Digitale boeken hoeven geen overheidssteun

Na de kreten om een btw van 6 procent voor de bouw en de horeca, is nu de boekenbranche aan de beurt. En dan hebben we het niet over het klassieke drukwerk zoals we dat kennen uit de grafische sector, waar de tewerkstelling volgens Febelgra met bijna 9 procent is gedaald in 2004-2008. Die branche geniet al van een btw-tarief van 6 procent.

Neen, CD&V-senator Sabine de Bethune dient een wetsvoorstel in om de btw op digitale boeken te verlagen van 21 naar 6 procent. Ze zegt in haar toelichting: “Het ontwikkelen van een volwaardige kenniseconomie kan maar succesvol zijn als ook de overheid in de nodige stimuli voorziet om digitale media te promoten”.

Merkwaardige timing. Elektronische boeken zitten volop in de lift. Amazon verkocht naar schatting 500.000 stuks van zijn eerste generatie e-boeklezers en tientallen fabrikanten zijn koortsachtig bezig om hun eigen toestellen op de markt te gooien. Zelfs het Leuvense Option verwacht er zijn redding van.

De muzieksector heeft al tien jaar ervaring met digitalisering. De omzet is in die periode gehalveerd. Tegelijk is de consumptie verveelvoudigd. Boeken, kranten en tijdschriften zijn het volgende actieterrein van die digitale revolutie.

In haar toelichting stelt de senator een “succesvolle kenniseconomie” gelijk met “kwaliteitsvolle arbeidskrachten” door de gemakkelijkere toegang tot digitale boeken. Iets wat de hogere btw kennelijk belemmert.

Digitale content heeft echter al intrinsieke kostenvoordelen tegenover drukwerk. Content is bijna zonder kosten reproduceerbaar. Elke marginale omzetstijging is pure winst. Wie de btw verlaagt op digitale boeken, verslechtert dus niet alleen de op termijn al zwakke concurrentiepositie van drukwerk, maar bevoordeelt tegelijk ook de multinationals die de digitale economie domineren. Hebben Apple, Amazon of Google dergelijke overheidssteun nodig?

De maatregel veronderstelt ook dat de prijsverlaging uiteindelijk bij de koper terechtkomt. Dat is nog maar de vraag. Op 1 april ging de btw op de digitale televisiedienst Comfort View van 21 naar 12 procent — ook weer als stimulans voor de kenniseconomie. Comfort View bleef echter even duur. Belgacom stak de btw-verlaging gewoon op zak.

Administratief leidt zo’n btw-maatregel ook niet noodzakelijk tot vereenvoudiging, zoals de senator beweert. Amazon demonstreert dat digitale boeken succesvol kunnen zijn in een bedrijfseigen formaat op een bedrijfseigen e-booklezer. Het is dus mogelijk dat e-boeken vasthangen aan een bepaalde e-boeklezer. Wordt dat toestel dan ook tegen 6 procent belast? Zo niet, betekent dat toch weer twee btw-aanslagvoeten voor één product. Zo ja, waar ligt de grens? De iPhone als e-boeklezer met 6 procent btw? Pc’s als e-boeklezer? Waarom eigenlijk geen lagere btw op álle pc’s als de kenniseconomie toch zo belangrijk is?

De wet van Moore voorspelt dat de prijs van elektronica – voor dezelfde functionaliteit – elke achttien maanden halveert. Tegen de tijd dat dit voorstel van kracht wordt, zijn e-boeklezers dus alweer minstens de helft goedkoper. Of het overheidstekort in die tijd ook zal zijn gehalveerd, is twijfelachtig. In afwachting is het misschien beter om geen vuur te stoken waar het al brandt.

Door Bruno Leijnse

Waarom eigenlijk geen lagere btw op álle pc’s als de kenniseconomie toch zo belangrijk is?