De ‘verdomming’ van de unief

De Vlaamse universiteitssteden vinden vier weken na het zomerreces opnieuw hun draai. Minister-president Patrick Dewael ( VLD) en Onderwijsminister Marleen Vanderpoorten (VLD), de betaalmeesters van deze bloeiende wijngaarden van de kennis, zullen het prima vinden. De studenten flirten, drinken, dansen, blokken, vergaderen en zijn gelukkig in hun oase.

Heeft hun onderwijs belang? Is de stijgende productie van universitaire ezelsvellen en het wagenwijd openen van onze Alma Maters noodzakelijk? De studentenexplosie resulteert uit de entree van beginners met een lager IQ. Gemiddeld wordt de universitaire instroom dommer. Een algemeen westers verschijnsel. Deze verdomming is niet aan haar einde. Een hoger diploma waarborgt een hoger inkomen. Goesting of niet: de ambitieuze ouders zullen hun afstammelingen naar Leuven, Gent, Antwerpen, Brussel, Hasselt of Kortrijk drijven. Meer volk aan de hogescholen en de universiteiten rekt de starters op van hoog- tot goed- naar middelmatig begaafd. De BaMa-revolutie is daarvoor op maat gesneden: de slomere studenten (of de ijverige domoren met ambitie) stokken bij het behalen van het Bachelor-diploma, de knapperds worden Master. Heeft de samenleving iets aan de afgestudeerden met een beperkter IQ die de vacatures voor technologen en ambachtslui onvervuld laten?

De motivering voor de verdomming is: onderwijsgeld en volle aula’s leiden tot economische groei. Klopt dat? Deze vraag is even belangrijk als de woorden van drie wijze heren van twee universiteiten en een hogeschool op bladzijde 62. Intuïtief is het antwoord: driemaal ja. Zo wordt het al tientallen jaren geloofd en gepredikt en staat het in de documenten van partijen en ministers. Het antwoord wordt vertaald in een zwellende geldvloed naar het onderwijs en in ambities als: de helft van alle middelbare-schoolverlaters moet verder studeren aan een universiteit of hogeschool.

De onderwijsbegroting van Vlaanderen, en andere Europese landen, slorpt meer euro’s op dan de begroting voor de gezondheidszorg en het einde van deze revolutie is niet in zicht. Politici van alle schakeringen hollen hun intuïtie en de mythe na dat er een oorzakelijk verband is tussen meer geld voor het onderwijs en een hogere groei. Ook in de adviezen voor de derde wereld klinkt het steevast: onderwijs, onderwijs, onderwijs. Het manna van de schoolse wijsheid zou Ethiopië, Egypte, Ecuador, Vietnam omdraaien van achterlopend tot vernuftig.

Wie die waarheid doet wankelen, veroordeelt zichzelf tot paria. Trends praat op blz. 23 met een paria. Alison Wolf, statisticus en onderwijseconoom, cijfert voor dat het verband waar iedereen bij zweert niet bestaat. Is Wolf een pionier? Ja en neen. Haar brandbrief verschijnt bij een massa-uitgeverij en niet bij een ivorentorenboekenfabriekje waardoor de kwestie het brede publiek haalt. Zij versterkt echter de besluiten van de Wereldbank, die al vroeger geen causaliteit vond tussen forse onderwijsbegrotingen en groei.

Wat te doen? Eén, zorgen dat iedereen kan lezen, schrijven en rekenen. Twee, de hogeschoolstudenten meer zelf laten betalen voor hun studies (zij zijn de winnaars door hun hogere inkomens, niet de samenleving). Drie, minder belastingen innen of de belastingopbrengst verschuiven naar de gezondheidszorg, de oudedagsvoorzieningen, de veiligheid, de cultuurmakers.

Frans Crols,