De zaak alzheimer

In het zog van de onstuitbare vergrijzing neemt ook dementie steeds grotere proporties aan. ReMYND, een schuchtere biotech-kmo uit Heverlee, zoekt mee naar een oplossing.

Dat geheugen toch. Velen zijn alweer vergeten dat reMYND kortelings een van de winnaars werd van de eerste Innovatie Awards van het IWT, het agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie. De biotechspin-off van de KULeuven kreeg die prijs voor zijn belangrijke maatschappelijke relevantie, meer bepaald voor zijn zoektocht naar geneesmiddelen tegen alzheimer en parkinson.

Die maatschappelijke relevantie zal alleen maar toenemen. De vergrijzing drijft het aantal gevallen van alzheimer, veruit de meest voorkomende oorzaak van dementie, onhoudbaar de hoogte in. Weldra lijden ruim negen mensen op 1000 aan de ziekte. Vrouwen zijn er twee keer vatbaarder voor dan mannen.

De huidige medicatie ondersteunt voor korte tijd het geheugen, maar stopt het afsterven van hersencellen niet. “Wij werken op een product dat het ziektebeeld vertraagt”, zegt CEO Koen De Witte (41). Hij gaat ervan uit dat moet worden gewerkt naar een cocktail met andere producten, naar analogie met de meest gebruikte aidsremmers. “Volgens clinici moet je op zoveel mogelijk plaatsen ingrijpen om de ziekte te vertragen.” Een alzheimerremmer? “Geen sciencefiction”, zegt De Witte. “Die kan er binnen tien jaar zijn.”

Toch is reMYND de eerste om beide voeten op de grond te houden. “Wat wij heel veel rond ons zien gebeuren, is dat foute verwachtingen worden gecreëerd bij patiënten, dat wordt gedaan alsof er meteen een nieuwe behandeling komt. Dat is niet fair”, zegt De Witte.

De wereldautoriteit voor alzheimer, Christine Van Broeckhoven, prijst de aanpak van reMYND. “We proberen op de een of andere manier een samenwerking aan te gaan. Zij hebben een verfrissende aanpak, die wat minder gebruikmaakt van gangbare hypotheses. Je ziet er ook wat minder competitiedruk, die bij bedrijven vaak maakt dat ze te vroeg dingen aankondigen die nog niet bewezen zijn. Of zij vlugger succes boeken, is koffiedik kijken.”

Diabetes en weesziekten

De Witte en zijn wetenschappelijk directeur Gerard Griffioen (40) zien voor hun bedrijf wel een veel bredere actieradius. ReMYND heeft zes ontwikkelingsprogramma’s lopen, twee voor parkinson en vier voor alzheimer. “We willen een dominante rol in heel het domein van ziekten veroorzaakt door het misvouwen van eiwitten”, zegt Griffioen. Daarbij horen niet alleen zogenaamd neurodegeneratieve ziekten als alzheimer en parkinson, maar ook diabetes type 2, waarop het bedrijf zich sinds kort ook richt. In een volgende fase wordt gewerkt op producten tegen zeldzame weesziekten. “We kunnen er nog een tiental ziekten bijnemen”, schat De Witte.

Het verst gevorderd is een middel tegen parkinson. De eerste tests, op gezonde vrijwilligers, moeten in de zomer starten. ReMYND wil snel een kapitaalkrachtige partner vinden die de dure tests en de commercialisering voor zijn rekening neemt. Interesse is er genoeg. “We worden op conferenties geregeld benaderd door grote farmamultinationals”, zegt De Witte. “Met vijftien van de top twintig in farma hebben we contact.” Wie in pole position ligt, wil hij niet kwijt. Merck, dat onlangs werd overgenomen door Schering-Plough, heeft geen streepje voor ook al werkte reMYND er al mee samen.

De mijlpaalbetalingen die reMYND zou opstrijken, worden dan gepompt in het onderzoek naar alzheimer, dat een veel grotere markt vertegenwoordigt. “Nu we heel wat producten in ontwikkeling hebben, is het beter het risico te spreiden door relatief snel de licentie te verkopen”, legt De Witte uit. Terwijl er wereldwijd 4 miljoen parkinsonpatiënten zijn, zijn dat er voor alzheimer 18 miljoen. Het eerste alzheimergeneesmiddel kan mogelijk in 2011 de eerste klinische fase ingaan.

