De oplossing voor de federale begroting

Eindelijk is er een voorstel met visie gelanceerd. CD&V en Open Vld willen de gewesten een groot deel van de personenbelasting rechtstreeks laten innen. Volgens De Tijd gaat het over 80 %, maar volgens de CD&V-woordvoerder kan over het percentage onderhandeld worden. Het resterende percentage blijft bij de federale overheid. Het huidige systeem van de dotatie – een vast geïndexeerd bedrag – zou dan worden opgeborgen. Dit is van het beste van wat we in een jaar sinds de verkiezingen hebben gehoord.

Het doel moet zijn dat de gewesten 80 % van de betaalde belastingen van hun inwoners rechtstreeks ter beschikking krijgen. Als het goed gaat in een regio, verdienen de inwoners meer, betalen ze meer belastingen en stijgen de inkomsten van de regio in verhouding. En omgekeerd. Dat betekent een forse toename van de responsabilisering van de regio’s. Zij zullen meer dan vandaag de gevolgen van de economische conjunctuur voelen. Ze moeten daarom ook meer fiscale autonomie krijgen en de bevoegdheid om extra belastingen te heffen als dat nodig blijkt. Aan Waalse kant vreest men dat zoiets snel zal leiden tot een scheeftrekking tussen het ‘rijke Vlaanderen’ en het ‘arme Wallonië’.

Al maanden pleiten onafhankelijke waarnemers – ook in deze kolommen – voor een verandering van de financieringswet. Vandaag kan de federale begroting de touwtjes niet aan elkaar knopen, terwijl het Vlaamse gewest niet weet wat met zijn geld gedaan. Of dit voorstel het ook zal halen, is een andere zaak. De herziening van de financieringswet was tot nu onbespreekbaar voor de Waalse politici.

Het voorstel van beide Vlaamse partijen voorziet in een overgangsperiode. Uiteindelijk betekent dit niets anders dan de oproep die Voka-voorzitter Urbain Vandeurzen deed toen hij stelde dat de solidariteit met Wallonië nog maximaal tien jaar mocht duren. De overgangsperiode waarvan nu sprake klinkt minder militant, maar betekent hetzelfde. Wallonië kan niet blijven teren op de Vlaamse solidariteit. Dat is dodelijk voor het zelfinitiatief. Wallonië zal zich in die overgangsperiode moeten herpakken. Want als de ene regio het veel beter doet dan de andere, dan zal er een verschil in fiscaliteit ontstaan. De verleiding wordt dan groot voor grensbewoners om te verhuizen naar het andere gewest. Met als gevolg: meer inkomsten voor het rijkere gewest en minder voor het armere. Dat kan uitmonden in een negatieve spiraal. Dat kan alleen vermeden worden als beide regio’s zich competitief gedragen. Dat wordt een grote uitdaging voor Wallonië. Maar iedereen die het goed meent met het zuiden van het land, moet deze hefboom naar economisch succes met beide handen grijpen.

Een herziening van de financieringswet zal ook de federale begroting zuurstof geven. Dat is dringend nodig. De Hoge Raad voor Financiën (HRF) heeft vorige week zeer dreigende taal gesproken. Volgend jaar moet vier miljard euro bespaard worden. Op lange termijn waarschuwt voorzitter Luc Coene, voorzitter van de HRF, voor een jarenzeventigscenario. Toen duwde de overheidsschuld, die tot de hoogste van Europa behoorde, ons tot aan de rand van de afgrond.

De politici hebben de les van de jaren zeventig echter niet geleerd. De begrotingsdoelstellingen worden elk jaar aangepast. Tegen 2011 zou België met een extra schuld van 30 miljard euro opgezadeld worden door het huidige non-beleid. De vergrijzing wordt elk jaar duurder en de marge voor nieuw beleid elk jaar smaller.

Maak u geen illusies. Een herziening van de financieringswet zal besparingen niet overbodig maken. Maar ze worden wel gemakkelijker door de grotere responsabilisering van de regio’s. Ook de gewesten zullen de tering naar de nering moeten zetten als het slecht gaat .

Durven de politici in noord en zuid die grote sprong aan? Vandaag lachen we wrang met de uitspraak van Guy Mathot die ooit zei dat “het overheidstekort er vanzelf is gekomen en ook vanzelf zal verdwijnen”. Hopelijk zullen de dertigers van nu binnen twintig jaar niet even wrang lachen met de politiek zoals die door de politici van vandaag wordt gehanteerd: struisvogelpolitiek. (T)

Guido Muelenaer – hoofdredacteur