De Val van Icaros

PETER FRANS ANTHONISSEN

Blijkbaar had DSK het zelf al aangekondigd in de media. Dat hij ooit ‘geflikt’ zou worden. Dat zijn tegenstrevers hem op laaghartige wijze zouden doen struikelen. Dominique Strauss-Kahn (DSK) is een van die politici die het zo ver heeft kunnen schoppen dat zijn naam een merk geworden is. Een merk onder de vorm van een letterwoord. FDR, JFK en VDB zijn andere voorbeelden.

Het geval DSK is reputationeel-communicatief vanuit diverse opzichten interessant. Eerst en vooral in de partijpolitiek. DSK is een socialist. Of beter: hij is lid van de socialistische partij. Dat hij wordt gekiekt in een Porsche, dat hij er steeds piekfijn voorkomt en in maatpak verschijnt… Dat moet kunnen, vond hij zelf. Vraag is of de arbeiders, lagere bedienden, werklozen, inwoners van de banlieus – ooit het typische kiespubliek van de socialisten – dat ook vinden. Zeker toen bekend werd dat DSK in een hotelsuite verbleef van 3000 dollar per nacht. En dat hij vrijkwam op borgtocht na betaling van 6 miljoen dollar, die hij onmiddellijk en zonder verpinken op tafel legde. En dat hij nu voor zijn persoonlijke veiligheid 80.000 dollar per maand kan neertellen.

DSK stond voorts aan het hoofd van een van de machtigste organisaties ter wereld: het IMF. Hij werd beschouwd als een kandidaat om de volgende president van Frankrijk te worden. Hij is getrouwd met een van de populairste personen uit de Franse media, Anne Sinclair.

De zaak-DSK was dan ook een flinke mediakluif gekruid met culturele verschillen. Voor de Amerikaanse pers was en is DSK een geval als alle andere en toch weer niet. Een geval als alle andere, omdat hij beschuldigd wordt van een reeks inbreuken en misdrijven. Vanuit die optiek werd hij opgepakt door de politie, zoals alle andere potentiële criminelen. Hij verscheen dus geboeid voor de rechter. Het werk van een magistrate die doet wat van haar verwacht wordt: de wet toepassen ongeacht de reputatie van de persoon in kwestie. De gewezen Franse minister en grote baas van het Internationaal Monetair Fonds belandde achter de tralies van een van beruchtste gevangenissen van de VS. De Amerikaanse media lustten er wel pap van. Er waren heel wat toespelingen op het feit dat het bekend was dat DSK losse handjes had. Ook het feit dat een machtige blanke man (net geen WASP) een werkneemster met een donkere huidskleur had misbruikt, kwam in tal van commentaren aan bod.

Hoe anders was de berichtgeving in thuisland Frankrijk! Toen het nieuws bekend raakte dat DSK op het vliegtuig – tien minuten voor vertrek – van zijn stoel werd gelicht, als een ordinaire vluchteling, haalden twee verhaallijnen meteen de bovenhand. De eerste was: ongeloof. “Dit kan niet waar zijn!” De tweede – daar rechtstreeks mee verbonden – was de complottheorie: “DSK is erin geluisd!” De enige die uit de toon viel, was Marine Le Pen, toen zij zei dat het er met DSK ooit eens van moest komen, gelet op diens liederlijke levensstijl. Daarna doken de eerste getuigenissen van andere slachtoffers op.

Dat er een ware nieuwstsunami ontstond, heeft te maken met diverse factoren. Omdat de feiten in het weekend gebeurden, konden de televisiestations als eerste het nieuws in grote opmaak brengen. Ook de social media waren er als de kippen bij. Of beter: de gebruikers van die nieuwe media. Tal van visies, meningen, opinies werden gepost.

Door die mediastorm kwam DSK terecht in een spiraal die hem rechtstreeks leidde van de ene val naar de andere. Tot hij noodgedwongen onder zware internationale druk zijn ontslag als topman van het IMF moest geven. Hij is nu op borgtocht vrij, maar staat onder kamerarrest, met een enkelband, net als de eerste de beste ordinaire boef.

Het duurt jaren om een reputatie op te bouwen. Het duurt slechts een fractie van een seconde om die reputatie te vernietigen en te herleiden tot een vage herinnering. Een Google-search van DSK leert ons dat je 33 pagina’s moet doorklikken voor je iets leest wat je kunt verwachten van iemand die aan het hoofd staat van het Internationaal Monetair Fonds. 33 pagina’s. Zelfs zijn Wikipedia-pagina is al aangepast aan zijn tijdelijke verblijf op Rikers Island. En we zijn nog maar een tiental dagen na de feiten. Het echte proces moet nog starten. De politieke, economische en financiële verwezenlijkingen van DSK zinken ongetwijfeld nog verder weg in de vergetelheid.

De auteur is expert in reputatiemanagement.

Het duurt slechts een fractie van een seconde om een reputatie te vernietigen en te herleiden tot een vage herinnering.