‘Een les in nederigheid’

In de HeadquARTers van Katoen Natie in Antwerpen is de verzameling Latijns-Amerikaanse kunst van Fernand en Karine Huts te zien. Uit liefde voor het continent kocht het echtpaar in achttien jaar een collectie bij elkaar die is uniek in Europa.

Als ik ‘s morgens opsta, houdt maar één ding me bezig: hoe creëer ik meerwaarde? Niet zozeer economisch, maar vooral voor mezelf, mijn partner, mijn kinderen en de maatschappij. In mijn leven maak ik geen onderscheid meer tussen zakelijk, privé en maatschappelijk bezig zijn. Dat loopt allemaal dooreen”, zegt Fernand Huts, de voorzitter van Katoen Natie, dat dit jaar 160 jaar bestaat. De nieuwe collectietentoonstelling over Latijns-Amerikaanse kunst in de Antwerpse HeadquARTers van Katoen Natie heeft zo’n maatschappelijke meerwaarde. Ze is in België de ideale opstap om kennis te maken met dat onbekende kunstdomein.

Tot 1997 hadden Fernand en Karine Huts geen voet in Zuid-Amerika gezet. Dat jaar nam Katoen Natie een logistiek bedrijf in Uruguay over. “De Vlaamse financieel directeur van Katoen Natie in Uruguay was getrouwd met een Uruguayaanse kunstenares, Maria Causa”, vertelt Karine Huts, de vicevoorzitter van Katoen Natie. “Via haar leerden we de lokale kunstscene en de invloedrijke galeriehouder Oscar Prato kennen. We raakten gefascineerd door de moderne en hedendaagse kunst uit Uruguay. We werden ook verliefd op het land en zijn inwoners. Al jaren hebben we er een tweede verblijf, op 500 kilometer van de hoofdstad Montevideo. We gaan ernaartoe als het in België winter is. Dan is het daar zomer.”

Breed en diep

Gaandeweg raakte het koppel ook geboeid door de kunst uit de landen rond Uruguay. Zo ontstond hun collectie Latijns-Amerikaanse kunst, die intussen een van de grootste van Europa is. Ze bevat werken uit Argentinië, Chili, Colombia, Costa Rica, Cuba, Peru, Mexico, Puerto Rico, Uruguay en Venezuela. “De verzameling vertelt niet één maar meerdere geschiedenissen. Hier lopen nationale, regionale en internationale verhaallijnen door elkaar”, zegt specialist Laurens Dhaenens, die een lijvige catalogus van de verzameling samenstelde. “Ze bevat werk van alle belangrijke kunststromingen uit Zuid-Amerika sinds de late negentiende eeuw.”

“De verzameling Uruguyaanse kunst is zeer volledig. De kern is de constructivistische school van Joaquín Torres-Garcia en zijn leerlingen. Andere stromingen zijn vertegenwoordigd met een paar werken die Fernand en Karine persoonlijk aanspraken. Ze willen niet streven naar volledigheid in één representatieve periode. Ze verzamelen zowel in de breedte als in de diepte. Uniek is bijvoorbeeld hun ensemble surrealistische kunst van Leonora Carrington, Roberto Matta en Wifredo Lam: werken die inmiddels onbetaalbaar en vrijwel onvindbaar op de markt zijn geworden.”

In het gros kopen

Het echtpaar Huts is al decennia zeer actief in de kunstwereld, als verzamelaar en als mecenas. Aanvankelijk kochten ze Belgische kunst van Léon Spilliaert en Emile Claus tot Pierre Alechinsky en Wim Delvoye. Daarnaast zijn alle artiesten die tot de CoBrA-beweging behoorden, vertegenwoordigd in hun verzameling. Ook toegepaste kunst en archeologie liggen in hun interessegebied. En toen ze de kans kregen een belangrijke collectie koptische kunst uit Egypte te kopen, twijfelden ze niet. Die verzameling van wereldniveau is ondergebracht in een klein museum in de Antwerpse HeadquARTers van Katoen Natie. Het publiek kan daar voortaan ook hun verzameling Zuid-Amerikaanse kunst ontdekken.

Anders dan de vele discrete kunstverzamelaars in ons land, wil Huts zijn verzameling delen met het grote publiek. Hij ziet dat als zijn maatschappelijke plicht. Bezoekers aan de tentoonstelling over Latijns-Amerikaanse kunst in de HeadquARTers moeten wel een gids reserveren voor een rondleiding, maar dat is geen overbodige luxe. “De meeste namen die hier hangen, doen weinig belletjes rinkelen”, zegt Karine Huts. “Als het over Zuid-Amerikaanse kunst gaat, raken de meeste mensen niet verder dan de grote namen als Wifredo Lam, Joaquín Torres-Garcia of Roberto Matta. In het Westen denken we dat de canon van de kunstgeschiedenis bij ons ligt. Terwijl de weinig bekende kunst uit Zuid-Amerika voor ons een les in nederigheid zou moeten zijn.”

“Het is ongelofelijk dat we dit kunnen tonen aan het Vlaamse publiek, dat hier niets over afweet. Dit was een goed bewaard geheim, want onze collectie is in relatief korte tijd ontstaan. Eerlijk gezegd: we hebben heel snel heel veel gekocht. Als Fernand zich ergens in vastbijt, koopt hij in het gros.”

Aan de staat schenken

De kunstcollectie van het echtpaar is inmiddels ondergebracht in een stichting naar Angelsaksisch recht. Fernand Huts: “Kunst aan de staat schenken, doe ik niet. We wilden niet meemaken wat er met de topcollectie precolumbiaanse kunst van Dora Janssen is gebeurd. Ze moest er echt mee leuren, tot de verzameling uiteindelijk fragmentarisch een plaats kreeg in het MAS. Ik wil mijn collectie zelf beheren, exploiteren en exposeren in mijn eigen infrastructuur.”

“Daarom heb ik de collectie ondergebracht in een stichting die onttrokken is aan ons familiale patrimonium. We hebben een eigen beheersstructuur, waar we voldoende ondersteunende middelen in stoppen. Als ik morgen samen met mijn vrouw tegen een boom rijd, draait de stichting verder. Op eigen kracht.”

Ruzie maken

Een vast omlijnd kunstbudget heeft Huts niet. “Ik koop alleen kunst als de omstandigheden perfect zijn. Als ik ruzie met mijn vrouw heb, heb ik geen reden om te kopen. De economie in Latijns-Amerika is nogal volatiel. Als de conjunctuur goed is, kopen verzamelaars er massaal hun eigen kunstenaars op veilingen. De prijzen schieten dan de hoogte in. Dan haak ik af. Maar in periodes van laagconjunctuur kun je interessante zaken doen. Hoewel: een aankoop is pas een interessante zaak, als je er goed geld mee kunt verdienen. Maar dat is bij mij niet het geval. Ik heb nog nooit iets verkocht.”

De Latijns-Amerikaanse collectie is enkel op afspraak te bezoeken met een gids.

Op weekdagen om 16 u., 17 u. en 18 u. en op zaterdag om 10 u. en 14 u.

www.headquarters-katoennatie.com

Thijs Demeulemeester

De collectie Latijns-Amerikaanse kunst van Fernand en Karine Huts is een van de grootste van Europa.