De patriarch van Sint-Michiels

In het Brugse Boudewijnpark hijsen ze straks de Spaanse vlag. De groep Aspro Ocio koopt het pretpark van wat in het Brugse de ‘groep Van Maele’ heet. Nu, dé groep Van Maele bestaat niet. Het gezelschap is, afhankelijk van het project, een wisselende combinatie rond Michel Van Maele, die daarbij wel steeds put uit een vast netwerk van familieleden, kennissen en bevriende families.

Er zijn de broers Van Maele: Georges werd welvarend dankzij een handel in dranken, Hilaire deed in brandstoffen en Kamiel bouwde aluminium ramen. Leon is de oudste en deed niet in zaken (maar is wel de plezantste) en Michel is de patriarch. Hij bouwde in het Brugse een zakenimperium uit dat, behalve het Boudewijnpark, ook het winkelcentrum het Zilverpand en de NV Oud Sint-Jan omvat. Michel van Maele kon voor zijn projecten steeds rekenen op de families Ballegeer, Claeys, Logge, Kyndt en Jonckheere.

Met de verkoop van het Boudewijnpark is dat imperium intussen bijna helemaal van de hand gedaan. De 82-jarige Van Maele lijkt af te bouwen, maar de gehaaide zakenman staat de macht niet graag af. Hij kondigde al ettelijke malen aan af te treden als voorzitter van Club Brugge, maar speelt er nog altijd de eerste viool. Wie werkte voor de zakenman Michel Van Maele wist dat hij niets te zeggen had – Van Maele corrigeerde bijvoorbeeld de brochures van het Boudewijnpark op punten en komma’s.

Michel Van Maele is een visionaire ideeënfabriek, die projecten opstart en ze later weer doorverkoopt. Maar tussen start- en afstootfase liep het beheersmatig soms minder vlot. Zijn autoritaire aanpak schrok al te zelfstandige managers af, en ook de dag van Van Maele telt maar 24 uren. In de uitbouw van het Boudewijnpark bijvoorbeeld zat nooit veel lijn, en met tweedehands aangekochte attracties moest worden opgebokst tegen de concurrentie, die wél zwaar investeerde. De jongste jaren stapelde het park de verliezen op.

Michel Van Maele is regent van opleiding maar heeft nooit voor de klas gestaan. In 1946 werd hij als 25-jarige vrijgezel meteen verkozen tot burgemeester van Sint-Michiels-Brugge. Michel was een telg uit een populaire en koningsgezinde familie van Sint-Michiels. Vader Van Maele was er landbouwer-molenaar, en kon vanuit die hoedanigheid heel wat mensen uit de nood helpen tijdens de oorlogsjaren. Tijdens zijn burgemeesterschap ontpopte Michel Van Maele zich tot de architect van de wederopbouw. Hij promoveerde het achtergebleven Sint-Michiels tot een modelgemeente door er sociale woningen te bouwen en de industrie aan te trekken. Hij organiseerde er als stichter en voorzitter van de Interbrugse Maatschappij voor Huisvesting de verkavelingsjacht van de jaren vijftig en zestig – Sint-Michiels groeide van 2000 naar 12.000 inwoners – en schoof als politiek mandataris mee aan de rijk gevulde vastgoedtafel, een in die tijd nog niet verdachte praktijk. Van Maele zag toen ook al het potentieel van de recreatie-industrie in, en stampte in 1963 het Boudewijnpark uit de grond.

De burgemeester was een doener, die in Sint-Michiels nauwelijks politieke oppositie kende. Zijn joviale omgang met Jan en alleman maakte van hem een volksfiguur. Zesentwintig jaar lang regeerde hij er als eerste burger, tot in 1970 de Brugse gemeenten fuseerden tot Groot-Brugge. Michel Van Maele stond tweede op de CVP-lijst, na Pierre Vandamme. Toch kaapte hij toen de meeste voorkeurstemmen weg. Brugge bleek evenwel te klein voor twee sterke figuren, en de jongere Van Maele trok het laken naar zich toe. Vandamme nam ontslag en in 1971 mocht Van Maele zich burgemeester van Groot-Brugge noemen. Hij wist de reitjes te saneren, deed aan monumentenzorg en bouwde het Olympiastadion. Hij had lak aan administratieve beslommeringen en liet schepenen in zijn plaats documenten tekenen. Zijn dromen van de voorbije nacht bepaalden de agenda van de gemeenteraad. Franjes waren hem vreemd, maar de recht-door-zee-stijl vertoonde soms dictatoriale trekjes.

De combinatie burgemeester-ondernemer voedde een brede waaier van ongenoegen. Er volgden verdachtmakingen en beschuldigingen van affairisme en belangenvermenging. Van Maele raakte bovendien in opspraak bij een van de transacties ten tijde van de verkavelingsslag in Sint-Michiels. “Het was een grote denkfout van Van Maele Brugge te besturen zoals hij in het kleine Sint-Michiels de scepter zwaaide,” zegt een insider. Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 1976 verloor de CVP in Brugge voor het eerst sinds 1870 haar absolute meerderheid. Frank Van Acker (SP) werd de nieuwe burgemeester, terwijl Van Maele zich uit de politiek terugtrok en volop voor het zakenleven koos.

In 1979 wist Van Maele handig de erfpacht te bemachtigen voor de exploitatie van het winkelcomplex het Zilverpand. De aandelen van de NV Zilverpand verkocht hij begin 2002 aan de Nederlandse groep Prowinko, die eerder ook al de Alberthall, en ander winkelcentrum van Van Maele, had overgenomen. De centen van de verkoop van het Zilverpand en het Boudewijnpark komen wellicht van pas om de NV Oud-Sint-Jan te herfinancieren. In 1993 blies Van Maele de verkommerde ziekenzalen van het hospitaal nieuw leven in door ze te restaureren tot een kunst- en congrescentrum.

Tussendoor heeft Van Maele steeds Club Brugge geleid. Dat gebeurde van op afstand, maar met strakke hand. In het begin van de jaren zeventig had een groep rond Michel Van Maele Club van de ondergang gered. Michel bouwde voor Club én Cercle een nieuw stadion op kosten van de stad. Van Maele werd voorzitter én gedelegeerd bestuurder van Club, hoewel hij nog een aansluitingskaart van Cercle op zak had. Van Maele doet trouwens niets liever dan spelers kopen en verkopen, en laat zich zelden rollen in de gehaaide wereld van de voetbalmakelaars. Het voetbal leverde hem ook een indrukwekkend netwerk op. Ooit praatte hij op de tribune van Club Brugge een hele namiddag over voetbal met de toenmalige aartsbisschop van Krakau: de huidige paus Johannes Paulus II. Toen Van Maele korte tijd later over het Sint-Pietersplein in Rome liep, tikte de aartsbisschop op zijn schouder: ” Ah, Monsieur le bourgmestre, comment ça va?”

Daan Killemaes [{ssquf}]

Het voetbal leverde Michel Van Maele een indrukwekkend netwerk op. Ooit praatte hij op de tribune van Club Brugge een hele namiddag met de toenmalige aartsbisschop van Krakau: de huidige paus Johannes Paulus II.