Dominique Lancksweert (voorzitter Sofina): ‘Succes is veel meer dan alleen maar geld verdienen’

De familieholding Sofina werkte zich de voorbije jaren in de kijker met een bijna drie keer hogere beurskoers sinds 2016. Dominique Lancksweert, de voorzitter van de raad van bestuur, laat zich voor de eerste keer interviewen, exclusief voor Trends. “We zijn blij met waar we staan, maar we blijven discreet en nederig. Dat is de sleutel voor succes.”

Dominique Lancksweert is een van de langst zittende bestuurders van het land. Op 19 september 1997 werd hij bestuurder, nadat hij de familie Boël had geadviseerd over de verkoop van hun staalbelangen. Vorig jaar werd hij de voorzitter van de holding rond de familie Boël.

Traag, een beetje als een diesel, trekt de voorzitter het interview op gang. “Ik ben al veertig jaar bankier en een waarnemer van de economie. Ik heb veel crisissen en cycli meegemaakt. Dat geeft je een goed inzicht in wat ondernemingen duurzaam en succesvol maakt. Mijn voorkeur gaat naar familiebedrijven zoals Sofina. Die werken met geduldig of zelfs permanent kapitaal, terwijl de economische cycli steeds korter en steeds brutaler worden. We denken bij Sofina in decennia, niet in kwartalen. Het gaat niet alleen om geld, maar ook om waarden, kennis en netwerken. Bovendien ben ik bijna geobsedeerd door talent. Je moet getalenteerde mensen aantrekken, ze kunnen houden en ontwikkelen.”

Sofina legt zijn talent blijkbaar in de watten. Vorig jaar kregen de werknemers als beloning voor de inspanningen tijdens het coronajaar veertig extra vakantiedagen.

DOMINIQUE LANCKSWEERT. “Noem hen geen werknemers. Ik spreek liever over de partners van Sofina. In die veertig dagen deden ze dingen die ze echt graag doen. Daarna komen ze terug met een heel verhaal. Dat stimuleert intellectueel, en versterkt de samenhorigheid. Sofina is een enorm talentenbankje. Ik zie wat ik ook in Londen meemaakte, toen ik daar als zakenbankier bij Morgan Stanley werkte. Je kan zelf alleen groeien als je omringd bent door goede, knappe mensen. Bij Sofina werken ze intens, ze streven naar continue verbetering. De zoektocht naar uitmuntendheid is de kortste weg naar nederigheid. Dat is de sleutel voor succes. Het is veel meer dan alleen maar geld verdienen. Maar je moet wel geld verdienen, als je talent wil aantrekken en invloed uitoefenen.”

De beurs heeft Sofina eindelijk ontdekt. De voorbije zomer noteerde het aandeel zelfs een derde hoger dan het eigen vermogen. Is het te duur?

LANCKSWEERT. “Het aandeel is duur, en dat is leuk voor onze partners. Ze zien dat de beurs hun harde inspanningen beloont. Het is een erkenning voor hun harde werk. Ik heb dat intern meermaals gezegd, en zeg dat nu ook aan de buitenwereld. Zowel de beleggers als de entrepreneurs in wie wij investeren, zien dat onze strategie werkt. Ik ben er zeker van dat het aandeel niet altijd met een premie zal noteren. Maar we krijgen nu meer publiciteit. Dat is leuk, hoewel we een discreet bedrijf zijn. Die premie is een erkenning dat we toegang geven tot investeringen die slechts weinigen kunnen bieden.”

Hoe zag u in de voorbije 24 jaar het zakenmodel van Sofina veranderen?

LANCKSWEERT. “Ik begon onder de toenmalige sterke man Yves Boël. Sofina was een groep met minderheidsbelangen in verschillende sectoren, zoals banken, luxe en consumentengoederen. Die sectoren maakten een fusiegolf mee. Dat was mooi, want het leverde Sofina behoorlijk wat meerwaarde op. Maar tegelijk verschrompelde ons belang: in plaats van 20 procent, hadden we nog 1 tot 2 procent in een bedrijf. We waren niet langer relevant. Dus hebben we die strategie omgegooid, en zijn we in durfkapitaal gestapt. Daarmee groeide niet alleen ons vermogen, we kregen ook een gediversifieerde portefeuille, en daar bovenop extra dividenden. En vooral: we leerden heel veel door dat werken met durfkapitaal. We verschoven de focus naar de strategie op lange termijn van een onderneming. We ondersteunden ondernemers en bedrijven. Nog later breidden we uit naar groeikapitaal, met een focus op groeibedrijven in Azië. Daar staan we vandaag.”

Sofina focust inderdaad steeds sterker op India en China. Maar in de regio stijgen de spanningen tussen China en de Verenigde Staten?

LANCKSWEERT. “De relaties tussen de twee wereldmachten zijn heel nauw, op allerlei vlakken. Uiteraard geeft dat geregeld vonken, en leidt dat tot ruzies. Maar die twee machtsblokken zullen niet te ver gaan met hun meningsverschillen. Daar hebben ze allebei geen enkel belang bij.”

Was u verrast door de koerswijziging in China, waar de overheid de welvaart beter wil verdelen?

