De vakbondsman die voor vuurwerk zal zorgen

“Een intelligente kerel, gevormd in de marxistische doctrine en beschikkend over een flinke dosis redenaarstalent.” Zo wordt André Mordant (56), de nieuwe nummer twee van de socialistische vakbond ABVV, geportretteerd door zijn medewerkers. Luikenaar Mordant volgt in mei Mia Devits op als secretaris-generaal van het ABVV. Devits wordt zoals bekend zelf federaal voorzitter in opvolging van André Nollet, die met pensioen gaat. Opvallend is dat Mordant naast secretaris-generaal ook Waals ABVV-voorzitter wordt. Een nieuwe Urbain Destrée is Mordant echter niet. Destrée was een sterke persoonlijkheid die vanuit een comfortabele, onafhankelijke positie als Waals ABVV-voorzitter sterk kon wegen op het federale ABVV.

Maar wie denkt dat met Mordant weinig rekening moet worden gehouden, heeft het mis. Een blik op zijn carrière maakt duidelijk dat hij het prototype van de Waalse syndicalist is, die langzaam maar zeker doordringt tot de hoogste regionen van het machtsapparaat. Zijn syndicale carrière begon echt in 1975, toen hij verkozen werd op de ABVV- ACOD-arbeiderslijst in het Comité voor Veiligheid en Gezondheid van het Luikse OCMW. Hij was toen al een paar jaar aan de slag als kok bij dat OCMW. Vier jaar later zetelde hij al in de verschillende uitvoerende besturen van de sector Lokale en Regionale Besturen van de overheidsvakbond ACOD. Hij werd een publiek figuur tijdens de grote stakingen en acties van het Luikse stadspersoneel in het begin van de jaren tachtig. “Mijn grote mentor was toen Robert Gillon, de voorzitter van de Luikse ABVV-federatie. Hij stond ooit aan de zijde van de legendarische André Renard tijdens de grote stakingen van 1960-1961.” Mordant beschouwt zich dan ook als een van de erfgenamen van het renardisme, dat een strijdbaar syndicalisme koppelt aan een sterke Waalse regionale reflex. “Al moet ik benadrukken dat ik altijd goede contacten heb onderhouden met de collega’s van de Vlaamse vakbondsvleugel,” zegt de eentalige Waal.

In de jaren negentig zette Mordant zijn opgang in het ABVV-systeem verder. In 1991 werd de Luikenaar verkozen tot algemeen secretaris van het Waalse ACOD en twee jaar later trad hij toe tot het Federaal Bureau van het ABVV.

Het feit dat hij al bijna tien jaar in dat federale ABVV-bureau zetelt, grijpt Mordant aan als argument om te bewijzen dat hij wel degelijk in staat zal zijn om zware interprofessionele onderhandelingen te voeren voor de privé-sector. De Luikenaar is immers totnogtoe uitsluitend actief geweest in de openbare sector. Een openbare sector die in de ogen van Mordant een belangrijke functie moet blijven vervullen. Hij spreekt van een zending, te vergelijken met wat ze in Frankrijk onder de fonction publique verstaan. “Je kan in deze sector niet zomaar de wetten van de markteconomie toepassen.”

Niet verwonderlijk dus dat Mordant een hevig tegenstander is van privatiseringen en dat het Copernicus-plan in zijn ogen geen genade kon vinden. “Ik heb de indruk dat er tussen modernisering en privatisering van de overheidsdiensten een gelijkheidsteken komt te staan. Men probeert de regels van de rentabiliteit van de privé-sector te introduceren in de openbare diensten. Dat kan natuurlijk niet. Instellingen als de RVA of de sociale huisvestingsmaatschappijen hebben een aparte functie. De sociale en openbare sector is van nature niet rendabel.”

Dat hij van geen wijken wil weten, blijkt ook uit de manier waarop hij in 2001 fulmineerde tegen de omvorming van Biac, de uitbater van de luchthaven van Zaventem, tot een naamloze vennootschap en tegen een beursgang. Als topman van het ACOD heeft Mordant zich altijd als een vis in het water gevoeld wanneer het erop aankwam de belangen van bedrijven als De Post of de NMBS te verdedigen. Deze twee overheidsbedrijven zijn al sinds mensenheugenis de chasse gardée van de socialistische vakbond. “Het gaat verder dan een belangenverdediging,” benadrukt Mordant. “Toen onze economie een paar jaar geleden sterk groeide, heb ik ervoor gepleit om de vruchten van die groei op een eerlijke manier te verdelen. Hoe kunnen we dat beter doen dan door dat geld te investeren in diensten die de hele bevolking ten goede komen?”

De openbare diensten mogen volgens Mordant dan wel ontsnappen aan de wetten van de vrije markt, wanneer het stakingsrecht ter sprake komt ziet hij bitter weinig verschil tussen de openbare diensten en de privé-sector. De Luikenaar is immers een van de strategen achter de talrijke stakingen van de TEC (de Waalse tegenhanger van De Lijn), die het openbaar vervoer de voorbije twee jaar in het zuiden van het land om de haverklap hebben lamgelegd. Toen profileerde Mordant zich als een rabiaat tegenstander van de juridisering van sociale conflicten. Zo heeft de directie van de Luikse TEC geprobeerd om de stakingen via de rechtbank te verhinderen. Mordant: “Ze hebben ooit een beroep gedaan op het personeel van andere vakbonden om de stakers te vervangen met de belofte hen dubbel te betalen. Wie zijn toevlucht neemt tot zulke methodes brengt het sociale overlegmodel in gevaar. Dan moet je weten dat de reacties bij een volgende stakingsactie veel heviger zullen zijn.”

Doctrinair als hij is, zal Mordant dus zeker voor vuurwerk zorgen wanneer hij in Brussel met de werkgevers aan de onderhandelingstafel gaat verschijnen. Het wordt trouwens uitkijken naar de manier waarop hij daar met zijn nieuwe functie zal omspringen. Net zoals Mia Devits zal hij naast de belangen van de federale vakbond ook constant moeten luisteren naar de grieven van de Waalse syndicalisten. Hij draagt dus eigenlijk twee petjes. Dat zoveel verantwoordelijkheid in de handen van een kleine groep personen wordt gelegd, maakt er hun taak niet makkelijker op, maar wijst er wel op dat het ABVV volgens de top nog altijd één en ondeelbaar is.

“De eerste echte test voor Mordant komt er eind april al,” zegt Jean-Claude Vandermeeren, secretaris-generaal van het Waalse ABVV en de rechterhand van Mordant. “Dan congresseert het Waalse ABVV in Luik. Een congres dat trouwens een voor vakbonden weinig alledaags thema zal aanboren: duurzame ontwikkeling.”

Alain Mouton [{ssquf}]

Mordant is een erfgenaam van het renardisme, dat een strijdbaar syndicalisme koppelt aan een sterke Waalse regionale reflex.