De stalen signora

Met het vertrek van Silvio Berlusconi als premier van Italië kan het land de broodnodige hervormingen doorvoeren. De voorzitter van de machtige patronale vereniging Confindustria, Emma Marcegaglia, had al lang genoeg van Il Cavaliere.

Basta! “We zijn het beu dat de hele wereld met ons spot.” De verlaging van de kredietwaardigheid van Italië was in september de spreekwoordelijke druppel voor de voorzitster van Confindustria, Emma Marcegaglia. De werkgeversvereniging van Italië is de machtigste niet-gouvernementele organisatie in het land. De Italiaanse ondernemers klagen steen en been over het laatdunkende gegrinnik waarmee ze de voorbije weken door hun buitenlandse zakenpartners worden begroet.

Berlusconi nam vorige week dan toch ontslag, voor Marcegaglia (45) een teken dat het land aan de broodnodige en ingrijpende hervormingen kan beginnen. “Zo niet zullen we alles verliezen wat we de voorbije decennia opbouwden.” In Gazoldo degli Ippoliti ziet de zakenvrouw elke dag weer wat opbouwwerk betekent. Het dorpje op 20 kilometer van Mantua telt 2500 inwoners, maar bij Gruppo Marcegaglia werken duizend mensen. De groep is een van de wereldspelers in staalverwerking. Ze behandelde in 2010 5 miljoen ton staal, goed voor een omzet van 3,6 miljard euro.

Gruppo Marcegaglia staat symbool voor de Noord-Italiaanse ondernemersgeest uit Lombardije en de Po-vlakte. De regio behoort tot de absolute competitieve top in Europa. En het maakt de wankele europositie van Italië bijna onbegrijpelijk. Vader Steno startte in een ateliertje in 1959 met rolluikenmateriaal. Vandaag staat Emma als gedelegeerd bestuurder en financieel directeur aan het roer, samen met haar broer Antonio.

Als voorzitter van Confindustria herhaalt Emma voortdurend dat haar onderneming geen uitzondering is; Italië telt duizenden dynamische bedrijven. Na Duitsland is Italië het belangrijkste industrieland van de eurozone. “Italië is meer dan design, mode en voeding”, liet ze in 2008 aan The Economist verstaan. “We zijn ook heel goed in industriële ontwikkelingen en toepassingen. Made in Italy staat voor kwaliteit.”

‘De vrouw van staal’ is haar bijnaam en dat hoort ze graag. Liever dan ‘Black & Decker’, het koosnaampje dat ze aan het einde van de vorige eeuw kreeg als voorzitster van de jongerenvereniging van Confindustria. Margaret Thatcher is haar rolmodel. Ook de Italiaanse is zelfbewust, ambitieus en onverschrokken. Het kerstekind, geboren op 24 december, was altijd de eerste van de klas.

Ze houdt ook de vinger aan de pols in haar bedrijf en wandelt dagelijks door de fabriekshallen. Dat deed ze ook als kind, op zaterdagnamiddag in de ateliers. “Ik ben groot geworden tussen staal. Die geur heb ik van kindsbeen af opgesnoven.” Met 23 ging ze aan de slag bij de familiale onderneming. Vader Steno had toen net een eiland gekocht in de lagune van Venetië. Emma bouwde het eiland Albarella uit tot een luxueus vakantiedorp. De vicevoorzitster van de Italiaanse dienst voor Toerisme brengt er nog jaarlijks haar vakantie door, al was er de voorbije jaren weinig tijd voor vakantie.

Mannequin

De relaties met Il Cavaliere waren al een tijdje verzuurd. Tijdens de jaarvergadering van Confindustria in mei 2009 noemde Silvio Berlusconi haar nog een ‘mannequin’, naar analogie met de bevallige, schaars geklede, maar al even schaars van verstand voorziene Italiaanse televisieschoonheden. De vrouw van staal bood weinig weerwerk, want de premier verklapte in één adem dat hij de avond voordien samen met Marcegaglia de tekst van haar toespraak had gelezen en goedgekeurd. In 2010 wou Silvio Berlusconi haar zelfs als minister van Industrie benoemen. “Ik kan hulp gebruiken”, zei de premier, maar ze bedankte voor de eer.

Het regeringswerk van Berlusconi evolueerde van kwaad naar erger en het land verkeert volgens de werkgeversvereniging in een totale impasse. Het vertrek van de premier effent nu mogelijk het pad naar de broodnodige hervormingen die Marcegaglia al jaren vraagt.

WOLFGANG RIEPL, ILLUSTRATIE JENS CLAESSENS

“Italië is meer dan design, mode en voeding. We zijn ook heel goed in industriële ontwikkelingen en toepassingen. Made in Italy staat voor kwaliteit”