‘Dit overtreft onze verwachtingen’

De snelste groeier op de Belgische spaarmarkt en een onderscheiding voor de beste spaarrekening: dat zijn de adelbrieven die NIBC Direct op tafel kan leggen. Dat snelle succes had de Nederlandse bank niet verwacht.

De Nederlandse internetspaarbank NIBC Direct bood vorig jaar het hoogste rendement op de Belgische markt. De website spaargids.be lauwerde de spaar- en getrouwheidsrekening als ‘spaarrekeningen van het jaar’. 21.000 Belgen werden klant en het totaal aan spaardeposito’s groeide tot 600 miljoen euro. Opmerkelijk als je weet dat NIBC Direct pas eind 2011 in België van start ging.

Toch is de Belgische markt niet helemaal nieuw voor NIBC. Als zakenbank is de Nederlandse financiële instelling al sinds de jaren negentig in ons land aanwezig. Ze financiert kleine en middelgrote ondernemingen, tot een miljard euro omzet. De voorbije jaren financierde NIBC Bank in België vooral bedrijven in de agro- en voedingssector, technologie en media, en industriële productie. Als adviseur trad ze onder andere op voor Actief Interim, Alfacam, Ogone en Vemedia.

De oorsprong van NIBC gaat terug tot 1945, toen in Nederland een financieringsmaatschappij voor de naoorlogse wederopbouw en het nationaal herstel opgericht werd. In 1971 veranderde de naam van de instelling in Nationale Investeringsbank. Na de overname in 1999 door de pensioenfondsen ABP en PGGM werd het NIB Capital. In 2005 ten slotte verwierf een consortium onder leiding van de Amerikaanse risicokapitaalgroep JC Flowers & Co (die vorig jaar de Belgische verzekeraar Fidea overnam) alle aandelen. NIBC Holding werd opgericht met daaronder NIBC Bank, een pure zakenbank zonder depositobasis.

Goede prijs voor ‘rommel’

In 2007 kwam NIBC als een van de eerste banken in de problemen door de Amerikaanse vastgoedcrisis. “Wij waren niet de eerste bank die getroffen werd, wel de eerste die de problemen detecteerde”, vertelt Erik Vanderhaegen, de CEO van NIBC Bank België. “We hebben toen een waarschuwing de wereld in gestuurd omdat we vonden dat je op zulke momenten maar beter transparant kan zijn. Ik vermoed dat wij door onze kleine schaal de te verwachten problemen sneller opmerkten dan onze sectorgenoten. Wij moesten zo diep niet spitten om te zien waar het verhaal van de subprimes begon en eindigde.”

Na het uitbreken van de kredietcrisis onderging de Nederlandse zakenbank een transformatie. De balans werd opgekuist, het kapitaal versterkt en de financiering gediversifieerd. Vanderhaegen: “Doordat we er zo snel bij waren, hadden de drastische maatregelen een beperkte financiële impact. Voor de ‘rommel’ die op onze balans stond, hebben we nog een relatief goede prijs gekregen. In public relations deden we misschien geen goede zaak: onze naam viel vaak in de pers. Maar financieel was de pil vrij snel doorgeslikt. Daardoor zijn we vroeger dan de anderen aan de ‘wederopbouw’ kunnen beginnen en hebben we enkele jaren voorsprong op collega’s die nu nog altijd met het verleden worstelen.”

Eenvoudig en transparant

Een van de lessen die NIBC in 2008 trok, is dat de bank haar funding moest diversifiëren. Tot dan was ze grotendeels afhankelijk van financiering op de interbankenmarkt, maar die viel na het faillissement van Lehman volledig stil. In vier jaar tijd is NIBC erin geslaagd een echte depositobasis te ontwikkelen. Tussen 2008 en september 2012 stegen de spaardeposito’s bij de bank van nul tot 7,5 miljard euro. Dat gebeurt vooral via de onlinespaarbank NIBC Direct, die in Nederland (lancering 2008) en Duitsland (2009) een snel succes bleek te zijn.

