e-Bijnens & Co

De e-business jaagt een blos door onze jaarlijkse selectie. De ondernemende Vlamingen dragen Stijn Bijnens op de handen. Hij haalde veertig procent van de stemmen bij de verkiezing van de Manager van het Jaar 1999. Ubizen, de eerste Vlaamse dot.com met wereldallure, begon 1999 met 50 medewerkers en eindigde op 400, waarvan een derde in het buitenland. De introductieprijs op de beurs in februari 1999 bedroeg 12 euro, de koers verliet het tweede millennium op 58 euro.

“De private plaatsing van 15 miljoen euro in november 1999 heeft vijf minuten en zeven telefoontjes gekost,” glundert chief executive officer Stijn Bijnens (31) van Ubizen. Het e-businessbedrijf vatte het leven aan in 1995 als NetVision met 750.000 frank spaargeld van Stijn Bijnens, Christophe Huyghens en Wouter Joosen, drie burgerlijk ingenieurs en onderzoekers van de KU Leuven. Op 29 december 1999 was hun participatie van 20,20% (op papier) 5 miljard frank waard. Medewerkers bezitten stock options voor 5% en genieten zodoende van de collectieve creativiteit. De harde kern van het eerste uur is nog steeds aan de slag. Bijnens: “We willen zoals Microsoft een rimpelloze groei van de koers, niet de heisa van de eerste beursdag. Voor het lokken van nieuwe mensen en hun vergoeding met stock options is een opgefokte notering ongezond. Een hoge koers vergemakkelijkt weliswaar de overnames door een aandelenruil, maar dat is naast de kwestie.” Het management en de medewerkers (29,3%), Concentra (29,9%) en Telinfo (9,97%) zijn de hoofdaandeelhouders. “De stichters zijn redelijk risicoschuw, ik heb nooit een hypotheek genomen op mijn huis, dat bezat ik trouwens toen niet,” bekent Bijnens. “Ubizen is geen risicobedrijf want de internetmarkt groeit ontstuimig en de expansie van de beveiligingsniche is daardoor gewaarborgd.”

Elke zes maanden is Ubizen een nieuw bedrijf. “Ik evolueerde zelf van onderzoeker naar manager naar ondernemer,” getuigt Bijnens. “Wat is de kernstrategie? Is het change, veranderen? Neen, onze kernstrategie is to share, delen. Wij delen met de partners, wij delen met de medewerkers door de stock options, wij delen met de hoofdaandeelhouders, wij delen met de klanten door co-ontwikkeling.” Ubizen ontsnapt aan de ziekte van veel starters: een inteelterig management. In de zomer liet CEO Stijn Bijnens de dagelijkse leiding over aan externe managers. Op de webstek van Ubizen ontbreken de medewerkersnamen, toch een traditie? Stijn Bijnens loopt rood aan: “We hebben een groot probleem met de koppensnellers. Onze mensen werden zo gesmeekt en gebeden, walgelijk, voorbij alle deontologische regels.”

Ubizen belandde op 10 februari 1999 tegen 12 euro op de Europese groeibeurs Easdaq. De koers groeide op elf maanden met 500%, de sterkste klim onder de Belgische beursnieuwelingen. De omzet steeg over het voorbije jaar van 3,98 tot 18,72 miljoen euro (plus 370%). Het Franse SIT en het Amerikaanse Aurora Enterprise Solutions zijn de belangrijkste overnames van de jongste twaalf maanden. Over 1998 boekte Ubizen een winst van 36.600 euro, over 1999 (het boekjaar eindigde in september) een verlies na belastingen van 4 miljoen euro. Rode inkt die in de internetwereld een bescheiden vlekje is.

Ubizen wil naar de Amerikaanse schermenbeurs Nasdaq. Bijnens: “Vandaag is Easdaq voor ons OK, maar is die beurs in 2001 nog voldoende breed voor Ubizen? Ik wil dat veel analisten ons observeren. In de VS zijn Easdaq-aandelen niet geliefd voor share swaps.”

Tien procent van de medewerkers – Kessel-Lo aan het bos van de zusters Clarissen is de nieuwste hoofdvestiging – nipte op oudejaarsavond en 1 en 2 januari van de champagne voor een computerscherm; een Pretoriaanse garde tegen de bugs bij de klanten. De beveiliging van het internetverkeer is het brood en de boter van Ubizen. Klanten zijn bijvoorbeeld ABN Amro, JP Morgan, Artesia, Dexia, Fortis, ING, KBC, Banksys, Swift, Dassault, Alcatel, Johnson & Johnson, Volvo, Totalfina, Union Minière, Belgacom, Mobistar, Belgische, Deense en Amerikaanse ministeries. Dienstenleveringen fourneren 70% van Ubizens omzet, eigen producten 30%. Het doel is 50% diensten en 50% eigen creaties in 2002. Bijnens: “Die verschuiving is essentieel om de beurskoers te stuwen.”

