De schaduwkant van groen rijden

BMW I3 De groenste auto op de markt, gemeten naar levenscyclusuitstoot. © BI

Elektrische wagens worden gezien als een proper alternatief voor automobilisten, maar onderzoek naar hun levenscyclus – van de batterijproductie tot de recyclage – is een wake-upcall.

De bescheiden Mitsubishi Space Star lijkt in geen enkel opzicht een futuristische milieuvriendelijke auto. Hij wordt aangedreven door een verbrandingsmotor op benzine. Maar als de Space Star beoordeeld wordt op de CO2-uitstoot van zijn hele levenscyclus – vanaf het winnen van de grondstoffen tot aan de recyclage van zijn onderdelen – kan hij een groenere wagen zijn dan een model van Tesla, de Amerikaanse elektrischewagenpionier.

Volgens het Trancik Lab van het Massachusetts Institute of Technology produceert een Tesla S P100D sedan in het Amerikaanse Middenwesten 226 gram koolstofdioxide per kilometer tijdens zijn levenscyclus. Dat is significant minder dan de 385 gram van een BMW 7. Maar de Space Star – die in de VS Mirage heet – stoot nog minder uit: slechts 192 gram. Trancik Lab beklemtoont dat het hier om een heel specifiek voorbeeld gaat in een specifieke regio. De meeste elektrische wagens stoten aanzienlijk minder CO2 uit tijdens hun levenscyclus dan bezinewagens.

Levenscyclusanalyse

Beleidsmakers brengen de auto-industrie naar een nieuw tijdperk. Maar Europa noch Amerika noch China heeft de goede regelgeving om de milieuvriendelijkheid van de elektrische wagens te beoordelen. De overheid vindt alle elektrische auto’s even groen, of ze nu groot of klein zijn, efficiënt geproduceerd of met veel verspilling, en of hun stroom uit zonne-energie of uit steenkool komt.

Om de volledige milieu-impact van elektrische auto’s te bepalen, moeten regelgevers overgaan op een levenscyclusanalyse die rekening houdt met de autoproductie, inclusief de herkomst van zeldzame grondstoffen voor de batterij, met de verbruikte elektriciteit en met de recyclage van zijn onderdelen. Als die onderzoeken zouden meespelen in het regelgevingsbeleid, zou dat volgens analisten een grote invloed hebben op het soort auto’s dat de komende decennia onze wegen zal vullen. Zoals het er nu uitziet, zal een kleine auto als de Space Star tegen 2030 niet meer mogen rijden in veel Europese steden, Groot-Brittannië en China, omdat nieuwe verboden op auto’s met verbrandingsmotoren geen oog zullen hebben voor brandstofzuinigheid of productie-efficiëntie.

Twee weken geleden stelde de Europese Unie nieuwe regels voor om de elektrische auto te promoten. Er hangen boetes boven de hoofden van autobouwers die tussen 2020 en 2030 er niet in slagen de uitstoot met 30 procent te verminderen. Plannen voor een levenscyclusanalyse zijn er nog niet.

Maar diverse onderzoeken laten zien dat elektrische auto’s veel groener zijn dan vergelijkbare auto’s met verbrandingsmotoren. Volgens de Amerikaanse denktank Union of Concerned Scientists produceert de gemiddelde elektrische auto in de Verenigde Staten tijdens zijn levenscyclus minder dan de helft van de uitstoot van een conventionele auto. Naarmate meer hernieuwbare energie de steenkolen vervangt, zal dat verschil groter worden.

Onderzoeken van autobouwers bevestigen dat. Daimler ontdekte dat zijn elektrische Mercedes-Benz B-klasse op Europese stroom 24 procent minder uitstoot dan de benzineversie. Op hernieuwbare energie is dat 64 procent minder, met een totaal van 11 ton koolstof.

Almaar groter

Het ontbreken van regulering die een onderscheid maakt tussen elektrische auto’s moedigt autobouwers aan auto’s te verkopen met grotere batterijen en een groter bereik. Op zich klinkt dat geweldig, maar ze botsen met het groene imago van elektrische auto’s gezien de hoeveelheid lithium en kobalt die voor de batterijen wordt gebruikt.

De gemiddelde elektrische auto heeft een bereik van minder dan 250 kilometer, volgens EV Volumes. Maar de alliantie Renault-Nissan-Mitsubishi kondigde in september plannen aan voor twaalf elektrische auto’s met een bereik van minstens 600 kilometer tegen 2022. “Nochtans rijden de meeste mensen minder dan 100 km per dag”, zegt Peter Mock, managing director voor Europa bij de International Council on Clean Transportation.

Door alle elektrische auto’s als zero-emissiewagens te bestempelen, helpt de regelgeving wel meer elektrische wagens op de weg te brengen, maar ze stimuleert ook de mentaliteit dat grotere accu’s beter zijn. Regelgevers zullen elektrische auto’s moeten behandelen zoals koelkasten, zegt Mock. “Er is een labelsysteem waarmee je kunt zien hoeveel stroom de koelkast verbruikt”, zegt hij. “Voor auto’s hebben we dat niet. We kijken alleen naar de CO2-uitstoot.”

Groen imago

Autobouwers zoeken naar manieren om de uitstoot over de volledige waardeketen te matigen en hun groene imago waar te maken. De Gigafactory van Tesla in Nevada is van plan alleen wind- en zonne-energie te gebruiken voor alle productieprocessen. CEO Elon Musk heeft gezegd dat alle ‘supercharger‘-locaties uiteindelijk op zonne-energie zullen draaien, net zoals de klanten die thuis opladen hun eigen energie kunnen opwekken met zonnepanelen van Tesla.

De carrosserie van BMW’s elektrische auto i3 is in Washington met waterkrachtenergie vervaardigd uit koolstofvezel. Hij wordt geassembleerd met windenergie in een fabriek in Leipzig, waar hij wordt uitgerust met stoelen die gemaakt zijn uit gerecycleerde petflessen en geverfd met kleurstof uit olijvenbladeren. De deurpanelen en het dashboard zijn gemaakt van een soort hennep en eucalyptushout. Zelfs de sleutel is gemaakt van castorzaad.

Volgens Trancik Lab is de i3 de groenste auto, gemeten naar levenscyclusuitstoot. BMW beweert dat de productie van dat model 70 procent minder water en 50 procent minder energie kost dan die van een conventionele BMW.

Maar de pogingen van de autoproducenten om de uitstoot in de productieketen te beperken stoten op grenzen. De accuproductie speelt namelijk een veel grotere rol in de levenscyclusuitstoot dan al de rest.

Een tiental jaren geleden waren de elektrische wagens nog klein, zoals de Smart fortwo. Tot Tesla zijn Model S uitbracht, een sedan die tot 2250 kilo kan wegen dankzij de enorme accu. Het gemiddelde accuvermogen zal tegen 2050 verdubbelen van 20 tot 40 kilowattuur volgens Liberum. Die grotere accu’s kunnen het groene blazoen van de elektrische auto bezoedelen. Want er is weinig respect voor milieu- en ethische normen bij de winning van metalen zoals kobalt.

Morgan Stanley stelt dat een “kobaltvrije toekomst voor de accu” mogelijk is. Maar voorlopig wordt in China “meer kobalt per auto gebruikt nu nieuwe regels een omschakeling naar batterijen met een hogere energiedichtheid stimuleren”.

Nico Meilhan, autoanalist en energie-expert bij Frost & Sullivan, zegt dat de regelgevers de wedloop naar auto’s met de grootste batterijen niet moeten aanmoedigen. “Als je overschakelt van olie op kobalt en lithium, heb je geen enkel probleem aangepakt. Dan heb je het probleem alleen verschoven.” Hij vindt dat regelgevers zwaardere auto’s moeten belasten. Meilhan betoogt dat auto’s met een benzinemotor van 500 kilo minder levenscyclusuitstoot hebben dan een gemiddeld grote elektrische auto. “Als we echt bezorgd zouden zijn om CO2, dan zouden we de omvang en het gewicht van auto’s terugbrengen.”

FINANCIAL TIMES

“Als je overschakelt van olie op kobalt en lithium, heb je geen enkel probleem aangepakt. Dan heb je het probleem alleen verschoven” – Nico Meilhan, Frost & Sullivan

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content