LANCKSWEERT. “Je bent altijd verrast door de timing. De stevige reactie van de markten verbaast me niet, want investeerders overdrijven bijna altijd. De details van het aangekondigde beleid zijn nog niet volledig bekend. Laten we dus nog even wachten. Als het beleid een aantal onevenwichten en uitwassen corrigeert, zoals in het onderwijs en de huizenmarkt, en op die manier de economische groei duurzamer maakt, dan zijn we daar eerlijk gezegd gelukkig mee. Uiteindelijk zal dat het groeipotentieel beschermen.”

Hoe groot is de impact op Sofina?

LANCKSWEERT. “Op korte termijn is er een impact op de waarde van onze portfolio, maar dat verandert onze strategie niet. China, India en andere landen in Zuidoost-Azië zullen sneller groeien dan andere regio’s.”

Vanwaar die voorkeur voor India?

LANCKSWEERT. “Familiale connecties in India legden de basis voor een puik netwerk. Wij vinden het van cruciaal belang om de juiste mensen te kennen die ons wegwijs maken in India. Wij hebben gelukkig een Indiër in onze raad van bestuur, Analjit Singh. Die heeft belangrijke zakenactiviteiten in zijn land. Wij behoren tot de groep van mensen die geloven dat India, uiteindelijk, een soortgelijk groeiverhaal als China kan schrijven. Het is een land met veel ondernemers en veel talent. Wij zijn heel enthousiast over de groeiperspectieven op lange termijn in India.”

Sofina blijft wel een Belgisch bedrijf. Ziet u ook kansen op het oude continent?

LANCKSWEERT. “Ja, we zitten wel degelijk op vinkenslag. Er beweegt wat in Europa. Het aantal entrepreneurs steeg sterk. Het continent loopt duidelijk voorop in energietransitie en gezondheidszorg. Dat is algemeen, we kijken niet specifiek naar individuele landen. Ook in Europa zoeken we naar groeibedrijven die de markt kunnen kloppen. Vroeg of laat bots je altijd wel op succesverhalen. De kunst om enkele winnaars op de kop te tikken is het fundament onder durfkapitaal.”

Sofina gaf in september een obligatie uit van 700 miljoen euro. Waarom?

LANCKSWEERT. “We willen onszelf wat financiële armslag geven, zodat we kunnen inspelen op kansen. Sofina heeft nooit schulden gehad. Ik zeg dat misschien als voormalig bankier, maar het is zinvol om ook wat schulden te maken. Mijn controlerende aandeelhouder en andere aandeelhouders zijn niet tuk op schulden. Maar dat is een beetje te strikt. En de timing zit goed, gegeven de lage intrestvoeten.”

En een kapitaalverhoging?

LANCKSWEERT. “Niet vandaag. Te veel geld is ook niet goed. Sommige durfkapitaalfondsen groeiden te snel. Na een tijdje wisten ze niet meer waarvoor ze dat geld eigenlijk zouden gebruiken. Met een een beperkt arsenaal aan middelen ga je heel zorgvuldig kiezen. En doe je dus per definitie betere investeringen.”

Verwacht u een rentestijging?

LANCKSWEERT. “Moeilijk te zeggen. Er is wat inflatie, maar de thesis dat het om een tijdelijke opstoot gaat, houdt steek. We komen niet uit een oorlog, na de pandemie. De productiecapaciteit kwam relatief ongeschonden uit de coronacrisis. Ik hoop dus dat de flessenhalzen in onze productie vrij snel opgelost raken. De centrale banken willen langzaamaan weg van dat soepele geldbeleid. Maar te snel willen ze de rente nu ook weer niet verhogen.”

Nochtans leidt het goedkope geld tot steeds minder stabiele financiële markten.

LANCKSWEERT. “Bij sommige zaken voel ik me echt wel ongemakkelijk. We hebben nu al heel lang heel lage intrestvoeten. Blijft dat zo? Bedrijven hebben steeds meer schulden. Waar gaat dat eindigen? Banken worden aan steeds meer regelgeving onderworpen. Maar dat creëert schaduwbankieren – het woord alleen al zegt alles. Het zijn allemaal dingen die ik niet goed begrijp. Dat maakt me dus ongerust. Stevenen we daarom af op een gigantische crash? Dat is niet zeker.”

Het goedkope geld maakt ook dat de prijzen voor beloftevolle bedrijven hard zijn gestegen, door de steeds meer risicovolle speurtocht naar rendement.

LANCKSWEERT. “Er is veel geld, dat is duidelijk. De lage rentevoeten sturen de waarderingen van groeibedrijven de hoogte in. Maar wij zijn geen traders. We zijn investeerders die voor de heel lange termijn aan boord komen. Heel wat durfkapitaalfondsen worden eerder verzamelaars van activa dan goede investeerders.”

De waardering van succesvolle technologiebedrijven is de voorbije jaren helemaal door het dak gegaan. Is dat nog een correcte inschatting van de markten?

LANCKSWEERT. “Die waardering gaat ervan uit dat de rente laag blijft. Belangrijker is de groei van deze bedrijven. We leven nu eenmaal in een wereld waarin de economie snel transformeert. Hoe kan je dan bepalen of waarderingen te hoog of te laag zijn? Twee jaar geleden zei ik aan ons managementcomité en de raad van bestuur: wees voorzichtig, de waarderingen zijn te hoog. De voorbije twee jaar heb ik alleen maar ongelijk gekregen.”