Discrete vakantielectuur

De zomerperiode is voor drukbezette mensen het ideale moment om zich terug te trekken uit een wereld waarin we worden geacht 24 uur per dag bereikbaar te zijn. De gsm gaat uit, e-mails worden niet of minder frequent gecontroleerd. De vraag is of het niet het hele jaar door een beetje minder mag. In tijden waarin we nagenoeg ons hele leven te grabbel gooien op sociale media en onszelf als individu op de voorgrond plaatsen, komt het boek van filosoof Peter Venmans meer dan gelegen.

Al in zijn inleiding helpt de auteur een misverstand over het begrip ‘discretie’ de wereld uit. Discretie staat niet gelijk aan jezelf volledig terugtrekken in het een of andere klooster, of zich cynisch en misantropisch afkeren van anderen. “Discretie behelst de beslissing jezelf terughoudend op te stellen, niet in de eerste plaats om er zelf beter van te worden maar ter wille van de ander, omdat je zijn of haar privacy belangrijk vindt en omdat je gelooft dat daardoor het samenleven wordt bevorderd.”

Venmans wil de lezer aan het denken zetten. Zijn essay biedt kritiek op de tijdsgeest. Juist nu hebben we behoefte aan discretie als een vorm van zelfbescherming, meent de schrijver. In zijn boek neemt Venmans de lezer mee door honderden jaren geschiedenis. Hij stelt de vraag waarom discretie iets van vroeger lijkt te zijn, “als horend bij wat Stefan Zweig in zijn gelijknamige memoires ‘de wereld van gisteren’ noemde”. Het moderne diskrediet van discretie leidt ertoe dat we overal worden geconfronteerd met vormen van sociaal exhibitionisme en doorgeschoten zelfexpressie. De socioloog Richard Sennett spreekt over de ‘tirannie van de intimiteit’, namelijk de morele dwang met je privézaken in de openbaarheid te treden.

Toch wordt de term ‘discretie’ nog te vaak vereenzelvigd met de weigering tot stellingname, zelfs met het tactisch willen doodzwijgen van misstanden. De negatieve connotatie die discretie vandaag aankleeft, komt niet zomaar uit de lucht gevallen. Christine Keeler, die in de jaren zestig betrokken was bij een seksschandaal in de Britse politiek, zei jaren geleden al dat discretie het beleefde woord voor hypocrisie is. Venmans laat echter overtuigend zien dat we de term ‘discretie’ evengoed een meer positieve lading kunnen geven.