De professoren Warhoofd & Co

Al lang vóór de Victoriaanse tijd scheerde het uitvindingswezen aan de overzijde van het Kanaal hoge toppen. Het bizarre was daarbij nooit ver weg.

De BBC is sinds het begin van de maand bezig met een reeks dokumentaire programma’s over de merkwaardige uitvindersfiguren die het trotse Albion in de loop der tijden opleverde. De reeks is nu precies halfweg, nog net op tijd om de komende drie weken te genieten van wat de Midlands, het noordwesten van Engeland en de provincie Noord-Ierland aan innovatieve pioniers hebben voortgebracht.

De “aha-erlebnis” was in de vorige afleveringen (onder meer over Schotland en de streek rond Manchester) nooit ver weg. Dat zal allicht ook zo zijn voor de komende afleveringen. Of wat had u gedacht van de vrij obskure John Barber die in 1791 een oktrooi aanvroeg voor één van de grootste uitvindingen van de 20ste eeuw, de gasturbine. Barber en zijn inventie worden ten tonele gevoerd in de uitzending van 23 januari, samen met enkele leden van een vereniging die bekend stond als de Lunar Society of Birmingham. De Lunar Society hield haar vergaderingen telkens als het volle maan was, wat de leden meteen het koosnaampje lunatics opleverde.

Toch mocht de sociëteit enkele van de meest briljante geesten van de 18de eeuw tot haar leden rekenen : James Watt die niet alleen de stoommachine perfektioneerde maar ook een van de allereerste kopieermachines uitdacht. Of William Murdock die de uitvinding van het gaslicht deels op zijn naam mag schrijven. Diezelfde Midlands vormen overigens ook de geboorteplaats van de Britse auto, van de eerste kunststoffen en van de holografie.

In de uitzending van 30 januari dweilt programmamaker Adam Hart-Davis Noord-Ierland af. Ook al zo’n bakermat van scheppingsdrang met onder meer John Boyd Dunlop (van de banden) en Harry Ferguson (van de traktors), de uitvinder van het duikerspak William Coppin, en raketpionier William Robinson.

Het noordwesten van Engeland vormt het sluitstuk van de reeks. Daar stoot Hart-Davis op herinneringen aan drie merkwaardige Johns : John Gough, een blinde botanicus die de planten kon herkennen aan hun smaak en geur, John Mackereth, de uitvinder van de pneumatische grondboor, en weerkundige John Dalton, die in zijn tijd zo bekend werd dat tienduizenden zijn begrafenis in Manchester kwamen bijwonen.

Last but not least, trekt Hart-Davis ook naar Brampton, waar ooit het treinticket werd uitgevonden… (BBC2, 23 en 30 januari, 6 februari, 20 u.30)

RUDI MACKINTOSH

Het duikerspak Net zoals de gasturbine, de traktor, de autoband en de pneumatische grondboor ontsproten aan de geest van Britse uitvinders.