EasyPayment (beveiliging van elektronische betalingen via onder meer kredietkaarten) en MultiSecure (beveiliging van transacties via internet) zijn de bekendste toepassingsprogramma’s van Ubizen. Bijnens: “De beslissing van de EU-Commissie over de digitale handtekening van vorige maand bevordert het rijpen van de markt. Zij evolueert van infrastructuurbeveiliging (servers, netwerken) naar toepassingsbeveiliging, wat onze sterkte is.” Unisys integreert software van Ubizen in de eigen internetprojecten. De beveiliging kost gemiddeld 15% van de systemen. Ethical hackers van Ubizen kraken de systemen van klanten, op hun vraag, om de kwetsbaarheid te peilen. De eigen webstek www.securitywatch.com commercialiseert het inbrekerstalent. Bijnens: “Wij voeren twee opdrachten per werkdag uit tot in Singapore en Argentinië.”

EasyPayment is geschikt voor Proton en de kredietkaarten want haalt het beveiligingsniveau van SET ( Secure Electronic Transactions). De programmatuur werkt van business naar klant en levert een beperkt inkomen op; MultiSecure is de cashcow, een business-to-business-product en werd bijvoorbeeld vorige maand verkocht aan de Amerikaanse topbank JP Morgan, een primeur in de VS. “Onze technologie is vrij ingewikkeld en de klanten maken niet steeds het onderscheid,” weet Bijnens. “In België begonnen we met bestellingen van honderdduizend en tweehonderdduizend frank, zo werkt dat niet voor ons in Amerika. Daar moeten we verkopen by reference. JP Morgan – een technopionier – heeft Vlaamse kaderleden in Amerika, dat hielp.” Twee Vlaams-Amerikaanse ex’en van JP Morgan, Vlerick-boy Carl Annicq en Bart Vanhoutte, werken nu voor Ubizen.

Schaalgrootte is

een noodzaak, Ubizen is één van de twee grootste internetbeveiligingsbedrijven in Europa, naast Articon dat recentelijk Integralis verwierf. Bijnens: “Onze producten verliezen hun uniciteit en door eigen IT-ontwikkelingen hopen we stelselmatig bij te benen. Onze unique selling propositions zijn de talrijke producten, oplossinggedreven actie en veel onderzoek & ontwikkeling (10% van de omzet). Multisecure is nu hot en over drie jaar misschien verdwenen. Ubizen volgt de strategie van IBM in de niche van de beveiliging, nobody was ever fired for buying IBM. De IT-veiligheidsmanager zal Ubizen kopen, eerder dan een specifiek, eenmalig product van een onbekendere onderneming omdat hij zal beseffen met ons nooit te verliezen. Intel bedacht de unieke slogan Intel Inside, ons pad is iets zoals Ubizen Inside.”

Stijn Bijnens woont in de vernieuwbouwde jeneverstokerij Looienga in Hasselt. Hij is de primus inter pares van Ubizen en verpersoonlijkt de bedrijfscultuur. Luk Vervenne, een compagnon van het eerste uur die afhaakte: “Stijn is een bekwame kerel die zijn leiderschap als assistent bij de studenten heeft voortgezet. Hij beschikt over een ijzeren geheugen, is joviaal, een prima ingenieur en wordt gerespecteerd door de techneuten.”

Stijn Bijnens was een hacker noch een mensenschuwe computerfan: “Het cultblad Wired lees ik alleen om kerstgeschenken te zoeken. Ik ben een internetproduct, maar niet zozeer langs de hype-kant. Voor mij is het internet een platform voor de kennismaatschappij. De verwachtingen over de winsten van de internetbedrijven worden vandaag opgeklopt, de verwachtingen over hun inkomsten niet. E-Commerce wordt e-Business. Thuis in Hasselt hadden we een reisbedrijf; ik noch mijn drie broers kregen de firmacomputer goed aan de praat, wat vader deed wanhopen over de techno-domheid van zijn zonen. Ik was sterk in wetenschappen en wiskunde aan het Sint-Jozefcollege in Hasselt, je wordt dan automatisch klaargestoomd voor studies burgerlijk ingenieur.”

Stijn Bijnens evolueerde

geleidelijk naar het ondernemerschap. “Als je iets té sterk wil, krijg je het nooit. Na mijn ingenieursstudies bleef ik researchen bij professor Pierre Verbaeten, de Belgische internetspecialist, en dat beviel me erg. Professor Verbaeten is een bescheiden, zachte man en liet je veel onderzoeksvrijheid. Ik leerde er ook verkopen door teksten te slijten aan tijdschriften en present te zijn op colloquia.”

In 1995 werd internet populair. Bijnens: “Té weinig Belgen bezaten de expertise om mee te draaien. BIM, de Belgische pionier in de moderne computernetwerken, zat in moeilijke papieren en daarom werd aangeklopt bij de universiteiten. Toen groeide de gedachte om een bedrijf te starten. Bovendien speelde de frustratie mee dat de afdeling computerwetenschappen van de KU Leuven geen spin-offs had. We waren wel al van in de jaren tachtig bezig met kunstmatige intelligentie maar zonder industriële geboorten. Onderschat het kleverige van een vaste benoeming aan een universiteit niet. Het toeval speelt bij Ubizen een grote rol. Is het elders anders? Wij werkten bij Verbaeten voornamelijk met het IP-protocol en kenden dat grondig, later werd IP het universele internetprotocol.”

