Denk aan Dick Fosbury

IVAN DE WITTE

Ik heb de jongste weken nagedacht over stilstand, impasse, verandering, leiderschap, oppositie, weerstand en de samenhang tussen al die begrippen. Enerzijds omdat ik als voorzitter van de Proleague, de vereniging van professionele voetbalclubs, in het oog van een storm was terechtgekomen. Anderzijds omdat de impasse in de Belgische politieke omgeving me boeit, omdat ik met verwondering de onverwacht snelle, maar diepe veranderingen observeer in de Arabische wereld en gewoon omdat het fenomeen ‘verandering’ me interesseert.

Het feit dat de onderhandelingen (sic) over een regeerakkoord en aansluitend een regering in een impasse zijn terechtgekomen, doet de vraag rijzen naar het waarom. Schuldigen zoeken of aanwijzen vind ik te gemakkelijk en niet nuttig. Veel komt dan terecht op de rug van de N-VA. Maar is dat wel de juiste vraagstelling?

In de medische wereld spreekt men van een genetische afwijking en een ontlokkende factor. Moeten we in dit land niet spreken over een historisch gegroeide afwijking, met als ontlokkende factor de N-VA, of daarvoor de Open Vld die de stekker uittrok? Zijn we niet aan het einde gekomen van het receptenboek dat jarenlang gefunctioneerd heeft?

We hebben waarschijnlijk nood aan een creatief denkschema of aanpak die vergeleken kan worden met wat Dick Fosbury deed in 1968. De Amerikaanse hoogspringer ging ruggelings over de lat, en niet met de benen eerst zoals alle andere atleten. Een totaal nieuwe benadering die eerst werd afgeschreven en verhinderd wegens te gevaarlijk. Laten we niet vergeten dat ene Clinton Larson de techniek al in 1912 introduceerde. Maar de geesten waren er toen niet rijp voor en de conservatieven wonnen het pleit… tot in 1968.

Misschien is ons land wel toe aan een Fosbury-sprong. Een compleet nieuwe benadering die verder gaat dan het uitgeputte systeem van verkiezingen, winnaars, overleg, regeerakkoord, regeren en na twee jaar weer verkiezingen voorbereiden, zonder fundamentele wijziging.

Misschien moet er wel een nieuwe kiesbenadering komen, weg van de versplintering van partijen, naar een winnende coalitie en misschien wel de inschakeling van externe consultants in het regeerakkoordoverleg of een betere definitie van de rol van de koning.

Hoe dan ook, zonder de durf tot een ingrijpende verandering in het systeem, de methode en finaal de structuur van het land zullen we ofwel nog zeer lang in de impasse blijven of zullen we toch finaal en verplicht tot een regering komen die uiteindelijk weer dezelfde rit zal rijden. Met persoonlijke winnaars en verliezers, maar zonder winnaar voor het algemeen belang.

Beste onderhandelaars en regeringsleiders, denk misschien eens aan Dick Fosbury. Het kan anders en het is niet gevaarlijk. Of denk aan Henry Ford. Toen die in 1895 tijd en energie stak in de ontwikkeling van een zelfaandrijvend voertuig, zeiden veel mensen dat ze vooral nood hadden aan ‘ faster horses’. Welnu, ik denk dat we nood hebben aan een nieuwe motor voor ons politieke leven en dat de onderhandelaars en beleidsmakers zich hiermee moeten bezighouden, in plaats van met zichzelf en het in stand houden van uitgebluste methodes.

Ik heb de indruk dat de onderhandelaars vooral vastgebonden zitten aan opiniepeilingen en de schrik voor nieuwe verkiezingen. Al moeten we blijven erkennen dat YvesLeterme en zijn ploeg de winkel goed openhouden.

In de Proleague zie ik, zij het relatief op veel kleinere schaal, dezelfde koudwatervrees. De competitiehervorming met play-offs is niet ideaal, maar houdt ook positieve punten in. Maar de vrees is zo groot dat de drang naar terugkeer naar het oude en bekende zeer sterk is. Ook daar heb ik de indruk dat er krachten opduiken die vooral geen Fosbury-aanpak willen, geen nieuwe motor willen of denken dat het wel zal gaan met ‘ faster horses’. Welnu, de paarden zijn moe.

En ja, in elk veranderingsproces speelt communicatie een cruciale rol en is het belangrijk te luisteren naar de verzuchtingen en vrees van de belanghebbenden. In beide werelden, politiek en professioneel voetbal, wordt daar onvoldoende rekening mee gehouden. Maar tussen opiniepeilingen en beleid is er een groot verschil.

Ten slotte, bij de Fosbury-sprong gaat het hoofd eerst over de lat, en dan het gewicht van het lichaam. Inderdaad, het hoofd eerst!

De auteur is gedelegeerd bestuurder van Hudson Benelux.

Misschien is ons land toe aan een compleet nieuwe benadering die verder gaat dan het uitgeputte systeem van verkiezingen.