De pronte patatjes van Pomuni

Velen kennen PinguinLutosa, maar weinigen hebben al van Muyshondt gehoord. Nochtans is het Kempense bedrijf het voorbije decennium in alle stilte uitgegroeid tot de marktleider in verse aardappelen in België en Noord-Frankrijk. Met de nieuwe koepelnaam Pomuni hoopt het nu ook bekender te worden.

Pomuni’ bloklettert het witte uithangbord aan de ingangspoort. In de inkomhal leunt een tweede exemplaar nog tegen de muur. Om maar te zeggen hoe nieuw de naam is. Voordien was de specialist in verse aardappelen vooral bekend onder de namen nv Muys-hondt en nv Gerona. Jaarlijks verwerkt de onderneming 175.000 ton tot verpakkingen van 1 tot 5 kilo aardappelen voor de versmarkt. Daarmee is het marktleider in België en Noord-Frankrijk.

“Vandaag maken we bijna uitsluitend huismerken voor de warenhuizen. We hadden een eigen merk, Muyshondt, maar de verkoop daarvan is beperkt”, zegt Jos Muyshondt. De 59-jarige gedelegeerd bestuurder is samen met zijn broer Bart (53) de eigenaar van de Vlaamse aardappelspecialist. “Met Pomuni kunnen we eventueel wel aan een eigen merknaam werken. Vooral dan voor nichesegmenten. Onze aardappeltjes voor de microgolf verkopen heel goed in Frankrijk. Een andere mogelijke niche zijn speciale, exclusieve aardappelrassen.”

Jos Muyshondt zit al 35 jaar in het vak. De voormalige voorzitter van de Belgische vereniging van aardappelhandelaars en -verwerkers Belgapom, en ondervoorzitter van de Europese organisatie Europatat weet dan ook alles van aardappelen. Hij en Bart Muyshondt leiden het bedrijf, dat in 1927 werd opgericht, sinds 1977.

“Onze onderneming ging aan het einde van de jaren zestig als een van de eerste naar de grootwarenhuizen. GB werd onze klant. Vijftig jaar later is Carrefour dat nog steeds.” Op de vraag aan welke warenhuizen Pomuni levert, klinkt het antwoord: “Nog niet aan Lidl.” De onderneming levert met andere woorden verse aardappelen aan alle spelers in eigen land.

Specifieke markt

De markt van verse aardappelen vergt een totaal andere benadering dan de diepvriesmarkt van onder meer frieten, kroketten, puree of chips. De aardappelmarkt is al decennia onderhevig aan enorme prijsschommelingen. Waar de prijs per ton begin dit jaar op amper 40 euro lag, werd eind oktober liefst 225 euro per ton aardappelen betaald. “Maar wij dekken ons niet in tegen prijsschommelingen, wel tegen aanbodschommelingen”, verklaart Jos Muyshondt. “Onze klanten betalen meestal wel de prijsschommelingen. Zij willen vooral kunnen rekenen op een constante aanvoer van verse aardappelen. Ze willen 52 weken een consistente kwaliteit.”

Een tweede essentieel verschil met de diepvriesmarkt is de sterke schommeling in aankoop. De productie van diepvriesaardappelen wordt op jaarbasis vastgelegd, terwijl bestellingen bij Pomuni vaak op weekbasis gebeuren. In het weekend wordt doorgaans meer aangekocht, en dus worden er naar het einde van de week toe meer aardappelen geleverd. Kwaliteit staat daarbij centraal. Na een grondige selectie, wasbeurt en controle via infraroodstralen en nog eens op het zicht, gaan de goedgekeurde exemplaren vijf tot tien dagen in quarantaine. Op die manier kunnen rottende aardappelen toch nog worden opgespoord. Wanneer een bestelling binnenkomt, worden de aardappelen de dag voor de levering nogmaals gewassen, geselecteerd en verpakt.

Naar het zuiden

Haar focus op de versmarkt beperkt de actieradius van de onderneming tot een straal van maximaal 200 kilometer. Om toch bijkomende klanten te kunnen bedienen, is het bedrijf sinds 2000 ook verder naar het zuiden getrokken. Via gerichte overnames werd het actief in Wallonië en Noord-Frankrijk.

In Thorembais-les-Béguines, een Haspengouws gehucht niet ver van Namen, nam het de familiale onderneming De Wulf over. Van daaruit belevert Pomuni ook België. In Frankrijk kocht het in Esquelbecq, bij Duinkerken, het bedrijf van de familie Ammeux. “Frankrijk is een beetje anders”, stelt Jos Muys-hondt. “We hebben er onder meer een nationaal verdeelakkoord met Auchan.” Ook Carrefour is er klant.

De overnames zijn ook ingegeven door de dalende consumptie van verse aardappelen. Volgens cijfers van Belgapom consumeerde de gemiddelde Belg in 2008 30 kilogram aardappelen. In 2011 was dat gedaald tot 28 kilogram. “Ach, de consumptie van verse aardappelen daalt al twee eeuwen”, zegt Jos Muyshondt stoïcijns. “Het belangrijkste is dat je op een dalende markt je volume kan behouden, of zelfs vergroten via organische groei en gerichte overnames. Toen ik 35 jaar geleden begon, waren er in Antwerpen alleen nog veertig groothandelaars. Vandaag blijven er slechts enkele over.”

Samen met de papa’s

Toch wil de familie nu, na jaren van groei via overnames, even temporiseren. Vandaar ook de oefening met de nieuwe koepelnaam Pomuni: de diverse filialen hebben nood aan een gemeenschappelijke bedrijfsentiteit. Ook balansmatig wordt gesleuteld aan het aardappelconglomeraat. De groep bestaat uit een tiental filialen. Een geconsolideerde balans legt ze niet neer bij de Nationale Bank. Maar een jaar geleden gaf ze daar wel een aanzet toe, met de oprichting van de nv Conpapas.

In die holding met een maatschappelijk kapitaal van 17,4 miljoen euro groepeerden Jos en Bart hun belangen in de aardappelbedrijven. “Conpapas verwijst zowel naar de originele Inca-naam voor aardappelen, als naar ‘samen met de papa’s'”, duidt Jos Muyshondt. Want intussen zijn ook twee zonen van de gedelegeerd bestuurder actief in de onderneming. Ben, een voormalig advocaat aan de Antwerpse balie, oefent sinds maart commerciële functies uit. Hans is al sinds 2004 actief in het bedrijf, vooral als productiedirecteur.

Van een verkoop is geen sprake, eerst krijgt de vierde generatie een kans. “Dat is ook de bedoeling van de vernieuwing met Pomuni. We willen de familiale waarden overbrengen op al onze verschillende filialen. Die waarden zijn Kempens nuchter, en toch behoorlijk ambitieus. Zoals de hele onderneming. “Eerlijkheid, continuïteit, vastberadenheid zijn voor ons heel belangrijk. We willen de meest betrouwbare leverancier van aardappelen en aardappelproducten in West-Europa zijn.”

WOLFGANG RIEPL, FOTOGRAFIE EMY ELLEBOOG