Eigen inkomsten

ReMYND, dat 28 werknemers telt, werd in 2002 opgericht door de professoren Fred Van Leuven, een alzheimerexpert, en Joris Winderickx, en door Stefaan Wera. Gemma Frisius, het zaaikapitaalfonds van de KULeuven, BNP Paribas Fortis en KBC, stapte mee in het kapitaal. De stichters, hun familie en vrienden maken nog altijd deel uit van het aandeelhoudersschap. Rudi Mariën, sinds de verkoop van Innogenetics veruit de meest actieve belegger in de Vlaamse biotechsector, heeft zich nog niet gemeld. “Ik heb hem al wel even ontmoet, maar we hebben niet over investeringen gepraat”, zegt de De Witte, een burgerlijk ingenieur die tot zijn overstap naar reMYND in 2007 associate partner was bij McKinsey, waar hij zich focuste op gezondheidszorg.

Dat reMYND vlot aan de weg kan timmeren, heeft veel te maken met de inkomsten uit overheidssubsidies van het IWT en uit onderzoeksopdrachten voor biotech- en farmabedrijven en voor academische centra. “Onze kracht is dat we onze eigen inkomsten hebben”, zegt Griffioen, die na zijn doctoraat in Amsterdam en een postdoc in Wenen en Leuven wetenschappelijk medewerker was in Leuven, tot hij in 2002 aan de slag ging bij reMYND.

ReMYND commercialiseert meer bepaald zijn studies met muizenmodellen en kweekt ook zelf proefmuizen. Het heeft daarvoor een activiteit in Polen opgestart. In die muizen is een menselijk gen ingebracht, dat tussenkomt in de ziektes. Farmabedrijven kunnen daarmee hun producten testen. Die zogenaamde contract-researchafdeling maakt van reMYND een buitenbeentje in biotech, omdat het ook daarmee meteen winstgevend was en voldoende geld kon steken in O&O.

Sinds de lancering in 2002 werd ongeveer 10 miljoen euro gepompt in het eigen onderzoek. Het IWT nam daarvan zo’n 3 miljoen euro voor zijn rekening. Voor het parkinsononderzoek kan reMYND ook rekenen op de prestigieuze Michael J. Fox Foundation, genoemd naar de Amerikaanse filmacteur die getroffen werd door de ziekte.

Mogelijke beursgang

ReMYND had de voorbije jaren steeds zowat 1 miljoen euro in kas, maar voerde eind 2009 een beperkte kapitaalverhoging van 1,5 miljoen euro door. “Nu we zijn gegroeid tot 28 mensen is het beter om een iets bredere buffer aan te leggen, toch tot we dat licentieakkoord met een farmabedrijf hebben”, zegt De Witte. Het geld werd opgehaald bij Gemma Frisius en nieuwkomers Fortis Private Equity Arkimedes en Blue Medical Investments. De KUL heeft nu zowat 35 procent van de aandelen en Gemma Frisius 25 procent. Geen enkele andere aandeelhouder heeft meer dan 10 procent.

Verder weg in de tijd lonkt een veel grotere operatie, een mogelijke beursgang. “Ik denk aan een tijdspanne van vijf jaar. We worden wel gevraagd en gecontacteerd, maar op dit moment liggen we er ook helemaal niet wakker van”, zegt De Witte.

Voor inspiratie moeten De Witte en Griffioen niet ver kijken. ReMYND huist in de Leuvense bio-incubator, een gebouw waar jonge biotechbedrijven kantoor- en laboruimte kunnen huren en de kosten voor ondersteunende diensten worden gedeeld. In hetzelfde gebouw huizen ook de beursgenoteerde sectorgenoten ThromboGenics en OncoMethylome Sciences, wier aanpak en visie een voorbeeld zijn voor De Witte en Griffioen. “We hebben heel vaak contact met hen. Zij hebben ook veel meegemaakt dat wij nog moeten meemaken.”

Door Bert Lauwers

“Een alzheimerremmer kan er binnen tien jaar zijn” (Dirk De Witte)