Decadente Brit

Met zijn tekeningen vol geweld en erotiek shockeerde Aubrey Beardsley in de late negentiende eeuw. Hij stierf op zijn 25ste, maar Tate Britain is hem niet vergeten.

25 jaar werd hij. Maar in de paar jaren voor zijn tuberculosedood slaagde Aubrey Beardsley (1872-1898) erin zijn stempel te drukken op de 19de-eeuwse tekenkunst.

Dat de Brit in zo’n korte tijd zo bekend werd, is mede omdat zijn grafische werk zich er extreem goed toe leende om in grote oplages te drukken. Hij was ook niet vies van een beetje controverse: hij mengde erotische en decadente motieven door zijn werk. Dat diende vaak als illustratie bij literaire werken, bijvoorbeeld Salome van Oscar Wilde, Le Morte d’Arthur van Thomas Malory of The Rape of the Lock van Alexander Pope.

Beardsley had gelijkaardige groteske fantasieën als zijn tijdgenoot James Ensor, maar zat nog met één been in de stijve composities van de prerafaëlieten. Toch gebruikte hij in zijn tekeningen ook al de klare lijnen van Toulouse-Lautrec. Zelfs ideeën uit Japanse erotische prenten sijpelden door in Beardsleys werk.

Het bijzondere aan de tentoonstelling, die op 4 maart in Tate Britain opent, is dat we een hele reeks originele werken van Beardsley te zien krijgen. Want hoewel zijn grafiek wijdverspreid is, worden zijn originele tekeningen nauwelijks getoond. De expo probeert ook de invloed van Beardsley te schetsen. Opvallend is Picasso’s zwart-witportret van Marie Derval uit 1901. En zelfs de Beatles komen eraan te pas. Voor de cover van Revolver ontwierp de Duitser Klaus Voormann een collage met zwart-witlijntekeningen, waarin je Beardsleys invloed kan zien. Voormann zei daarover: “Ik koos voor zwart-wit omdat ik toen wou shockeren in een zee van kleuren. Maar psychedelisch? Kijk naar Breughel of Bosch: die gasten hadden fantasie! Ik weet niet of die paddenstoelen aten. Maar ik weet wel: je hebt geen drugs nodig om zoiets te bedenken.”