De federale regering en allerlei experts buigen zich over de verdere uitvoering van de zesde staatshervorming, meer bepaald het overhevelen van een aantal bevoegdheden naar de deelstaten (delen van het arbeidsmarktbeleid, kinderbijslag…) en de uittekening van een nieuwe financieringswet.
Over de delen van de staatshervorming die al door het parlement zijn goedgekeurd en in het Staatsblad verschenen, hebben grondwetspecialist Hendrik Vuye (Universiteit Namen) en Guy Clémer (ex-hoofdeconoom van Guy Verhofstadt en nu hoofd van de N-VA-studiedienst) een diepgaande analyse gemaakt. De zesde staatshervorming (eerste fase) buigt zich over de splitsing van het arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde en de compensaties die eraan gekoppeld zijn, zoals de herfinanciering van Brussel. Het wordt al snel duidelijk dat de auteurs niet echt warm lopen voor het zogenaamde Vlinderakkoord.
Nemen we de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde. Vuye maakt er zich in het boek druk over dat politici — onder wie Wouter Beke en Eric Van Rompuy — naar hem verwijzen omdat de grondwetspecialist in een interview de splitsing een zuivere splitsing genoemd heeft. Vuye stelt onomwonden dat de heren politici een “een ernstig leesprobleem hebben”. Hij haalt het desbetreffende interview uit het links-nationalistische maandblad Meervoud aan: “Om samen te vatten: de kieskring wordt relatief proper gesplitst, maar niets zal de Franstaligen beletten om Franstalige lijsten neer te leggen in Vlaams-Brabant. Voor hen verandert er dus in wezen niets. Maar op het gerechtelijk vlak creëert men in nu in Halle-Vilvoorde een volledig juridisch universum: we krijgen weer Franstalige rechters in Vlaanderen. We gaan er een paar eeuwen op achteruit.” Volgens Vuye wordt het gerechtelijk arrondissement niet gesplitst, aangezien Franstalige parketmagistraten en rechtbanken in Halle-Vilvoorde bevoegd worden.
Een opvallend hoofdstuk is dat van Guy Clémer over de herfinanciering van Brussel. Daaruit blijkt dat de hoofdstad de grote winnaar is van de staatshervorming: de Brusselse instellingen kregen in 2012 al 258 miljoen euro extra. Tegen 2015 zal dat 615 miljoen zijn en tegen 2030 zelfs 1,08 miljard.
Het boek kan gelezen worden als een technische, juridische of economische analyse. Maar het besteedt ook aandacht aan de maatschappelijke impact van de staatshervormingen. Volgens Vuye is er iets mis met het Belgische institu- tionele DNA: meer en meer zaken worden in de grondwet gebetonneerd of vergrendeld. Tal van wetten kunnen slechts met een exorbitante meerderheid (2/3 en 50 % in elke taalgroep) worden goedgekeurd. Met het oog op de pacificatie tussen Vlamingen en Franstaligen zijn ook de regelingen in de nieuwe staatshervorming gebetonneerd. Maar ze hebben een averechts effect. Omdat er meer en meer een tweederde meerderheid nodig is om een beleid te kunnen voeren, zijn Vlamingen afhankelijk van de goodwill van de Franstaligen. Deze ultieme vergrendeling leidt tot polarisatie, eerder dan tot pacificatie.
Hendrik Vuye & Guy Clémer, De zesde staatshervorming (eerste fase), Intersentia, 2013, 309 blz, 29,50 euro
ALAIN MOUTON
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier