De sleutelfiguren van het politieke najaar

Vinden de regeringen-Verhofstadt en -Leterme creatieve oplossingen voor de problemen van werkgelegenheid, pensioenen en sociale zekerheid? De kabinetschefs van de vier sociale ministers spelen een sleutelrol.

De welvaartsstaat kraakt in al zijn voegen. In de ons omringende landen zijn ze volop bezig met de renovatie van de kathedraal die de sociale zekerheid is. In België moeten in het najaar erg belangrijke beslissingen worden genomen. De sociale partners hebben hun interprofessioneel overleg. Apart loopt de discussie over de eindeloopbaan. En de sociale partners is ook gevraagd na te denken over de financiering van de sociale zekerheid.

De vier ministers die hierin een sturende rol hebben, zijn de federale ministers van Werk Freya Van den Bossche ( SP.A), van Sociale Zaken Rudy Demotte ( PS) en van Pensioenen Bruno Tobback (SP.A) en Vlaams minister van Werk Frank Vandenbroucke (SP.A). De ministers hakken de grote politieke knopen door, maar de dossiers worden voorbereid door de kabinetschefs. U kent ze niet, maar ze spelen wel een cruciale rol in de discussies. Een portret.

Luc Vanneste (Freya Van den Bossche)

Luc Vanneste (51) is een doctor in de filosofie én een vakbondsman in hart en nieren. “Mijn filosofiestudies tekenen me,” zegt Vanneste. “Ik ben een man van principes, ik ben nooit een technocraat geweest. Daarom ben ik het soort intellectueel dat Stevaert kan dulden.”

Na allerlei jobs in de culturele centrale en de vormingsdienst van het ABVV werd Vanneste in 1986 secretaris van ABVV-voorzitter André Vanden Broucke. Drie jaar later werd hij nationaal secretaris bij ABVV-textiel. Dat deed hij tien jaar lang en vervolgens werd hij provinciaal secretaris West-Vlaanderen. Vanneste voerde de fusie van de West-Vlaamse gewesten uit. Die job was nog niet afgerond toen toenmalig SP.A-voorzitter Patrick Janssens hem in het najaar van 2001 vroeg om directeur te worden van de studiedienst van de SP.A. En nu is hij kabinetschef. “Men wou iemand die ervaring had met het sociaal overleg,” verklaart Vanneste.

Over Luc Vanneste wordt gezegd dat hij “open is, ruimdenkend en als ABVV’er te intellectueel voor het ABVV. Hij is linkser dan Frank Vandenbroucke. Maar hij staat open voor andere meningen en vraagt advies aan externen.” Hij is dus geen dogmaticus, “modern principieel” lijkt de beste omschrijving.

Fons Leroy (Frank Vandenbroucke)

Fons Leroy (54) was al kabinetschef van de vorige Vlaams minister van Werk Renaat Landuyt. Of hij lang bij Vandenbroucke zal blijven, is nog maar de vraag. Leroy is de gedoodverfde kandidaat om Yvan Bostyn op te volgen als administrateur-generaal van de VDAB ( Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding).

Als kabinetschef van Landuyt was Leroy een groot pleitbezorger van de modernisering van de VDAB, waarbij de privé-sector een rol zou krijgen in de uitvoering van het arbeidsmarktbeleid. Maar zijn minister boycotte die hervorming.

Fons Leroy krijgt veel lof toegezwaaid. Hij is ook een rasechte cabinetard. Afgezien van een paar maanden als adjunct-administrateur-generaal bij de VDAB (lente 1999) is hij sinds 1990 actief als adjunct-kabinetschef of als kabinetschef in de verschillende Vlaamse ministeries van Tewerkstelling. Van Leroy wordt gezegd dat deze sociaal-democraat nooit op het kabinet gekomen is om van daaruit snel door te stoten naar een andere functie. Hij heeft ook altijd duidelijk gemaakt dat hij geen politieke ambities had.

Leroy is links, maar pragmatisch. “Als de markt beter functioneert, dan kiezen we voor de marktwerking,” zegt hij. Op dat vlak lijkt hij op zijn huidige baas Frank Vandenbroucke.

Henk Becquaert (Bruno Tobback)

Henk Becquaert (40) is een handelsingenieur van de VUB. Op het vlak van de pensioenen is hij een van de grootste specialisten die er in ons land rondlopen. Op het Planbureau (Becquaert was er aan de slag van 1989 tot 1994) werkte hij mee aan de ontwikkeling van hun langetermijnmodel Maltese. Daarmee werd voor het eerst gedetailleerd de uitdaging van de vergrijzing in kaart gebracht.

In 1994 stapte Becquaert in het kabinetsleven. Tot 2002, het ogenblik dat hij kabinetschef werd, werkte hij op twee belangrijke dossiers: de pensioenhervorming van 1997 en de wet op de aanvullende pensioenen. Nu gaat al zijn tijd naar het eindeloopbaandebat. “Ik wil een mechanisme uitwerken dat vanaf 2007 moet leiden naar een meer gestructureerde wijze van welvaartsaanpassing van de pensioenen.”

Becquaert zat steevast op het kabinet-pensioenen, maar de aanvullende competenties van zijn ministers kunnen hem tot een sleutelfiguur in het najaar maken: Volksgezondheid (1995-1999), Sociale Zaken (1999-2003) en Werk (2003-2004). Zo was Becquaert voorzitter van de werkgroep met de regio’s op de Tewerkstellingsconferentie. Hij was ook intensief bezig met dossiers zoals de schijnzelfstandigheid en de controle op de beschikbaarheid van de werklozen.

Renaud Witmeur (Rudy Demotte)

Renaud Witmeur is met zijn 35 jaar de benjamin. Hij begon zijn carrière als assistent aan de rechtsfaculteit van de ULB, waar hij van 1994 tot 2002 doceerde. Tot juli 2000 was hij ook partner van het kantoor Uyttendaele, Gérard & Doutrelepont.

De politieke loopbaan begon in juli 1997. Hij werd raadgever van Elio Di Rupo, toen vice-premier en minister van Economie. Tot juli 1999 was Witmeur er onder meer verantwoordelijk voor het opvolgen van gezondheidszorg en volksgezondheid. Daarna trok hij als adjunct-kabinetschef naar Rudy Demotte, die in Verhofstadt I de portefeuilles Economie en Wetenschap beheerde. Hij verhuisde mee met Demotte toen die van april 2000 tot juli 2003 Waals minister van Cultuur en van Begroting was. Onder Verhofstadt II kreeg Demotte de belangrijke portefeuille van Sociale Zaken en werd Witmeur zijn kabinetschef.

Witmeur deelde aanvankelijk op het kabinet samen met Laurence Bovy – uit de entourage van Laurette Onkelinx – de lakens uit, maar intussen is hij de enige rechterhand van Demotte. Hij is iemand die de techniciteit van de ziekteverzekering goed beheerst, terwijl hij het politieke vakmanschap aan zijn minister laat. Hij geldt als een bekwame man, die binnen de PS een rooskleurige toekomst tegemoet kan zien.Roeland Byl – Alain Mouton – Guido Muelenaer

Roeland Byl – Alain Mouton – Guido Muelenaer