“Een groei van 2% is niet onhaalbaar”

Net over de drempel van het nieuwe jaar praat Guy Quaden, de gouverneur van de Nationale Bank van België, over de uitdagingen waar de Belgische economie voor staat en geeft hij zijn groeivooruitzichten voor 2003 prijs.

“Net als in de vorige jaren zullen we een aantal verrassingen beleven,” zegt Guy Quaden in een interview met Trends. De gouverneur van de Nationale Bank van België weet wel nog niet of dat goede of slechte verrassingen zullen zijn. “De groeivooruitzichten voor de Belgische economie schommelen op dit ogenblik tussen de 1,3% van het Verbond van Belgische Ondernemingen en de 2,1% die de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling en ook de regering voorspelt. Een groei van zo’n 2% is niet onhaalbaar, op voorwaarde dat de onzekerheid die op dit ogenblik het verbruik en vooral de investeringen afremt, voldoende snel in het jaar wegebt.

“Die onzekerheid bestaat op twee vlakken. Ten eerste weten we niet hoe het de financiële markten zal vergaan, en meer bepaald de beurs. Ik ben geen goeroe, maar ik ben geneigd te denken dat het ergste voorbij is. Ik denk dat het vliegtuig geland is. Maar het is wel een bewogen landing geweest en schokken zijn nog altijd mogelijk. Ten tweede weten we niet hoe de internationale toestand zal evolueren. Komt er een oorlog met Irak? Hoelang zal die duren? Blijft hij plaatselijk of niet? Hoe dan ook krijgen we in de komende maanden waarschijnlijk een antwoord op die vragen.”

TRENDS. Het optimisme binnen de regering wordt gevoed door de hervorming van de personen- en vennootschapsbelasting. Maar dreigen die hervormingen geen laattijdige weerslag te hebben op de conjunctuur?

GUY QUADEN (NATIONALE BANK). “De verschillende verminderingen van de belastingen op de lonen en de hervorming van de vennootschapsbelasting moeten normaal gezien een gunstige invloed hebben op het verbruik en de investeringen. Alles zal echter afhangen van het algemene klimaat van vertrouwen, van het wegvallen van de onzekerheden die ik eerder noemde, en van hun mogelijke gevolgen voor de vraag en de tewerkstelling. Niettemin moeten we er ook over waken dat die belastingverlagingen het herwonnen begrotingsevenwicht niet in gevaar brengen. Zoals al eerder is gebeurd, zouden de economische privé-actoren er in hun wantrouwen toe gebracht kunnen worden om de openbare ontsparing te compenseren met een verhoging van hun eigen spaarquote. Met andere woorden: ze zouden hun uitgaven kunnen verlagen.”

Zijn de Amerikanen niet oordeelkundiger te werk gegaan toen ze besloten hun interestvoeten snel en drastisch te verlagen, terwijl de Europese Centrale Bank haar tarieven slechts enkele malen en telkens op het laatste nippertje naar beneden haalde?

QUADEN. “De Europese Centrale Bank heeft door het Verdrag van Maastricht een preciezere doelstelling meegekregen dan de Federal Reserve: prijsstabilisering. Bovendien heeft de economische vertraging zich eerder voorgedaan in de Verenigde Staten en was ze daar ook meer uitgesproken. Ze begon vanaf een hoger groeipeil, dat vrij plots terugviel. De inflatie is er op dit ogenblik ook lager dan in de eurozone. En ten slotte, als u zegt dat de ECB haar interestvoeten minder vaak en minder ingrijpend heeft verlaagd dan de Fed, dan betekent dat ook dat ze op dit ogenblik zeker nog niet al haar kruit verschoten heeft.”

In België boekt één bank op zes verlies. We hebben het dan wel over kleine banken, maar toch doen die cijfers huiveren. Is ons banksysteem beschut tegen bankroet of een domino-effect?

QUADEN. “2002 was een slecht jaar, ook voor de banken. Dat was meer bepaald te wijten aan de sterke daling van de beurskoersen. Alles bij elkaar bieden ze toch goed weerstand, veel beter dan heel wat van hun buitenlandse collega’s. Hun aandelenportefeuille is afgeslankt en hun kredieten zijn meer gediversifieerd: het aandeel van de kredieten aan de staat en de KMO’s is toegenomen. Onze banken hebben veel minder moeten opofferen aan dure modes zoals het vastgoed of de nieuwe economie. En ten slotte profiteren ze ook van het hernieuwde succes van het spaarboekje en van de daling van de langetermijnrenten.

“Dat neemt niet weg dat we erg goed opletten voor mogelijke repercussies van moeilijkheden die de verzekeraars zouden kunnen ondervinden via hun bankpartners binnen dezelfde groep.”

De Commissie voor het Bank- en Financiewezen en de Controledienst voor de Verzekeringen worden bij elkaar gebracht en onder voogdij van de Nationale Bank geplaatst. Het minste wat je ervan kan zeggen is dat er veel kritiek op die hervorming bestaat.

QUADEN. “Van wie? Zowel de ECB als het Internationaal Monetair Fonds heeft de Belgische overheid lof toegezwaaid omdat ze die hervorming in gang heeft gezet. Naarmate de concentratie van de instellingen zich doorzet en er in alle landen, ook in België, een aantal grote financiële spelers op het toneel verschenen zijn, is ook het onderscheid vervaagd tussen de macrofinanciële problemen, die onder de bevoegdheid van de centrale bank vallen, en de microfinanciële problemen, die onder de bevoegdheid van specifieke controleorganismen vallen. Bovendien zijn die grote spelers ook conglomeraten die actief zijn in zowel de bank- als in de verzekeringssector. Niemand zal nog durven te betwisten dat het getuigt van gezond verstand om een toenadering en zelfs een fusie tot stand te brengen van de organismen die belast zijn met de controle in die twee sectoren.”

Bent u tevreden met de koers van de euro? Is de stijging ten opzichte van de dollar niet verontrustend?

QUADEN. “De vooruitzichten voor de Amerikaanse economie zijn minder rooskleurig dan een paar jaar geleden. Wall Street – en dan heb ik het nog niet over Nasdaq – is minder aantrekkelijk geworden en beleggingen met een vaste dollaropbrengst renderen minder. De euro heeft daarvan geprofiteerd en is sinds het begin van 2002 met 15% opgewaardeerd ten opzichte van de dollar. Moeten we ons daarover zorgen maken? Toen de koers van de euro enkele maanden na de lancering terugviel op 1 dollar, klonk er een groot geweeklaag in Europa: de euro was duidelijk een zwakke munt. Nu staat hij weer op pariteit en sommigen beginnen zich al zorgen te maken: zou de euro misschien toch een te sterke munt zijn? Aangezien een wereldmunt nog niet voor morgen is, zullen we nog lang met dat soort schommelingen moeten leven. En we kúnnen daarmee leven, op voorwaarde dat ze niet te brutaal zijn.”

Amid Faljaoui [{ssquf}]

“Ik ben geen goeroe, maar ik ben toch geneigd te denken dat de ergste beursellende voorbij is.”