Waarom Tesla minder last heeft van het tekort aan chips

De automarkt blijft kreunen onder het tekort aan halfgeleiders. Toch verraste Tesla met sterk groeiende productiecijfers. Dat de Amerikaanse nieuwkomer daarvan minder last heeft dan de concurrentie, heeft alles te maken met zijn starterscultuur.

Op 2 januari verraste Tesla de wereld met zijn productiecijfers. De 930.422 geproduceerde wagens in 2021 betekenden een groei met ruim 82 procent in vergelijking met 2020. Nochtans vocht de automarkt het hele jaar tegen een tekort aan allerlei onderdelen, vooral halfgeleiders. Financiële analisten hadden minder dan 900.000 wagens verwacht.

Volkswagen Group maakte op woensdag 12 januari zijn productievolumes bekend. Het aantal elektrische wagens steeg naar 453.000, bijna een verdubbeling in een jaar. Maar de groep, met merken als Audi, Porsche, Skoda en Volkswagen, klokte af op bijna 8,9 miljoen wagens, of een daling met 4,5 procent. Dat was vooral het gevolg van het tekort aan halfgeleiders, liet de Duitse autogroep weten.

Cybertruck is uitgesteld

Halfgeleiders of chips regelen van alles in een wagen, zoals het bewegen van de ruiten, de parkeerassistentie, de temperatuur, de airbags en de batterijsturing. Zonder chips kunnen wagens niet rijden. Al heel 2021 is er een tekort aan halfgeleiders, omdat de economie na de eerste pandemiegolf in het najaar van 2020 veel sneller opveerde dan verwacht. Het gros van de autoproducenten had toen al orders voor chips stopgezet.

Kan Tesla dan veel beter wat de concurrenten niet kunnen? Ja en nee. De Amerikaanse elektrische autobouwer legde zijn fabriek in Californië vorig jaar in februari noodgedwongen stil, door een gebrek aan halfgeleiders. Ook Chinese klanten die hun Tesla verwachten uit de fabriek in Sjanghai moeten maanden wachten, volgens de Chinese krant South China Morning Post. Bovendien is de productie van een volledig elektrische bestelwagen, de Cybertruck, en een vrachtwagen uitgesteld naar eind dit en volgend jaar.

In zijn financieel verslag over de resultaten tot eind september vorig jaar benadrukte Tesla bovendien het risico met de halfgeleiders. De onderneming werkt met honderden toeleveraars die duizenden onderdelen leveren, waaronder halfgeleiders. “Sinds begin 2021 is daaraan een tekort, en ook wij hadden er last van”, staat in het verslag. “Maar we maken gebruik van alternatieve onderdelen en we programmeren software, zodat die tekorten worden opgevangen. Al zijn we niet zeker dat het zal lukken, ook al omdat onze productie voortdurend stijgt.”

Vrij kleine speler

Veel meer dan die wat onduidelijke omschrijving wilde Tesla niet kwijt over zijn chipsbeleid. Maar onder meer de kranten The New York Times en The Wall Street Journal doken de voorbije dagen dieper in de materie en ontsluierden de oorzaken van het succes van Tesla.

Eerst en vooral: het bedrijf is weinig conjunctuurgevoelig. Het merk is zo hip dat er veel meer klanten zijn dan er wagens kunnen worden gemaakt. Daarom ook schortte Tesla zijn bestellingen voor halfgeleiders niet op tijdens de eerste golf van de pandemie.

Tesla heeft ook het voordeel dat het een nog vrij kleine speler is. Het maakt slechts vier modellen. De Tesla Model 3 en de SUV-variant maken samen ruim 97 procent van de productie uit. Bovendien hebben de wagens minder opties. Dat alles maakt de productie eenvoudiger.

Tesla ontwikkelt ook heel veel in eigen huis, zoals zijn software. De chips die daarvoor nodig zijn, koopt het rechtstreeks bij de producenten van halfgeleiders. Andere autoproducenten werken veel meer met tussenschakels en bijkomende toeleveraars die bovendien veel verder in de keten staan. Tesla creëerde door die hechte samenwerking een nauwe band met de makers van chips. Zij werken ook graag met de Amerikaanse nieuwkomer, want het hippe merk staat voor de toekomst.

Die rol als nieuwkomer op de automarkt creëert nog andere voordelen bij de aanschaf van halfgeleiders. Klassieke autoproducenten hebben tientallen heel gespecialiseerde chips in hun wagens ingebouwd. Die werden met de jaren geactualiseerd, als de automodellen allerlei bijkomende nieuwigheden en verfijningen kregen. Maar Tesla startte van nul en werkt vooral met vrij algemene halfgeleiders. Eén centrale chip stuurt een geheel van functies aan. Het consultancybedrijf Bain & Co onderzocht dat fenomeen al in 2019 en ontdekte dat de meest verkochte Tesla, de Model 3, één chip voor heel diverse toepassingen gebruikt, zoals voor het spraaksysteem en de automatische piloot. Als de onderneming dan toch een bepaald type chips niet kon bemachtigen, kocht het gewoon meer algemene chips met standaardfuncties. Die werden in eigen huis opnieuw geprogrammeerd. Vanaf februari, toen de fabriek in Californië noodgedwongen werd stilgelegd, startte het grote herprogrammeringswerk. Tesla is een product van de digitalisering en de softwarecultuur van Silicon Valley. Omdat Tesla al die software zelf ontwikkelde, kon het soepeler en efficiënter omspringen met de tekorten.

Tesla achterna

De klassieke autoproducenten hebben die digitale cultuur nog niet. Maar diverse grote spelers, waaronder Ford en General Motors, lieten al weten dat ze voortaan zelf een groot deel van de chips zullen ontwikkelen en maken. Ook Mercedes gaat Tesla achterna. Het Duitse premiummerk gaat vrij algemene chips ontwikkelen en maken, om minder afhankelijk te zijn van te veel gespecialiseerde halfgeleiders.

Tesla leverde ten slotte niet volledig afgewerkte wagens. De ontbrekende functies, zoals de draadloze oplaadfunctie voor een smartphone bij een Duitse klant, zouden later via een actualisering van de software op afstand worden toegevoegd.