdurend bij.

Paswerk en coaching

Dat kansengroepen minder participeren of lager scoren in opleidingen, heeft vaak te maken met een gebrekkige voorkennis. “Kandidaten die nog geen Nederlands kennen, worden gescreend zodat alleen sterk gemotiveerde cursisten aan het traject beginnen. Ze volgen eerst een intensieve cursus Nederlands als tweede taal Daarna stappen ze bij de VDAB in een taaltraject van vier maanden waarin de specifieke terminologie van het ondernemerschap wordt aangeleerd”, legt Neyens uit.

Ook tijdens de ondernemersopleiding worden allochtone kandidaten intensief begeleid. “Ze kunnen een beroep doen op een taal- en leercoach die hen helpt om hun haalbaarheidsplan op te stellen en moeilijke vaktermen verduidelijkt. Die coach werkt individueel of in kleine groepjes.” Het project van de taal- en leercoaching werd opgestart in 2008-’09 en er werden 185 personen begeleid. In 2009-’10 liep dat al op tot 387. Om de doelgroep te bereiken, werkt Syntra samen met onder meer allochtonenverenigingen, lokale spelers, vakorganisaties als Unizo en VOKA, VDAB en organisaties voor samenlevingsopbouw als Stebo.

JOHAN DE CROM, FOTOGRAFIE THOMAS LEGRÈVE

Van begin tot einde werkt de cursist een haalbaarheidsplan uit.