De pioniers

Vers kapitaal voor uw onderneming? Wedden dat u niet in de eerste plaats aan verzekeraars gaat denken? Die leven immers braaf tussen sterftetabellen en schadecijfers. Mercator & Noordstar doorbreekt dat luie imago en investeert in groeibedrijven. De entrepreneurs en niet de actuarissen aan de macht.

Bij de Belgische verzekeraars sluimeren tientallen miljarden voor creatievere beleggingen dan overheidsobligaties of internationale aandelen. Niet alleen het geld van pensioenfondsen kan ondernemingen steunen. Een creatieve aanwending van de technische reserves van verzekeraars geeft een vergelijkbare pot aan groeigeld. Wettelijk en technisch gezien is er geen enkele hindernis. Welke minister van de nieuwe regering zet het debat in?

Mercator & Noordstar (totaal brutopremies over ’97: 13,6 miljard frank, nummer 11 van Trends Top 5000-Verzekeringen) heeft niks van een liefdadigheidsinstelling en Ronald Everaert, gedelegeerd bestuurder, en Hubert Libert, financieel directeur, kunnen rekenen. Toch fourneert de Vlaams-Zwitserse verzekeraar (hoofdaandeelhouder Bâloise Holding) vers kapitaal aan de betere ondernemingen in Vlaanderen. Eerst discreet en langzaamaan meer zichtbaar stroomde 3,4 miljard frank of zes procent van de eigen middelen naar een veertigtal ondernemingen. Het leeuwendeel via privé-plaatsingen. Dit jaar nam Mercator & Noordstar bijvoorbeeld een participatie in de jonge beleggingsadviseur COGE Stock Invest, bij European Datacomm Holding, Werf & Vlasnatie, Hydrogen Systems, Plastic Investment Company, Keyware Technologies, Easdaq, Tanox, Eunique, Advantra, Business Architects International, Sparnex en daarnaast in gespecialiseerde private equity fondsen als Net Fund Europe, Language Development Fund, Privast Capital Partners, Pythagoras Participations, Buy Out Fund. De verzekeraar mikt op een gemiddelde internal rate of return (interne rendementsvoet) van 25% op jaarbasis en dat lukt aardig.

Mercator & Noordstar is de enige verzekeraar in België die geld van zijn technische reserves inzet voor rechtstreekse deelnemingen in ondernemingen met groeiprofielen.

Everaert: “We beleggen nu tien jaar in een brede waaier van ondernemingen, dus niet uitsluitend in hoogtechnologie. Onze specialiteit werd de privé-plaatsing. Dat kan in eerder traditionele bedrijven gebeuren, maar we leveren ook heus risicokapitaal. We blikken naar de toekomst: een privé-plaatsing kan het tienvoudige opbrengen van een beursgenoteerde onderneming. In ’94 traden we op als institutionele belegger bij een privé-plaatsing in Lernout & Hauspie. De inlage van 2 miljoen dollar van ’94 is vandaag 25 miljoen dollar waard.”

De participatiepolitiek heeft een rendabel neveneffect, zegt Libert. “Als een bedrijf ons waardeert als belegger en aandeelhouder schuiven nadien soms verzekeringsdosssiers onze kant uit.”

Strategie

De privé-plaatsingen van Mercator & Noordstar begonnen stapsgewijze, vandaag gebeuren ze bewuster. Everaert: “Waarom? Wegens de financiële logica. Bij dalende rentes is het logisch om een hoger rendement te zoeken op de beurs. Als hefboom heb je bovendien bij een privé-plaatsing meer potentieel risico, weliswaar gecontroleerd, en dus meer rendement. Veel van de privé-plaatsingen in Vlaanderen verschijnen nadien op het koersenbord. We zijn bij Sioen ingestapt als privé-belegger drie maanden voor de onderneming naar de beurs ging. Het confectiebedrijf Sioen zit niet in een populaire noch veelbelovende sector, maar wordt uitstekend geleid en heeft producten in diepe niches. Sioen is toonaangevend in de wereld.”

