De overheid wil haar afval kwijt

Door het samenwerkingsakkoord tussen het semi-overheidsbedrijf Indaver en van Gansewinkel trekt de Vlaamse overheid zich geleidelijk terug uit de afvalverwerking. Niet iedereen vindt dat een goede zaak.

Eén decennium na de eerste gesprekken tussen Leo van Gansewinkel en de kersverse Vlaamse Maatschappij voor Afvalrecuperatie ( Vlar) – drie jaar geleden opgeslorpt door Indaver – vormen de vanGansewinkelGroep ( VG) en Indaver nu een tandem op de Belgische markt. In 1992 sprongen de onderhandelingen nog af op de hoge vraagprijs van VG. Ook Electrabel lag met zijn participatie van 13% in Indaver lange tijd dwars.

Voortaan gaan het Vlaamse en het Nederlandse afvalbedrijf samen de boer op als volwaardig alternatief voor de geïntegreerde spelers op de markt, zoals Sita, Shanks en Biffa.Ruud Sondag, gedelegeerd bestuurder van VG: “Hoewel de bestaande concessies van Indaver met andere milieufirma’s blijven bestaan, betreft het een exclusieve samenwerking. Indaver stopt met de uitbouw van zijn logistieke diensten, uitgezonderd voor gevaarlijk bedrijfsafval. Indaver zal voortaan gebruik maken van onze overslagstations en wij ondertekenden met hen een lange termijncontract van minimum zestig maanden voor de verbranding van huisvuil. En in Tsjechië gaan we samen projecten opstarten.”

Nog geen fusie

Schoenmaker blijf bij je leest, is jarenlang de leuze van VG geweest. “Nu nog altijd,” repliceert Sondag. “Wij blijven ons concentreren op de inzameling en recyclage van afval. Logistiek is onze kracht. Voor de eindverwerking van de reststoffen moeten we echter altijd een beroep doen op derden. Maar met de concentratiebeweging in de sector en het slinken van de stortcapaciteit vreesden wij te sterk afhankelijk te worden van concurrenten die ook over verbrandingsovens beschikken. In Nederland vonden wij een oplossing door een samenwerking met het Nederlandse energiebedrijf Essent, dat nu 45% van onze aandelen bezit. Dankzij de strategische alliantie met Indaver, gespecialiseerd in de thermische verwerking van afval, is onze achilleshiel – de eindverwerking – eindelijk ook in België gedekt.”

De commerciële afspraken tussen VG en Indaver zijn de eerste stap naar een meer structurele samenwerking. “Maar van een fusie is voorlopig nog geen sprake,” relativeert Sondag alle geruchten. Met de nakende privatisering van Indaver – vorig jaar besloot de Vlaamse regering haar participatie van 54% te verminderen naar 25% – staat de deur open voor andere partijen. In april vorig jaar deed Sondag in Trends al een emotionele oproep om de Vlaams-Nederlandse banden te versterken tegen het geweld van de buitenlandse megaconcerns die de afvalsector in de Benelux overspoelen. Nu een verdere privatisering op de agenda staat, leek hem de tijd rijp voor een Vlaams-Nederlandse verankering. Met de strategische samenwerking tussen Indaver en VG is de eerste stap nu gezet. Vandaag zijn beide groepen al actief in twee Belgische joint ventures: Marpobel (ontvangst- en verwerkingsinstallatie voor scheepsafvalstoffen) en Apparec (recyclage van wit- en bruingoed).

“Deze operatie is minder ingrijpend dan verwacht,” zegt Hugo Van Bever, topman van de Britse concurrent Shanks in Vlaanderen. “Het huidige akkoord is slechts een samenwerkingsakkoord, dat zelfs een kalmerend effect op de markt kan hebben.” Wel maakt Van Bever zich zorgen over de voortschrijdende vermenging van de publieke en particuliere sector in de milieubusiness. Van Bever: “Daarom zullen we nauwgezet toezien of de nieuwe combinatie niet de Europese mededingingsregels overtreedt. De openbare aanbesteding voor de verwerking van 100.000 ton restafval in Vlaams-Brabant is een eerste grote test.”

Ook de Limburgse Groep Machiels voelt zich niet bedreigd. Algemeen directeur André Meers: “Wij zijn een meer lokaal gebonden nichespeler. Onze onderneming specialiseert zich in de eindverwerking. Naast het Remo-stort in Houthalen beschikken wij over een verbrandingsinstallatie voor ziekenhuisafval in Leuven en een recyclagebedrijf in Diepenbeek.” Samen met Indaver richtte Machiels het Recyclage Park Limburg op voor de bouw van een scheidings- en vergistingsinstallatie, goed voor een investering van 50 miljoen euro. Hiervoor wacht Meers nog op een goedgekeurde locatie van de overheid. Daarnaast trachten wij ons ook te werpen op de slib- en mestverwerking met de creatie van een nieuwe dochter Ecomac.”

Rol van de overheid

Hamvraag is of de overheid nog een rol moet spelen in de afvalsector. Vorig jaar besloot de regering haar participatie in Indaver drastisch terug te schroeven. Dat was toen ook de voorwaarde van de particuliere aandeelhouders binnen de Vlar vooraleer ze zich in 1999 lieten opslorpen door Indaver. Minister-president Patrick Dewael ( VLD) droomde hardop van een volledige verkoop van de aandelen, maar de groenen en socialisten wisten een minderheidsblokkering van 25% uit de wacht te slepen. Milieu-econoom Aviel Verbruggen ( Ufsia): “Als gevolg van het slechte beursklimaat lijkt verdere privatisering niet meer aan de orde. Indaver opteert nu voor een strategisch partnership.”

Johny Cornillie, de voorzitter van de deze week failliet verklaarde Seghers BetterTechnology Group uit Willebroek, juicht de intentieverklaring toe: “Als topman van VG werkte ik medio jaren negentig al aan een structureel samenwerkingsverband. Maar Indaver trok toen de kaart van geïntegreerd afvalbeheer en begon een eigen logistiek uit te bouwen. Daar komen ze nu dus van terug.” Zelf gaf Cornillie – nu een bestuurder bij VG – altijd de voorkeur aan specialisatie boven integratie. “Als gevolg van de kapitaalintensieve investeringen in de sector kunnen alleen megaconcerns alle deskundigheid in huis halen en tegelijkertijd internationaal aanwezig zijn. Maar dat gaat altijd ten koste van de kwaliteit.”

Voorts is Cornillie altijd een sterke pleitbezorger van publiek-private samenwerking geweest. “Net als in de ons omringende landen moet de overheid altijd een vinger in de pap van de eindverwerking hebben om haar maatschappelijke rol als regulator in de sector optimaal te kunnen vervullen.”

Eric Pompen [{ssquf}], eric.pompen@trends.be

“We zullen nauwgezet toezien of de nieuwe combinatie niet de Europese mededingingsregels overtreedt.”

Hugo Van Bever, Shanks

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content