DELEECK SCHATPLICHTIG AAN DIRECTOR

Indien de Antwerpse socioloog en gewezen CVP-senator Herman Deleeck de Belgische geschiedenisboeken haalt, dan zal dat zijn omwille van het door hem beschreven Mattheuseffect. Deleeck schoof deze terminologie naar voren om aan te duiden dat in de moderne welvaartsstaat de herverdelingsmechanismen veel meer in het voordeel spelen van de middenklasse en zelfs de hogere inkomensklassen dan wel in het voordeel van de echt sociaal-behoeftigen.

Niet Herman Deleeck

maar wel Aaron Director is echter de man die het intellectuele vaderschap over het Mattheuseffect mag opeisen. Hoewel zo goed als onbekend bij het hedenaagse economenvolk, is Aaron Director decennia lang één der drijvende krachten geweest achter de Chicago School. Hij is overigens de schoonbroer van Milton Friedman, hét boegbeeld van die Chicago School. Zoals ondertussen genoegzaam bekend, rijfde de voorbije jaren geen enkele universiteit zoveel Nobelprijzen Economie binnen als de University of Chicago.

Geboren in 1901 (en vandaag nog in leven), studeerde Director eerst aan Yale University en vervolgens in Chicago, waar hij sterk onder de indruk kwam van Frank Knight. Van Knight erfde hij enerzijds de behoefte om steeds opnieuw de algemeen aanvaarde waarheden in vraag te stellen en anderzijds een hevige allergie voor wiskundige economie. Na omzwervingen in Washington waar hij diverse overheidsjobs opnam en in Europa met o.m. een jaar aan de London School of Economics kwam Aaron Director in 1946 terug in Chicago terecht waar hij voor de rest van zijn loopbaan zou blijven.

“Indien we in Griekenland leefden, ben ik zeker dat we Aaron Director Socrates zouden noemen”, zo schreef George Stigler, een andere Chicago-Nobelprijswinnaar, op het einde van de jaren tachtig in zijn mémoires. Het is trouwens aan deze George Stigler te danken dat we vandaag weten dat niet Herman Deleeck maar wel Aaron Director de man is die het Mattheuseffect ontdekte. Stigler noemde het Director’s Law en pende, tegen de zin van Director in, die wet neer in 1970 ( ). “Een decennium terug”, zo schreef Stigler, “stelde Aaron Director de volgende wetmatigheid inzake overheidsuitgaven vast : de belangrijkste baten gaan daarbij naar de middenklasse in de samenleving”.

De reden waarom George Stigler en niet Aaron Director zelf deze herverdelingswet neerschreef, ligt in het feit dat Director zich zijn hele leven lang een maniakale perfectionist toonde. Vandaar dat de man nauwelijk enige publicatie op zijn naam heeft. Director’s invloed reikt desondanks toch nog veel verder dan enkel maar de wet die Stigler ons bezorgde. Aaron Director staat immers ook aan de wieg van één der belangrijkste ontwikkelingen van de voorbije 40 jaar in de economische geschiedenis, namelijk de analyse van het recht en de rechtspraak aan de hand van de klassieke prijstheorie.

Hoewel deze benadering

inzichten opleverde voor alle onderdelen van het recht, leidde de law & economics-beweging tot de meest spectaculaire resultaten inzake concurrentie- en antitrustwetgeving. De inzichten dat monopolie een veel minder gevaarlijk fenomeen is dan meestal gedacht wordt, dat fusies inderdaad aanzienlijke efficiëntiewinsten opleveren, dat overheidsreglementeringen vaak compleet hun doel voorbijschieten, kortom dat de vrijemarkteconomie wel degelijk werkt, mogen in hoge mate aan de thans 96-jarige Aaron Director worden toegeschreven.

( ) George Stigler, “Director’s Law of Public Income Redistribution”, The Journal of Law and Economics, april 1970.