Libert: “Bij de nationale blue chips van de BEL-20 kan je weinig informatievoorsprong verwerven. Wat wij weten, weet iedereen die de kranten en Kanaal Z volgt.”

Everaert: “Daarbij spelen niet uitsluitend rendementsoverwegingen. We zoeken beleggingen op lange termijn en sluiten ons aan bij het management en de bestaande aandeelhouders. We praten met hen en steunen hun strategie. Mercator & Noordstar is niet bedreigend voor de familiale aandeelhouders en de onafhankelijken. De Stichting Administratie Kantoor heeft door de splitsing van management en eigendom veel meer professionalisme gebracht in de verhoudingen tussen nieuwe aandeelhouders en familiale aandeelhouders.”

Voor privé-plaatsingen moet je een fijne neus en een verreikend netwerk aankweken. Everaert: “Dit soort tussenkomst is minder optimaal te plannen dan het beleggen in beursgenoteerde bedrijven.”

Mercator & Noordstar was als enige externe belegger present bij de eerste privé-plaatsing van The Capital Markets Company van Rob Heyvaert. In Rec-Hold, de jonge aandeelhoudersstructuur boven Recticel, participeert Mercator & Noordstar voor 27%.

De heroriëntering van de beleggingen van Mercator & Noordstar begon in 1989, na de entree van Ronald Everaert. De eerste vingeroefening was het kopen van aandelen in Vlaamse midcaps. Everaert: “Daar gaven we geen ruchtbaarheid aan, al doende ontdekten we het grotere potentieel en ook de vraag naar privé-plaatsingen. Geld is geen schaars goed meer, de belangrijkste factor wordt het talent om voorstellen te beoordelen.” Leergeld betaalde Everaert bij de netwerking met Brinvest, Westfin en Lessius/BIF Fund. Libert: “Hoe kom je aan die dossiers was onze vraag en hoe schat je ze in? We zijn een verzekeraar en geen Gimv.”

Everaert: “Bij deze evolutie van Mercator & Noordstar speelt het gevoel mee. We willen de dynamiek van onze sociaal-economische omgeving – dat is in de eerste plaats Vlaanderen – ondersteunen. Veel ondernemingen groeien in Vlaanderen door van kmo naar middelgrote onderneming; op die kar springen we. Vlaanderen is qua dynamiek de derde regio van Europa. De Vlamingen waren geboren verkopers van hun ondernemingen en dat is omgeslagen. Onze ambitie groeit. Jaarlijks hebben wij nu 1,5 tot 2 miljard ter beschikking voor privé-plaatsingen en risicokapitaal. We gaan nu telkens voor minimaal 100 miljoen frank in een dossier.”

Bundeling

Het Vlaamse financiële landschap is versnipperd, weet Everaert. “We vangen té veel vliegen af van mekaar. Samenwerking, zoals dat vandaag gebeurt voor mezzanine-financieringen, is het ordewoord. Ik heb een Luxemburgs dossier in de diergeneeskunde op mijn bureau liggen. In Londen en New York hebben de participatiefondsen allemaal een expert voor die sector. Dat kan in Vlaanderen slechts mits een belangrijkere schaalgrootte. Mercator & Noordstar, de Gimv, Trustcapital, enzovoort, zullen geconfronteerd worden met de 3i’s – het Britse superfonds Investment In Industry – van deze wereld. Indien we ons niet haasten, wordt onze markt afgeroomd door de internationale participatiefondsen. De begrafenisondernemers van Vlaanderen worden voor veel geld opgekocht door Amerikaanse kapitaalschieters. Dat hield je vijf jaar geleden niet voor mogelijk.”

Libert: “We opereren vandaag in Vlaanderen, maar willen ook aan de slag in Wallonië.”

Mercator & Noordstar is aanwezig bij het Brits-Nederlandse Baring Fund van ING en bij het Scandinavische Industri Kapital, onder meer een grootaandeelhouder van het West-Vlaamse visbedrijf Pieters, dat binnen het jaar beursplannen heeft. Everaert: “In onze participaties schuilen zoveel ongeboekte meerwaarden, dus een brede buffer, dat er wel eens iets mag ontploffen.”

FRANS CROLS