De groep paste ook haar structuur aan de nieuwe strategie aan. Sinds dan zijn er twee bankpoten: corporate banking en consumer banking, terwijl vroeger merchant banking en specialised finance de twee steunpilaren waren.

Eind 2011 ging NIBC Direct in België van start. De internetbank pakte meteen uit met een stuntrente van 3 procent. In de loop van 2012 werd de rente twee keer verlaagd en op 20 februari gaan er nog eens 20 basispunten af. Toch blijft de Nederlandse bank een van de hoogste rendementen op de Belgische markt bieden. Het aanbod blijft beperkt tot twee spaarrekeningen, en termijnrekeningen voor alle looptijden tussen drie maanden en tien jaar. “Een bewuste strategische keuze voor eenvoudige en transparante producten, die gemakkelijk online verkoopbaar zijn”, verklaart Dirk Dewulf, directeur van NIBC Direct België.

Dat resulteerde eind 2012 in 21.000 klanten en 600 miljoen euro spaarmiddelen. “De resultaten overtreffen onze verwachtingen”, geeft Dewulf toe. Het succes heeft volgens hem niet enkel met de hoge rente te maken: “Uiteindelijk bieden andere banken, zoals Rabobank en Fortuneo, een min of meer gelijkwaardige vergoeding. Daarom focussen we heel hard op de klantenrelatie en -tevredenheid. Wij maken er een erezaak van telefoontjes en mails heel snel te beantwoorden. Op internetreviews over onze dienstverlening scoren we goed, en dat is heel belangrijk als je nieuwe klanten wilt overtuigen.”

Geld naar Nederland

Dat banken als NIBC Direct scherpe tarieven kunnen bieden, heeft alles te maken met hun businessmodel: een internetspaarbank met een lichte structuur en lage kosten. “De organisatie is heel flexibel”, zegt Dewulf. “Op dit moment werken we met een 25-tal personen, maar dat is enkel omdat de eerste maanden van het jaar cruciaal zijn voor een spaarbank. Binnen een paar maanden vallen we terug op de helft van de bezetting, terwijl we tegen het einde van het jaar weer aan 25 à 30 zullen zitten. Uiteraard kunnen we dat maar omdat we sterk ondersteund worden vanuit Nederland en bepaalde activiteiten uitbesteed zijn.”

Los van de operationele efficiëntie biedt NIBC op zijn spaarrekeningen een rendement (2,65 % op de getrouwheidsrekening) dat onmogelijk te halen is met risicovrije beleggingen. “Maar dat geldt natuurlijk voor alle banken in België”, riposteert Vanderhaegen, “Alle spelers bieden een vergoeding die boven de risicovrije rente ligt.”

NIBC hevelt het geld dat de internetspaarbank bij haar depositoklanten ophaalt, meteen over naar Nederland, waar bekeken wordt hoe de zakenbank het kan gebruiken om de bedrijfsklanten te financieren of woonkredieten toe te kennen.

“Een risico is dat niet”, vindt Vanderhaegen. “Want wij kennen onze klanten en de business waarin ze opereren zeer goed. NIBC is geen generalistische bank die aan iedereen kredieten toekent voor het werkkapitaal of de leasing van het autopark. Als je alles doet, creëer je complexiteit en bestaat het risico dat je je in avonturen stort. Wij beperken onze activiteiten tot een aantal afgelijnde sectoren, die we grondig kennen en waarin we een trackrecord hebben. Daardoor kunnen we een hoger rendement realiseren en tegelijk de risico’s beperken.”

Op een balanstotaal van 28,5 miljard euro (boekjaar tot eind 2011) heeft NIBC Bank 9,9 miljard euro bedrijfsleningen uitstaan en 8,7 miljard euro hypothecaire kredieten. De woonkredieten stonden in 2008 nog op 11,5 miljard, terwijl de bedrijfskredieten net boven 8 miljard uitkwamen. De beweging is duidelijk: NIBC werpt zich meer op als financier van bedrijfsklanten. 82 procent van de bedrijfsleningen is geïnvesteerd in Europa, en daarvan nemen Nederland (36%), Duitsland (18 %) en het Verenigd Koninkrijk (16 %) de hoofdmoot op.

