De reis van de rijstkorrel

Het Amerikaanse Mars heeft wereldwijd twee rijstfabrieken om Uncle Ben’s-rijst te maken. De fabriek in Greenville (VS) bedient de Amerikaanse markt en de fabriek in Olen levert in Europa, het Midden-Oosten, Afrika en Rusland. We volgen de productie van het meest verkochte product in België: een kilo witte langkorrelrijst in builtjes.

1 Zie ginds komt de rijstboot uit Spanje weer aan

Uncle Ben’s in Olen voert nagenoeg alle rijst in uit Spanje en Italië. Alleen aromatische rijstsoorten zoals basmati of Thaise rijst komen uit Azië. In 2010 brachten zo’n 25 zeeschepen 75.000 ton rijst naar Antwerpen, waar de rijst werd overgezet op binnenschepen die via het Albertkanaal naar Olen varen. Vierentwintig treinen rolden 20.000 ton rijst van Italië naar Genk, van waar binnenschepen naar Olen varen.

2 Korrels zonder geurtjes

Uncle Ben’s let er streng op dat het scheepsruim geen lekken, roest, verfschilfers of vreemde geuren bevat. Zo moet een pas geschilderd schip drie weken wachten voor het rijst mag vervoeren. In de haven van Antwerpen heeft Uncle Ben’s zijn eigen kraan die om het uur wordt afgespoeld. Van het binnenschip rolt de rijst via de lopende band de fabriek binnen. Daarna wordt de rijst gezeefd om er grof hout en steentjes uit te halen.

3 Weken en stomen

De rijstkorrels worden voorbereid door ze een uur te laten weken in grote vaten. Daarna wordt de rijst geloosd in gigantische stomers. Het zogenaamde parboilen zorgt ervoor dat de rijst wit is, goed smaakt, niet kleverig is en robuust genoeg zodat de korrels niet breken en de juiste witheid, waterabsorptie en zachtheid verkrijgen.

4 Drogen en slijpen

De natte rijstkorrels moeten nu drogen zodat de vochtigheidsgraad daalt van 100 tot 14 procent, anders komt er schimmel op. Het drogen gebeurt in een kolomdroger en daarna in een roterende droger waarin warme lucht wordt geblazen. Dat levert voorgekookte bruine rijstkorrels op. De korrels worden geslepen in een slijpmolen, waarin de rijst terechtkomt tussen draaiende stenen. Als het bruine vliesje is weggeslepen, blijft er witte rijst over. Het afval wordt verwerkt in veevoeder.

5 De laatste steentjes gaan eruit

Steentjes of vreemde voorwerpen die tussen de mazen zijn geglipt, worden er nu uitgehaald. Gebroken korrels worden verwijderd tot er maximaal 5 procent gebroken korrels in de langkorrelrijst overblijven.

6 215 kwaliteitscriteria tussen boer en bord

Nu wordt iedere rijstkorrel door camera’s gescand om te kijken of hij wit genoeg is. Na de kleurcontrole verhuist de rijst naar silo’s die even hoog zijn als de fabriek. In de kwaliteitscontrolekamer controleren enkele ‘associates’ – zoals personeelsleden bij Mars heten – staaltjes om na te gaan of de korrels voldoen aan alle kwaliteitseisen.

7 Acht zakjes in een kilo

Losse rijst en de builtjesrijst die wij volgen, hebben een aparte verpakkingslijn. Er zijn builtjes van 62,5, 125 of 200 gram per zakje. Daarna worden de zakjes per twee, vier, vijf, acht of negen in een doos gestapeld. Voor de kilo builtjesrijst die we hier zien, stapelt de machine acht builtjes van 125 gram in een doos van een kilo en zet vervolgens twaalf van die dozen in een nog grotere doos. Nog even langs de metaaldetector en dan op de transportband naar boven.

8 Verpakking op maat van het land

De Uncle Ben’s-dozen worden automatisch op palletten gestapeld volgens de wensen van de verschillende landen. Zo krijgt elk land zijn specifieke producten met kookinstructies en marketingtekst in de gewenste taal.

TEKST: BENNY DEBRUYNE – FOTO’S: WOUT HENDRICKX