DE PREE VAN PEIRENS

Morgen wordt Rerum Novarum herdacht. Een edel document dat voor zijn erfgenamen een jaarlijkse aanleiding is om de zogenaamde tegenstelling tussen arbeid en kapitaal niet uit te praten en bij te leggen – de encycliek roept onder meer op tot verzoening – maar om de afwijzing tot doctrine te blijven verheffen. Ondernemer, sluit de oren en de ogen gedurende een etmaal. Het Belgische syndicalisme is zuiders en verkiest de voortzetting van de retoriek van de klassentegenstellingen boven de voorbereiding van de 21ste eeuw met ontwapening, partnerships, gedeelde toekomst, nieuwe beloningsvormen, soepelheid, wereldperspectief. Xeikon wordt niet groot owmille van arbeid en kapitaal, Lernout & Hauspie Speech Products wordt niet groot omwille van arbeid en kapitaal, Innogenetics wordt niet groot omwille van arbeid en kapitaal. Kapitaal en arbeid zijn in de vooruitstrevende bedrijven – de ruggengraat van de economie van Vlaanderen – vervangen door ondernemerschap van bodem tot top, emotionele intelligentie, netwerking, liefde voor elkaar en de uitdaging van de creativiteit. In dergelijke bedrijven wordt Rerum Novarum verwezenlijkt en niet misbruikt voor achterhoedegevechten.

Willy Peirens zet morgen echter de toon, hij verketterde nogmaals de werknemersaandelen. Jean-Luc Dehaene verwelkomt hen als een interessante prikkel om creatieve mensen te belonen voor hun inzet. Willy Peirens en Jean-Luc Dehaene behoren – electoraal, weer ietsje minder geestelijk – tot de gelijkaardige bloedgroep van de christen-democratie.

De verklaring van Willy Peirens leidde tot gemompel. Men kent de man, diens behoudsgezindheid en zijn socialisme (hij zal het zo nooit noemen, maar zijn denken verschilt weinig van het origineel; wie met de staf van de studiedienst van het ACV discussieert, ontmoet verkramptere ideologen dan bij het ABVV). Binnenskamers werd de uitval van Peirens onthaalt op groot onbehagen. Een vooraanstaande bedrijfsleider van een van ‘s lands grootste metaalbedrijven betreurt het communisme (zijn woord) en de kortzichtigheid van de vakbondsman. Deze ondernemer respecteert en voedt, zoals duizenden van zijn vakgenoten, het vernuft van arbeiders en bedienden. Zijn product champions vertrekken naar concurrenten in de VS omdat ze in België geen stock options kunnen verwerven; hij kan bovendien geen uitmuntende Amerikaanse technologen inhuren voor zijn onderzoeksploegen over de plas omdat hij hen niet mag vergoeden met dito stock options. Gevolg: de groeikansen, en dus de tewerkstelling, van dat grote avantgarde-bedrijf worden geremd in België. Een ondernemer in het durfkapitaal vloekt: “Ik kom zelf uit een arbeidersgezin. In de ogen van Willy Peirens moeten werknemers hun uren verkopen als hoeren tegen vaste tarieven. Blijf je mensen, die zich volledig toewijden aan hun taak in dit land, motiveren door ze om het aantal maanden te promoveren om ze iets extra’s in de handen te mogen stoppen? Meer banen zijn fundamenteel voor de vakbeweging, die schep je slechts door mensen te motiveren. Bijvoorbeeld met deelbewijzen, stock options, winstbewijzen. Maken we van België een DDR?”

Willy Peirens zal het been stijf houden. Om principiële redenen en om redenen van des-informatie. Wat weet hij van de internationele wedijver, van de strijd om het bestaan van ondernemingen, van de nieuwe werknemers uit de cyber-tijd? Daar verneem je weinig over tijdens de duffe sociale onderhandelingen onder mannen die elke porie van mekaars huid al te veel jaren hebben moeten aanschouwen. Daar leer je weinig over op de internationale syndicale congressen. Daar lees je weinig over in de studies van de International Labour Organisation en hun schildering van een tranendal met gedupeerde arbeiders en bedienden. De wereld van onze syndicalisten smaakt naar verschaalde pils.

Willy Peirens zou uren dienen te surfen met zijn kinderen op het Internet. Een lezenswaardige, nieuwe studie over de evolutie van de arbeidsmarkt in het Verenigd Koninkrijk – de besluiten zijn in grote lijnen toepasselijk op Vlaanderen -, opgesteld door Business Strategies Ltd. – voorspiegelt dat er in 2006 meer kunstenaars dan ambachtslui zullen zijn in Groot-Brittannië. Dan is er grotere vraag naar mensen met artistieke, literaire, sportieve opleidingen voor jobs in design, mode, journalistiek, populaire muziek, voetbal dan naar handenarbeiders, loodgieters, secretariaatshulp én overklassen de luvvies (de koosnaam voor artistiekelingen in film, theater, teevee) in aantal de auto-werkers en het geneeskundig personeel. Gelijklopend met deze ontwikkeling groeit de zelfstandige, deeltijdse, soepele arbeid in een 24-uursschema. Dit hoeft niemand zo maar te ondergaan. Maar het egalitaire verzet prediken tegen beloningen die keurig passen bij de vrijere, blijere flexi-arbeid, is reactionair.

Bij de vorige generatie van Belgische vakbondsleiders zaten mensen die even knap waren om een onderneming te leiden als een Karel Vinck of een André Leysen. Hun achtergrond en het toeval brachten hen aan de andere kant van de onderhandelingstafel. In deze tijd van scholingsmogelijkheden en maatschappelijke beweeglijkheid worden de Jef Houthuys’en Master in Business Administration en leiden ze een onderneming. De minderbegaafden erven een vakbond.

FRANS CROLS