De voornaamste sectoren waarin NIBC investeert, zijn (in volgorde van belangrijkheid) commercieel vastgoed, infrastructuur en hernieuwbare energie, scheepvaart en intermodaal vervoer, olie en gas. “In België zijn we dan weer heel sterk in voeding & agro”, zegt Vanderhaegen. “We werken echt met specialismen waarin we referenties hebben en opbouwen. Zo kan je makkelijker nieuwe klanten en opdrachten binnenhalen.”

Het commercieel vastgoed waarin NIBC zit, situeert zich vooral in het residentiële segment (70%) en voor bijna 60 procent in Duitsland, maar het gaat ook om investeringen in kantoren, projectontwikkeling en hotels. De portefeuille hypothecaire kredieten is grotendeels in Nederland geconcentreerd. Is dat geen bedreiging nu de vastgoedmarkt in Nederland al een paar jaar naeen keldert en mede geleid heeft tot de ondergang van de vierde bank van Nederland, SNS Reaal?

Vanderhaegen: “Tot 2008 was NIBC zeer actief in woonkredieten in Nederland, maar die activiteit wordt gestaag afgebouwd. We zijn daar tijdig op de rem gaan staan. Onze huizenportefeuille is van hoge kwaliteit en staat in de boeken tegen waarderingen die nog dateren van voor de grote bubbel, en daardoor nog altijd overeenkomen met de huidige marktprijzen. Het aantal wanbetalers is verwaarloosbaar. Bovendien werden de posities in 2012 verder verminderd. Een deel van de portefeuille is via effectisering verkocht. Tegen goede prijzen, wat iets zegt over de kwaliteit van de hypotheken.”

Een deel van het Belgische spaargeld vloeit, via Nederland, ook terug naar België. “Wij brengen financieringsdossiers van Belgische bedrijven aan, maar de uiteindelijke beslissing valt in Nederland. Daar zit de risicokennis en het kredietmanagement. Er is duidelijk minder vraag naar kredieten. Bedrijven gebruiken hun cashflow vooral om leningen af te betalen”, stelt Vanderhaegen. “Het succes van NIBC Direct in België gaat ook sneller dan verwacht, het is niet zo dat wij ambiëren die groei te volgen met de kredietverlening in België.”

Meer advies

NIBC Direct België overweegt dit jaar enkele nieuwe producten te lanceren. Zeker geen woonkredieten: “In België is de transparantie van die producten te klein om ze online te kunnen verkopen”, beseft Dewulf. “We kijken in de richting van bijkomende spaarproducten. Maar de fiscaliteit werkt remmend. Je valt al snel in de schijf van 25 procent roerende voorheffing. Dat er zo veel geld op de spaarrekeningen staat, is vooral te wijten aan de hoge fiscaliteit. Wij gaan ervan uit dat dit bedrag in de loop van 2013 nog zal stijgen.”

De corporate bank ontwikkelt zich in België in de richting van desintermediëring, zegt Vanderhaegen. Dat betekent dat de kredietverstrekking niet via de balans van de bank passeert, maar dat de bank wel een belangrijke rol speelt in het samenbrengen van investeerders en ondernemers, en in het uitvoeren van de kredietanalyse. “Risicoappreciatie wordt de belangrijkste activiteit van een bank. We gaan naar een model waarbij investeerders geld in fondsen steken om dat uit te lenen aan ondernemingen, terwijl de bank tussen de twee staat en de kredietanalyse op zich neemt. Die intermediaire adviesrol is NIBC op het lijf geschreven, dat is iets wat wij al sinds 1945 met succes doen.”

PATRICK CLAERHOUT, FOTOGRAFIE PAT VERBRUGGEN

“Wij waren niet de eerste bank die getroffen werd door de Amerikaanse vastgoedcrisis, wel de eerste die de problemen detecteerde” Erik Vanderhaegen, CEO NIBC Bank België

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content