“Ik heb geen managementschool gevolgd en beklaag me dat geen moment. Corporate finance en bedrijfskunde leerde ik al doende, de waarderingstechnieken van bedrijven en discounted cashflow zeiden me aanvankelijk niks. De prijs voor de intrede van Telinfo en Concentra kwam intuïtief tot stand en we organiseerden geen beauty contest. Telinfo en Concentra hebben ons door dik en dun gesteund. Niet wat vandaag gebeurt, bepaalt de waarde, wel waar ze zullen staan over enkele jaren,” biecht Bijnens op. Einde 1997 werd met Peter Hinsen van E-Com onderhandeld over een fusie. Die ging niet door. De spijt klinkt nog bij Bijnens: “E-Com en NetVision samen hadden in Europa de grootste dot.com kunnen zijn met een brede technologiewaaier. Julien De Wilde van Alcatel had diepere zakken en kocht E-Com. In die periode ontmoette ik voor de allereerste maal een zakenbankier, Francis Vanderhoydonk van Generale Bank. Hij waardeerde E-Com en NetVision, wij stonden toen op 350 miljoen frank, vandaag op 20 miljard frank.” … “Managementboeken bevestigen vaak wat je al doet of uit ervaring weet. Ik val voor Blur van Ernst & Young. Speed, connectivity en intangibles scheppen een waas, de blur van de titel, en zorgen voor de connected economy. Ik vind mezelf geen klassieke manager, ik kan wel managen in an environment of confusion. Ik ken misschien 20% en 80% is blur. Wij groeien met 600%, doen een beursgang, springen op één jaar van vijftig naar vierhonderd medewerkers. Dat geeft blur. Bij de grote bedrijven werken managers die voor 90% te maken hebben met voorspelbare parameters. Zij managen op de basis van tabellen en onwrikbare cijfers. Hier weet je niet wat er over zes maanden loos is en onze markten groeien in verrassende richtingen.”

“Ja, er is grote druk en veel zaken gebeuren,” bekent Bijnens. “Dat moet je beheersen. Ik heb dit nooit gewild om rijk te worden, dat interesseert me niet. Na 6 januari zal ik als tijdsmanagement nog meer in het buitenland zitten. Er werd nooit pro-actief gebeld naar journalisten met de boodschap, we hebben een verhaal. Media zijn wel belangrijk omwille van de business, van de potentiële klanten, van de beurskoers. Op een roadshow in Parijs of Londen wil de fondsenbeheerder onze basics kennen, maar ook op het half uurtje dat hij voor Ubizen vrijmaakt, iemand besnuffelen. Christophe en Wouter hebben van bij het begin een stap opzijgezet en de externe communicatie naar mij gedelegeerd. Wij doen niks dubbel en verliezen geen tijd door per twee of drie op te treden en ondertussen uren te vergooien voor onze business.” … “In België moet er een mentaliteitswijziging komen. De jaloezie woekert hier sterk. Wat Ubizen doet, is allemaal lucht hoor ik achter mijn rug beweren. Medewerkers van onze klanten verwijzen soms venijnig naar de beurskoers.” … “Ik ben geen klager en ‘zager’. Ubizen expandeerde in een samenleving met hoge loonlasten. De omgevingsfactoren zijn niet altijd onaardig. Het ontbreken van een meerwaardebelasting geeft starters de kans om rendabele stock options uit te delen aan de medewerkers. De Belgische ingenieur is een harde werker en is trouw, in de VS bedraagt de doorloop op jaarbasis gemiddeld 20%. De Belgen blijven en kunnen door hun talenkennis overal projecten uitvoeren. We starten nu een campagne om Belgische expats naar Singapore en de VS te sturen, dat verhoogt de stabiliteit en de integratie van de onderneming.”

Ubizen heeft kernbedrijven en nevenbedrijven waarin partners participeren (zie organigram). Bijvoorbeeld GlobalSign heeft potentieel met zijn verificatieprogrammatuur – product met een maatschappelijke noodzaak – en technisch is het bedrijf vergevorderd. Bijnens: “Voor Ubizen is GlobalSign voornamelijk een financiële participatie. Bij een volgende kapitaalverhoging stappen wij niet mee omdat onze cash moet gaan naar de hoofdactiviteiten. Over de nevenbedrijven werd tot vandaag weinig gecommuniceerd, wat zal veranderen. Ubizen wil samen met Concentra en andere partners de volledige waardeketen in de e-business bestrijken. Een subholding werd opgericht voor de related businesses rond Jean-Paul Coenen van Concentra. Ons rolmodel zijn CMGI en Internet Capital Group, die ook een bedrijvencluster met tientallen participaties voeden. Ubizen is de grootste internet- business angel van de jongste twee jaar in België. Die joint ventures zijn vandaag mini’s, dat waren wij in 1995 ook.”

FRANS CROLS/BRUNO LEIJNSE