De smaak van de kers

De Iraanse filmmaker Abbas Kiarostami bezint zich in het indrukwekkend sobere “De Smaak van de kers” over dood, zelfmoord en de kracht van het leven.

In “De smaak van de kers” volgt Abbas Kiarostami de heer Badii. Badii rijdt schijnbaar doelloos rond in zijn jeep, eerst in de stad en vervolgens in een dor en zanderig landschap. Hij spreekt een aantal mensen aan en neemt uiteindelijk een jonge soldaat mee aan wie hij voorstelt een pak geld te verdienen, maar wat de soldaat ervoor moet doen, blijft aanvankelijk een raadsel. Door op die manier zowel het personage van de soldaat als de toeschouwer in het ongewisse te laten over mogelijke handelingen, betrekt Kiarostami de kijker bij zijn verhaal. Uiteindelijk komt de toeschouwer te weten dat Badii zelfmoord wil plegen. Hij zoekt iemand die de dag erop komt controleren of hij wel degelijk dood is en niet in een diepe slaap ligt verzonken. Indien Badii zelfmoord heeft gepleegd, krijgt die persoon de jeep en het geld dat erin ligt. Het ritme van de film wordt bepaald door de afwisseling van dialoogscènes met momenten van stilte en introspectie.

Na de soldaat confronteert Badii nog een religieus man en een oude Turk die vogels opzet met zijn twijfels. De eerste keurt zijn daad af omdat de islam het verbiedt om zichzelf van het leven te benemen. De oude man vertelt hem het verhaal van de smaak van de kers. De kers staat symbool voor de zoetheid van het leven. Maar omdat Badii geboren is als een vrij mens en hij daarom ook vrij is in zijn keuze, belooft de man Badii te helpen.

Of Badii uiteindelijk zelfmoord pleegt of niet, laat Kiarostami in zijn abrupt einde over aan de fantasie van de toeschouwer. Voor Kiarostami gaat “De smaak van de kers” in de eerste plaats over de waardering van het leven. Volgens deze fijnzinnige cineast biedt de mogelijkheid van de mens om zichzelf van het leven te beroven net de vrijheid die hem in staat stelt om van het leven te genieten. De motivaties van Badii worden niet gereveleerd. Kiarostami voert hem bewust op als een abstract personage, dat de kijker de mogelijkheid moet bieden om zijn eigen bedenkingen en leefwereld op Badii’s initiatiereis te projecteren. Het dode landschap, dat op een grote werf lijkt, is in harmonie met de gemoedsgesteldheid van Badii. In zijn epiloog, na een kort moment van totale duisternis, worden de bruine kleuren vervangen door groen, hoort de toeschouwers in plaats van bouwvakkers het geluid van de natuur en wordt film vervangen door video. De finale symboliseert een heropstanding uit het dodenrijk en het aanbreken van een nieuw leven.

Piet Goethals

De smaak van de kers Fijnzinnige prent over de waardering van het leven.