Edelen van Koning Geld

De Belgische zakenbank Petercam scoort internationaal. Zij heeft een eigen beleidsstijl en draait om 18 partners. Brusselaars, Walen, Vlamingen, burgerzonen en adelskinderen delen samen de lakens uit. Een vrouw mee aan de macht ontbreekt.

Een tafel met twaalf zetels op de eerste verdieping is het hart van Petercam. De zakenbank leeft in de schaduw van de collegiale Sint-Goedele. Daar vergaderen elke werkdag tussen 9.15 uur en 9.45 uur, bij de koffie, de partners die in Brussel zijn. Alle partners zijn aandeelhouder; de stichtende families – Peterbroeck en Van Campenhout – controleren nog 30%, de partners 70% van het kapitaal. Petercam houdt de onafhankelijkheid in ere, in tegenstelling tot de zes partners van die andere onafhankelijke beursvennootschap Dewaay, Servais & Co, die in november ’97 opteerden voor een uitverkoop aan Crédit Commerçial de France. Precies in dezelfde maand nodigde Petercam zes nieuwe en jongere vennoten aan de ronde tafel en begin ’98 nogmaals twee. Om die verjonging financieel haalbaar te houden, beperkt Petercam het eigen vermogen doelbewust (vandaag circa 5 miljard frank). De nieuwe partners moeten geen goodwill betalen, een geschenk van de oudere partners.

De Amerikaanse zakenbanken verdreven in 1998 de Europeanen van hun topposities in de begeleiding van Europese fusies en overnames (F&O) volgens de jaarlijkse rangschikking van Securities Data. Enkel Petercam Securities haalde een eervolle, internationale score onder de Belgische F&O-bemiddelaars; het Brusselse partnerschap klom van de 57ste naar de 20ste plaats op de lijst van Securities Data. Over 1998 bedroeg de waarde van de deals waarbij Petercam betrokken was 600 miljard frank.

Petercam beoefent drie vakken: corporate finance (IPO, kapitaalsverhogingen, F&O), trading en vermogensbeheer. Het huis signaleert over ’98 een groei van meer dan 50% van haar activiteiten. Petercam bedient voor 220 miljard frank aan vermogens en deze zijn ook afkomstig van eerder bescheiden beleggers. Pierre Drion: “Het is geen nadeel om Belg of Belgisch te zijn in dit vak. De verkoop van AnHyp aan Royale Belge/Axa, die wij verwezenlijkten, is bijna onmogelijk voor een buitenlander. Wij leveren de lokale toegevoegde waarde die de buitenlandse banken missen. Hoe kan pakweg een Indiër uit Mumbai, ook al heeft hij perfecte studies gedaan in Chicago en is hij nadien internationaal consultant geworden bij een Amerikaanse zakenbank, zich inwerken in zo’n Belgisch arrangement?”

De hoofdingrediënten

van Petercams succes zijn de partnerschapsformule en het consensusmodel. De 18 partners werken onder hetzelfde dak en zitten op mekaars huid. Iedere partner heeft een standaardkantoor. Wil hij meer, bijvoorbeeld antiquiteiten, dan betaalt hij ze uit eigen zak. Dit is people business, onderlijnt Pierre Drion: “Wij hebben geen 200 miljard frank aan eigen vermogen en geen 1000 agentschappen.” Onder de 18 partners zijn er 15 Belgen, twee Nederlanders en één Brit. De negen vijftig-plussers zijn op twee uitzonderingen na (de Gentenaar Eric Struye de Swielande en de Brit Bill Vanderfelt) Franstalig, de negen vijftig-minners zijn op drie uitzonderingen na ( Pierre Lebeau, Michel Peterbroeck en Philippe de Broqueville) Vlaming. Petercam startte in de jaren tachtig met zijn recrutering van Vlaams talent. Partners met universitaire diploma’s komen van onder meer UCL, ULB, Namen, KU Leuven, Vlekho, Nijenrode (Nederland), Stanford.

De pyramide is plat

Elke partner bezit een grote onafhankelijkheid. De pyramide is vlak, de hiërarchie gering en enkel een feitelijke machtsspreiding tussen de ouderen en de jongeren omwille van hun respectieve ervaring nuanceert de principiële gelijkheid. De individuele vrijheid en inbreng verbetert de resultaten van de groep en kleurt de ethiek van de onderneming, onderlijnt Pierre Drion. Dat wordt ook geïllustreerd in het gesprek met Trends. Partners komen en gaan rond Pierre Drion en voegen hun mening toe aan zijn antwoorden.

Pierre Lebeau: “Een sterke persoonlijkheid heeft in ons beslissingsproces een natuurlijk overwicht. Dat beslissingsproces is consensueel, sedert de stichting van Petercam is er nooit gestemd, daardoor duurt het treffen van die beslissingen soms langer. Een stemming zou voor ons een nederlaag zijn, daarom discussiëren we tot we d’r uit geraken.” Marc Ooms: “Wij opereren als Goldman Sachs, Lazard Frères, Cazenove en zijn met het partnerschap en de consensusformule uniek in België.”

Op zijn zestigste

verlaat een partner de actieve dienst en verkoopt hij zijn aandelen aan een jongere partner. Pierre Drion: “De verjonging verloopt trapsgewijze, per leeftijdscohorte. Niet elk jaar vertrekt er een partner met pensioen.” Fritz Mertens: “De expertise telt, niet de afkomst. Petercam is een meritocratie en we hebben geen vaderszoontjes. We verdienen samen de kost, alle leidende figuren zijn aandeelhouder. Alles is gericht op de dienst aan de klant. Een partner is een blijver, dus je kan over de jaren een goeie band met de klanten opbouwen. Je start bijvoorbeeld in een bedrijf met een beursgang, de relatie blijft bij een kapitaalsverhoging nadien. Voor onze contacten met de institutionelen zitten hier al 10 jaar dezelfde mensen aan tafel. Daarin onderscheiden we ons van een commerciële bank. Er zijn uiteraard wel functierotaties, maar de relaties blijven.”

Petercam werd gesticht in 1968 en op 30 jaar zijn er 3 vennoten op rust gegaan. Het financiehuis recruteert geen partners langs kranten of executive search. Fritz Mertens: “Wij willen geen parachutisten.” Een eigenaardigheidje is dat Petercam handschriftanalyses laat maken. Pierre Drion: “Dat is geen evangelie, maar het geeft aanduidingen van je karakter. Intelligentie is belangrijk, maar je moet een goede ploegspeler kunnen zijn en dat hangt samen met je karakteriële structuur.”

Pierre Drion: “Petercam keert een beperkt basissalaris uit, daarbovenop komen de dividenden voor de vennoten.” Bij het uittreden van de partners worden de stukken verkocht aan de jongere vennoten. Philippe Huens bepaalt de waardering van de aandelen, daarvoor bestaat geen absolute regel. Twee niet-familiale partners bezitten elk 9% van de stukken, het hoogste partnerpercentage vandaag voor een niet-familielid, de jongere partners zitten rond één procent. Over 1997 – het eerste jaar dat Petercam een jaarverslag publiceerde – was de geconsolideerde groepswinst 1,6 miljard frank. Petercam keerde over datzelfde jaar voor 1 miljard frank aan dividenden uit. De oudere partners ontvingen in de jongste nijvere beurs- en F&O-jaren voor tientallen miljoenen aan dividenden. Rond de vergadertafel wordt vaak en breed gegrijnsd.

FRANS CROLS